جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

مترجم اولین فردی است که از سوی یک جامعه زبانی مشخص با نشانه های زبانشناختی، با جنبه های اجتماعی و فرهنگی زبانی که در حال ترجمه است، مواجه می شود و در انتقال تصویرهای ذهنی و مفاهیم شاعرانه نقش اساسی ایفا می کند. او باید با روش خود حتی الامکان دو جهان بینی متفاوت از هم، یعنی جهان هایی را که به واسطه دو زبان و عناصر وابسته به آنها ایجاد می شوند، به همدیگر نزدیک سازد. اگر با طرفداران تفکر ترجمه ناپذیری متون ادبی یا با نظریه پردازانی که ترجمه را پیشاپیش خیانت قلمداد می کنند، همراه شویم و این اعتقاد را داشته باشیم که ترجمه به معنای تغییر دادن نشانه ها و شکل کلمات از زبانی به زبان دیگر است، در این صورت کار مترجم بسیار سخت خواهد بود چرا که نشانه ها و تفسیر آنها در فرهنگ ها، بسیار متفاوت بوده و تطابق کامل آنها با همدیگر ناممکن خواهد بود. اما اگر با برخی از زبان شناسان و نظریه پردازان ترجمه مانند مونن و نیدا همراه شویم و به این امر اعتقاد داشته باشیم که در زبان های متفاوت یک نوع اشتراکات و کلیت های مشابه وجود دارد که می توانند کار مترجم را تسهیل کنند و او را از قید نشانه های زبانی برهانند، کار مترجم هموار خواهد شد و ترجمه پذیری متون نیز محقق خواهد گردید. چنین ترجمه ای یک ترجمه تقابلی بین مترجم از یک سو و اشتراکات زبانی و کلیت های مشابه در زبان مبدا از سوی دیگر خواهد بود. برای اثبات نظریه روش تقابلی در ترجمه و برای ارائه مثال های ملموس در این زمینه، روش تجربی خویش را در قالب مثال در ترجمه چهار جلد کتاب متفاوت از فرانسه به فارسی مطرح خواهم کرد.

پیدایش «رمان نو»، به ویژه در دهه پنجاه، خود جریانی را در محافل ادبی ایجاد کرد که تمام اصول مربوط به رمان و رمان نویسی را تحت الشعاع قرار داد و نوع شالوده شکنی در عرصه نوشتار و سنتهای مربوط به خلاقیت ادبی ایجاد کرد. اما در بطن همین جریان ادبی که در اصل به عنوان حرکتی دگردیسانه و شالوده شکنانه محسوب می شد، نویسندگانی قلم می زدند که سبک های نوشتاری آنها از هر حیث از همدیگر متفاوت بودند. از میان آنها رب - گری یه و ساروت، که تا حدودی به عنوان پیشتازان این جریان محسوب می شوند، در خلق آثار خویش، به روشهای خاص نوشتار دست زدند که در نهایت به شالوده شکنی در عرصه رمان منجر گردید. روش آنها بیشتر مبتنی بر بازی با داستان، اسطوره، امور روزمره زندگی، اشکال متفاوت نوشتار، زبان و پیش - زبان بوده و بدین ترتیب چنین روشی ساختار منسجم و یکپارچه و از پیش تعیین شده برای رمان نویسی را از هم می پاشد. از تفاوتهای موجود در روش هر یک از نویسندگان مورد اشاره در دو رمان مذکور، سه نتیجه عاید می گردد که به ترتیب در این مقاله به توضیح و تفسیر آنها پرداخته ایم: ساروت به عنوان ذهن گرا مطرح می شود در حالی که رب - گری یه بازیگر ذهن مشهور است، نویسنده میوه های زرین درون گراست و مولف پاک کن ها همواره برون گرا در نظر گرفته می شود و در نهایت اولی بازیگر و شکارچی واکنش هاست و دومی معمار فنون نوشتار و اشکال گوناگون قصه ها.

رولان بارت در کتاب اجزای گفتمان عاشقانه اظهار می دارد که عشق انسجام قبلی گفتمان و نیز انسجام تفکر را در هم می شکند. با این حال، این در هم شکستگی می تواند به بازسازی جدیدی بیانجامد، به نوعی قوام و انسجام بعدی. همچنان که می تواند منجر به تناقض، بی معنایی و پوچی شود. از آنجا که بخش بزرگی از رمان مارسل پروست به تجزیه و تحلیل قوانین پیچیده عشق در ابعاد روانی و اجتماعی آن اختصاص دارد، کشف ماهیت گفتمان عشق، انسجام و یا پوچی آن نزد شخصیت های عاشق رمان در جستجوی زمان از دست رفته قابل بحث خواهد بود. به اعتقاد ما، زبان به کار رفته توسط شخصیت عاشق پروستی- در تلاش خود برای برقراری ارتباط با معشوق و یا با دیگر شخصیت های رمان- بخشی از قوانین عشق پروستی هستند که شایسته تجزیه و تحلیل اند. بنابراین ما به دنبال آن هستیم تا بدانیم آیا در چارچوب تجزیه و تحلیلی گفتمانی، می بایست چنین نتیجه گرفت که عشق پروستی، روشنگر و به اندازه کافی هوشمند است تا به جنبش و فعالیت در سطح اندیشه و بیان بیانجامد، یا باید پذیرفت که این عشق منبع ایستایی بنیادین زبان و اختلال جبران ناپذیر بیان است.