جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

این تحقیق با استناد به آموزه‌های حدیثی، به تبیین جایگاه «ولایت امام» در «دین» می‌پردازد و مبنای دین‌شناسی کامل‌تری را پایه‌ریزی می‌کند که می‌تواند تلقی رایج از دین را ارتقا بخشد. دین در تعاریف متداول، به «شریعت» معنا می‌شود که در کامل‌ترین وجه، شامل سه حوزه «اخلاق، اعتقادات، احکام» است، اما مبتنی بر معارف وحی، عنصر اصلی و محوری دین به نحو ثبوتی، «ولایت» است که از «ولایت خداوند متعال» آغاز شده و از طریق «ولایت ائمه اطهار:» بر دیگر مخلوقات جریان پیدا می‌کند. «ولایت الهی»، جریان هدایت و سرپرستی انسان است که از مسیر انتخاب ارادی انسان (تولی) موجب رشد او می‌شود. در مقابل، جریان ولایت طاغوت قرار دارد که جریان ضلالت انسان است. هر دو جریان ولایت حق و ولایت باطل، ذیل «الوهیت» خداوند متعال است، ازاین‌رو الوهیت خداوند را می‌توان مصدر و خاستگاه دین به‌حساب آورد، اما حقیقت دین، از «ولایت الهی» شروع می‌شود و در مرتبه بعد، به «شریعت» می‌رسد. براین مبنا، «شریعت»، مناسک تولی و جریان «ولایت» است. در این تحقیق با روش استنادی به نصوص روایی پیرامون ولایت امام و دستهبندی آنها این فرضیه اثبات می‌شود که دین را می‌بایست بر محور «ولایت» تعریف نمود و نه «الوهیت» و «شریعت».

این تحقیق در حیطه پژوهش‌های دین شناسی، از منظر احادیث اهل‌بیت: به تبیین جایگاه «ولایت امام» در «دین» پرداخته است و با استناد به مجموعه روایات و با محوریت کتاب کافی، محوریت «ولایت امام» در دین را اثبات کرده است. تبیین جایگاه محوری ولایت امام در دین در یک سیر فرایندی، در سه مرحله انجام گرفته است؛ در مرحله نخست، از نظام معارف امام شناسی بر پایه مجموعه روایات کتاب کافی، جایگاه اصلی ولایت امام در دین به اثبات رسیده است. در این مرحله نشان داده‌ایم که ملاحظه نظام‌مند معارف امام شناسی، بر جایگاه محوری ولایت امام در دین دلالت دارد. در مرحله دوم، به بررسی ادله‌ای مستقیماً بر فرضیه تحقیق دلالت دارند پرداخته‌ایم؛ در این مرحله اولاً منابع را از کتاب کافی، به «جوامع روایی متقدم» توسعه دادیم، ثانیاً «ارزیابی‌های سندی و رجالی» را قرین بررسی‌های دلالی کردیم و ثالثاً نشان دادیم که مجموع این ادله، از طریق «تواتر معنوی» به اثبات فرضیه تحقیق می‌پردازد. در این تحقیق، دستیابی به فهم کامل‌تری از «دین» مبتنی بر روایات معصومین: امکان فهم نظام‌مند دین را در ساحت‌های مختلف فراهم کرده به‌گونه‌ای که می‌تواند مبنای نوینی را در فلسفه اخلاق، فلسفه معرفت (معرفت‌شناسی) و فلسفه فقه ارائه دهد.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

فلسفه نظری تاریخ، به چگونگی حرکت تاریخ و نفشه مسیر حرکت آن می پردازد. بررسی کیفیت حرکت تاریخ از نظرگاه دینی، می تواند شناخت صحیحی از موقف تاریخی ما، در مسیر حرکت تاریخ به دست آورد. علامه طباطبائی تاریخ را سیر حرکت از «وحدت به کثرت» و از «کثرت به وحدت» می داند. انسان ها سعی در «استخدام» یکدیگر دارند و این گونه به یکدیگر پیوند می خورند و جامعه ابتدایی را تشکیل می دهند. ویژگی «استخدام» چون منفعت طلبی شخصی را به دنبال دارد، موجب اختلاف و هرج مرج می شود. این اختلاف تنها از سوی یک عامل بیرونی امکان برطرف شدن دارد و آن «نبوت» است. انبیای الهی با شریعت آسمانی، موجب وحدت جوامع و رشد و تکامل آنها به سوی سعادت حقیقی می گردند. بر این اساس، انبیای الهی را می توان عامل اصلی حرکت تاریخ به شمار آورد.