جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

ماهیت ارزش و چگونگی پیدایش آن و روند شکل گیری توزیع سهم های درآمدی و ارتباط این دو با یکدیگر، عرصه چالش ها میان دیدگاه های مختلف اقتصادی از دیر زمان بوده است. تلاش در بازیابی و تجزیه و تحلیل این دیدگاه ها زمینه مناسبی برای رشد و ارائه نظریات اقتصادی فراهم می سازد و با توجه به اینکه این عرصه، تعامل میان ارزش ها و نگرش ها را به خوبی نمایان می سازد، امکان ارائه دیدگاه های اقتصادی اسلام و راهبردهای آنرا فراهم می نماید. این نوشتار تلاشی برای بررسی این موضوع بسیار شنیده و کم فهمیده می باشد. در بخش اول، نظریه ارزش را از دیدگاه آدام اسمیت، دیوید ریکاردو، کارل مارکس و ویلیام استنلی جونز بررسی نموده و سپس دیدگاه آیت اله صدر(ره) را بیان می نماییم. در بخش دوم نظریه توزیع را از دیدگاه آنان بررسی می کنیم و به عنوان نتیجه در بخش سوم وجود ناسازگاری را در دیدگاه آیت اله صدر(ره) تبیین می نمائیم. در نهایت در بخش چهارم رهیافتی برای ایجاد سازگاری تبیین می گردد.

نام­گذاری دهه چهارم انقلاب اسلامی از سوی مقام معظم رهبری (مدّظلّه­العالی) به عنوان دهه پیشرفت و عدالت و وجود راهبرد برنامه­ریزی منطقه­ای به عنوان یکی از راهبردهای مطرح در برنامه­ریزی پیشرفت اقتصادی کشور، لزوم طراحی و اعمال معیارهای عدالت اقتصادی در سطح جغرافیای کشور را مشخص می­سازد. در همین راستا پژوهش حاضر در پاسخ به دو سوال در حوزه عدالت و پیشرفت به شرح ذیل انجام شده است: الف) با توجه به مفهوم و مبنای کلی عدالت اقتصادی، معیارهای عدالت اقتصادی جغرافیایی چگونه تعریف می­شود؟ بر این اساس رویکرد اساسی در توسعه بخشی- منطقه­ای چیست؟ ب) مبتنی بر رهیافت عدالت اقتصادی جغرافیایی، مزیت­های تولیدی استان­های کشور جهت توسعه بخشی در راستای اهداف پیشرفت اقتصادی منطقه­ای چگونه است؟ این مزیت­ها چه تناسبی با نتایج مزیت­سنجی منطقه­ای مبتنی بر الگوی متعارف دارد؟مبتنی بر مبانی عدالت جغرافیایی تخصیصی، رهیافت کلی نظریه اقتصاد اسلامی در مزیت­سنجی جغرافیایی، تعیین مزیت­های طبیعی است. پس از تعیین این مزیت­ها، سیاست­های مربوط به ارتقاء عوامل مصنوعی مرتبط با بخش­های دارای مزیت طبیعی بالاتر طراحی می­شوند. در بخش کاربردی مقاله و مبتنی بر مبانی نظری ارائه شده، مزیت­سنجی بخشی در مناطق ایران با دو رویکرد مزیت­سنجی جغرافیایی متعارف و مزیت­سنجی طبیعی (مبتنی بر نظریه عدالت جغرافیایی) ارائه گردید و در انتها به مقایسه و تحلیل این دو رویکرد پرداخته شد. این مقایسه نشان می­دهد لحاظ الگوی مزیت­سنجی متعارف موجب انحراف حدوداً پنجاه درصدی از الگوی بایسته تعیین مزیت­های اقتصادی (مبتنی بر رویکرد عدالت محور) می­گردد.

یکی از مهمترین رفتارهای افراد و خانوارها در حوزه اقتصاد مربوط به مصرف است. از آنجا که تقریبا در همه کشورها، حجم زیادی از تولید ناخالص داخلی به مصرف اختصاص دارد، کوچکترین نوسان و تغییری در حجم (کمیت) و نوع (کیفیت) مصرف تاثیر قابل توجهی بر رشد و توسعه خواهد داشت.در اقتصاد متعارف، تحلیل های مربوط به مصرف، محدود به عوامل بازاری مثل قیمت ها و درآمد است و عوامل غیربازاری نادیده انگاشته می شود. این عوامل مانند انتظارات ذهنی مصرف کنندگان نسبت به آینده بازار، رفتارهای احتیاطی، رفتارهای تقلیدی، اطمینان مصرف­کنندگان به بازار و اهمیت دادن به مصرف نسبی دارای اثرات چشمگیری بر سطح مصرف افراد هستند، بگونه ای که مصرف را در دوران رونق بیش از حد معقول افزایش می دهند و در دوران رکود، مصرف را بیش از حد کاهش می دهند و دوران رکود را طولانی تر و شدیدتر می کنند.اسلام در طرح ریزی نظام اقتصادی خود، با هدایت محرک های درونی افراد و همچنین وضع محدودیت های فقهی و اخلاقی مختلف، سعی کرده است رفتارهای مصرفی را بگونه ای مدیریت کند که نه تنها به بحران های گسترده اقتصادی منتهی نشود بلکه موجبات رونق و شکوفایی اقتصادی را نیز فراهم سازد. تصفیه اخلاقی انگیزه ها و سلایق پیش از ورود به بازار، منع مصرف مسرفانه و برنامه ریزی برای رسیدن همه اقشار جامعه به مصرف در حد کفاف، تحریم ربا و جلوگیری از تأمین مالی مصرف مبتنی بر بدهی و نهایتاً ایجاد انگیزه های الهی برای کار کردن و کسب درآمد، از جمله سیاست های اسلام برای مهار بخش بحران زای رفتارهای مصرفی و در کنار آن، ایجاد تقاضای لازم برای تداوم رشد اقتصادی می باشد.

همه پارادیم های اقتصادی حتی پارادیم های متضاد منطقه گرایی نوینی را مدخلی برای جهانی شدن می داند. در پارادیم مسلط لیبرالیسم جدید منطقه گرایی برای تبدیل نظام اقتصادی بین المللی به جهانی شدن مرحله ای حیاتی به شمار می رود. در پارادیم های بدیل نیز منطقه گرایی برای کشورهای در حال توسعه نقطه عزیمتی برای رهایی از فشارهای هرمونیتک سرمایه داریوافزایش قدرت چانه زنی به شمارمی آید منطقه گرایی این فرصت را برای این کشوره فراهم می سازد تا نظام اقتصادی آلترناتیو راشکل وگسترش بخشند. از همین روست که سازمان کنفرانس اسلامی با ارایه پیشنهاد تشکیل بازار مشترک اسلامی منطقه گرایی رااستراتژی مناسبی برای توسعه اقتصادی تلقی مینماید. این رساله رامی توان مرحله ای از امکان سنجی بازار مشترک اسلامی تلقی نمود. جامعه آماری تقریبا شامل تمامی کشورهای مسلمان خاورمیانه وآفریقای شمالی(mena‎)در طی سالهای ۲۰۰۲-‎۱۹۷۵است. چارچوب روش شناختی این رساله مبتنی بر نظریه لیندر برخلاف نظریه های کلاسیک تجارت ازقبیل هکشر اهلین برجانب تقاضا استوار است والگوی تجارت رابراساس همسانی ساختارهای تقاضا توضیح می دهد. تقاضاهای همسان به طور عمده به همگرایی درآمدسرانه وابسته است یعنی هر اندازه درآمد سرانه کشورها همگرا باشد انگیزه بیشتری برای تجارت با یکدیگر وجود دارد. برای شکل گیری همپیوندی های منطقه ای دربین کشورهای اسلامی درعرصه جهانی شدن سوال های اصلی وفرضیه های مرتبط ازاین قرارند:آیا جهانی شدن همان گونه که درنظریه مخروط های چند گانه بیان شده است موجب همگرایی درآمدهای سرانه درکشورهای شمال وجنوب می گردد درصورت مثبت بودن پاسخ آیا این دو روند متمایز همگراست یاواگرا بنابراین اولین فرضیه صفر رامی توان همگرایی نیمکره ای و واگرایی جهانی تلقی نمود. آیا نظریه لیندر به طور معنادار می تواند رفتار تجاری درون منطقه ای وبرون منطقه ای کشورهایMena‎ را توضیح دهد بنابراین دومین فرضیه صفر را می توان این گونه رقم زد باهمگرایی نیمکره ای و واگرایی جهانی حجم تجارت درون منطقه ای کشورهای جنوب افزایش وحجم تجارت برون منطقه ای این کشوره کاهش خواهد یافت.بر این اساس امکان سنجی منطقه گرایی و شکل گیری بازار مشترک درسه مرحله زیر انجام شده است: ‎۱.تعین اثر جهانی شدن برهمگرایی یا واگرایی درآمدهای سرانه در بین کشورهای ‎۲ .Mena‎.تعیین اثر جهانی شدن برهمگرایی یا واگرایی درآمدهای سرانه جهان(کشورهای شمال وجنوب). ‎۳.انجام آزمون تجربی نظریه لیندر به منظور بررسی الگوهای تجاری کشورهای منطقه پیش ازآزادسازی وپس ازآن. برای بررسی آثر جهانی شدن برهمگرایی و واگرایی روندهای درآمدی از روش تفاوت درتفاوت ها استفاده شده است. این تحقیق به انضمام تحقیق اسلاوتر (‎۲۰۰۱) که واگیرایی جهانی را اثبات نموده است. تایید می نماید که جهانی شدن راه شکل گیری منطقه گرایی که شرط لازم تشکیل بازار مشترک اسلامی است را هموارمی سازد. این تحقیق با استفاده از روشpancl Data‎ تایید می نماید لیندر توضیح دهنده خوبی برای رفتارهای تجاری درون منطقه ای وبرون منطقه ای کشورهای اسلامی است. نتیجه این رساله این است که جهانی شدن به شکل گیری بازار مشترک اسلامی کمک می نماید. در عین حال باید توجه داشت که برای منطقه گرایی موفق تامین شرایط متعدی لازم است که از حد این رساله خارج است.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

سبک زندگی یک از مباحث جامعه‏شناسی است که به نحوه رفتار افراد جامعه می‏پردازد. مواردی از قبیل: نحوه پوشش و لباس، نحوه خرید، مصرف و ... در سبک زندگی مورد بحث و بررسی قرار می‏گیرند. علاوه بر جامعه‏شناسی، اخلاق و روان‏شناسی نیز به مبحث سبک زندگی پرداخته ‏اند.