جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

حضرت معصومه (س) فرزند هفتمین امام و پیشوای مسلمانان جهان امام موسی کاظم (ع) است که از شان و جایگاه خاصی نزد شیعیان جهان برخوردار است، اما مقام و جایگاه ایشان نزد شیعیان ایرانی و ارادتمندانی که در جوار مرقد ایشان زندگی می کنند، حکایتی دیگر دارد و گواه آن فوج فوج مشتاقان و مومنانی هستند که از گوشه و کنار ایران هر روزه به زیارت آن حضرت می شتابند. به همین دلیل شهر قم نیز از هنگامی که سلسله صفوی تشیع را مذهب رسمی ایران قرار داد، از نظر زیارتی اهمیت ویژه ای یافت. پادشاهان صفوی برای ابراز ارادت خویش به خاندان نبوت و اهل بیت پیامبر کوشش های فراوانی برای نشان دادن بزرگی و علم ایشان انجام دادند. از این رو بیشترین گسترش و توسعه حرم و توجه به معماری آن، در زمان پادشاهان صفوی صورت گرفته است. در این راستا، یکی از ابزارهایی که از آن در ایجاد فضایی معنوی کمک گرفته شده، کتیبه هایی با درونمایه شیعی است. این کتیبه ها که مضمون آن ها با مشاوره علمای اسلامی تعیین می شد، در برگیرنده آیات قرآنی، احادیث ائمه، نام ها و اسامی امامان و ادعیه و گاه اشعاری در وصف و مدح اهل بیت است. از این میان آن چه بیش از همه تعصب و ارادت هنرمندان و پادشاهان یا حامیان هنری را نشان می دهد، استفاده از نام امامان معصوم، حدیثی از ایشان و یا دعایی درباره ایشان است.بخش مهمی از معماری اسلامی - ایرانی، به ویژه در مجموعه های آرامگاهی بزرگان و به ویژه معصومین که حرم مطهر حضرت معصومه (س) نیز در شمار آنهاست و همواره در دوره های مختلف مورد توجه پادشاهان مسلمان و هنرمندان و معماران شیعه قرار گرفته، استفاده از نمونه های متعددی از کتیبه ها، با موضوعات فوق الذکر است.این مقاله با هدف شناسایی و بررسی کتیبه های حرم مطهر حضرت معصومه (س) تنظیم گردیده است.سوالاتی که در این مقاله پاسخ داده می شود:1- استفاده از کتیبه در معماری مراقد معصومین چه جایگاهی دارد؟2- نمونه های کتیبه ای مرقد مطهر حضرت معصومه (س) کدامند و چه مضامینی را در بر می گیرند؟اهدافی که در این مقاله مدنظر است:1- بررسی مضامین کتیبه های حرم حضرت معصومه (س).2- دستیابی رابطی مضمونی کتیبه ها با شان و جایگاه اهل بیت، به ویژه حضرت معصومه (س).این مقاله با استفاده از اسناد و مدارک مکتوب و به روش توصیفی - تحلیلی تهیه شده است.

در تاریخ سرزمین ایران، حماسه پهلوانان و قهرمانان بسیار چه در اساطیر کهن و چه در وقایع تاریخی، نقش بسته است. حماسه ها که توصیفگر تاریخ، فرهنگ و آیین سرزمین ایران است خود سراسر صحنه ی دلاوریها، رزمها، شادی ها و غمهای مردانی است که هر کدام نمونه، نماد و سمبلی از ویژگیهای برتر هستند. در وجهی دیگر ایران در طول تاریخ 1400 ساله از صدر اسلام، محل و ماوایی برای دوستداران پیامبر (ص) و اهلبیت ایشان بوده است. این مهر و علاقه، مردم ایران را بر آن داشت تا در کنار قهرمانان اسطوره ای خود، برترین پهلوان نامدار عالم، یار و یاور پیامبر اکرم (ص)، حضرت علی مرتضی (ع)، و دلاور سپاه اسلام را هرگز فراموش نکنند. وجه مشترک قهرمانان کهن ایران و دلاوران مسلمان، پاک کردن این سرزمین از پلیدی، بدی و اهریمن است. این عناصر در اشعار ابنحسام خوسفی در مثنوی خاوران نامه به زیبایی قابل مشاهده است. این مثنوی و نسخه مصور آن که به لحاظ ادبی و هنری، مشهورترین مثنوی شیعی است و به زندگانی و دلاوری های حضرت علی (ع) می پردازد، متعلق به مکتب شیراز در دوران ترکمنان در سده پانزدهم/ نهم است. این نسخه دارای 155 قطعه نقاشی است که اینک 115 قطعه آن در کتابخانه کاخ گلستان نگهداری می شود. اهداف مقاله: 1- تطبیق و مقایسه تا نمادها و جلوه های حماسی، ملی و مذهبی موجود در نگاره های خاوران نامه با نمونه های مشابه در شاهنامه فردوسی 2- شناخت ویژگی های هم سان مضمونی در دو نسخه خاوران نامه و شاهنامه فردوسی14 نگاره از نسخه خطی خاوران نامه انتخاب شده اند. این مقاله به روش تاریخی، تحلیلی و توصیفی با استفاده از اطلاعات منابع کتابخانه ای گرد آوری شده است. سوالات موردنظر : 1- جلوه های حماسی، ملی و مذهبی نسخه خطی خاوران نامه کدام است؟2- وجوه اشتراکی عناصر حماسی، ملی و مذهبی این نسخه یا شاهنامه فردوسی چیست؟