جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

حقوق بشر منعکس کننده آرمان جهانی عدالت و جامعه ای است که در آن، هر انسانی بتواند از زندگی شرافتمندانه، همراه با صلح، امنیت و رفاه برخوردار گردد. اعلامیه ها و اسنادی که عمدتا پس از جنگ جهانی دوم تدوین شده، بر همین آرمان استوار است. مهم ترین سند حقوف بشر، اعلامیه جهانی حقوق بشر 1948 م است که به عنوان سنگ بنای حقوق بشر مدرن شناخته می شود. در باب رابطه اسلام و اعلامیه مزبور سخن بسیار رفته است. گروهی باور به تعارض و واگرایی دارند و دسته ای نیز آن ها را هم خوان و هم گرا می دانند. چیزی که مسلم است، وجود مشابهت و مشاکلت، میان بسیاری از مواد این اعلامیه و نصوص اسلامی است. قرآن کریم به مثابه خاستگاه اولیه آموزه ها و حقوق اسلامی، به خودی خود، در بردارنده تعداد بسیاری از مواد اعلامیه حقوق بشر است؛ گر چه در مبانی و اصول، با آن ناهمخوان باشد.

فقه و حقوق دو دانش همگن و هر دو از دانش‌های رفتاری و دستوریند و در بسیاری از نقاط مانند بخش‌هایی از اهداف، مسایل، متدولوژی، منابع و ... تقارب و تجانس دارند.با این همه، تمایزهای آن دو نیز کم نسیت.فقه، ساحتی آسمانی و حقوق، آستانی زمینی دارد.فقه، نیکبختی عاجل وآجل را طلب می‌کند و حقوق به کامیابی عاجل بسنده می‌کند.فقه، بر متون ونصوص دینی تکیه می‌کند و حجیت را در استناد به خداوند ویژه می‌سازد و حقوق برقانون و عرف پای می‌فشرد .در گذشته، این دو یار قدیمی، داد و ستد بسیار داشته‌اند که در تکامل و بالندگی‌شان اثر آفرین بوده است.اما امروزه که سایة حقوق و شاخه‌های انبوه آن در جای جای زندگی ما گسترانیده شده و فقه اسلامی را به چالش جدی کشیده چه باید کرد؟آیا باید فقه در مواجعة با حقوق به محاق رود؟ یا حقوق وضعی در هماوردی با فقه رنگ بازده؟ یا می‌توان فقه اسلامی را- لااقل در بخش های مهمی از آن- نظام‌مند ساخت؟ نوشتة حاضر مبادی و پیش انگاره‌های این مبحث را بررسی می‌کند تا مجال برای پژوهش‌های پسین فراهم آید.

آن چه که در فقه امامیه درباره مجازات و تنبیه کودک آمده است، مطلق ممنوعیت نیست و با توجه به مقتضیات و شرایط خاصی، شارع مقدس ممنوعیت آن را مرتفع نموده است. در بادی امر عنوان اولیه در مجازات و تنبیه حرمت است و این ظهور بدوی در کودک به طریق اولی صادق است و موارد جواز آن در نوع افراد و هم چنین کودک تحت عنوان موارد خاص جعل شده است. تعزیر و تنبیه، دو عنوان کلی هستند که موارد خاص جواز تنبیه و مجازات را شامل می شوند. هر چند اکثر فقها در تنبیه بدنی کودک، این دو عنوان را تفکیک نکرده اند، اما به نظر می آید از آن جا که در برخی موارد خاص به آن اشاره نموده اند، تفکیک این دو عنوان ضروری است؛ چه آن که موارد، حکم، شرایط و بسیاری از لوازم این دو عنوان با هم متفاوت است و ثمرات عملی قابل توجهی در تفکیک این دو عنوان وجود دارد. بسیاری از ضوابط و شرایط تنبیه و مجازات بدنی کودک در کتب فقهی بررسی نشده است.