جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

فرخی سیستانی شاعر بزرگ قرن چهارم و اوایل قرن پنجم هجری است که به خاطر ممارست و مطالعه آثار پیشینیان و مهارت در فن موسیقی و دارا بودن ویژگی برجسته سهل و ممتنع، اشعارش از مقامی والا در شعر و شاعری برخوردار می باشد، به گونه ای که بسیاری از شاعران در سروده های خود ابیاتی از فرخی را تضمین کرده و یا قصایدی بر وزن و قافیه و مضمون قصاید او سروده اند.هدف مقاله حاضر، این است که استقبال شاعران را در ادب فارسی از قصیده معروف فرخی سیستانی با مطلع:برآمد پیلگون ابری ز روی نیلگون دریاچو رای عاشقان گردان، چو طبع بیدلان شیدابیان کند و تاثیرپذیری شاعران را از قصیده فرخی و مضامین و مفاهیم شعری او از قرن ششم تا پایان روزگار بازگشت نشان دهد.

امرو القیس معروف به ملک الضلیل از شعرای یمن و پیشرو شاعران طبقه اول دوره جاهلی است. دیوان اشعار او شامل 25 قصیده و چند قطعه است که مشهورترین قصیده او معلقه اوست که زبانزد خاص و عام است. گروهی از جمله زوزنی و خطیب تبریزی آن را شرح کرده اند و با دیگر معلقات چند بار به چاپ رسیده است. امرو القیس نخستین کسی است که قصاید را با گریه بر اطلال خیمه گاه معشوق آغاز کرده، نخستین کسی است که با ظرافت از عشق سخن گفته، نخستین کسی است که در اشعار خویش تصاویر بسیار زیبا به کار برده که بعدها مورد تقلید دیگران قرار گرفته، نخستین کسی است که در وصف های کوتاه پرمحتوا (تصویر زن، صحنه شکار، وصف اسب و شتر و شب) زبردستی نشان داده است و این به خاطر مسافرت های زیاد و معاشرت های دایمی اوست که قریحه او خوب پرورش یافته و به همین علت اشعارش مملو و آکنده از معانی تازه شده است .امرو القیس از میان آرایه های ادبی به تشبیه علاقه خاصی داشته و بیشترین تشبیهات او حسی است و ماده تشبیه را از طبیعت بدوی یا از زندگی نوش خواری و لذت جویی خویش گرفته است. به طور کلی، در شعر جاهلی تشبیه و متعلقات آن نقش بسزایی دارد. تصویر، اصل مهمی از اصول صناعت شاعر جاهلی است که هیچ شعری از اشعار جاهلی خالی از آن نیست. امرو القیس در بین شاعران هم رده اش، بهترین تشبیه آفرین و معلقه او مملو از تشبیهات نغر است. در واقع او «صاحب فن تشبیه» در عصر جاهلی است و بعد از او تشبیهاتش مورد تقلید شاعران عرب و عجم گشته است.