جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

لطفا برای مشاهده متن چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

ستی واژه ای است سانسکریت به معنی عفیف و پاکدامن و در اصطلاح به معنی زنی است که طی آداب خاصی خود را در فراق همسر در گذشته اش می سوزاند و به معنی خود این مراسم نیز به کار رفته است. سابقه شکل گیری آن به 1000 تا 500 سال پیش از میلاد برمی گردد و در سال 1829 ممنوع اعلام شد. شاعران پارسی زبان به ویژه آنان که در دیار هند می زیستند، از این سنت هندویی استفاده کرده و منظومه هایی سوزناک و پر احساس آفریده اند. در این مقاله آیین سنتی و بازتاب آن در ادبیات فارسی مورد بررسی قرار می گیرد.

صوفیان و اسماعیلیان، دو خیزش اجتماعی در تاریخ ایران و اسلام، ویژگی فکری مشترکی دارند و آن نگرش تاویلی و درک باطنی آن هاست. با نگاهی به تاویلات این دو گروه، می توان هم در عرصه نظر و هم در عرصه روش به تفاوت هایی دست یافت. در حوزه نظر، بنیان های اندیشه اسماعیلیه مبتنی بر درک عقلی است، در حالی که، بینش صوفیان و عارفان بر درک شهودی استوار است. همچنین، اسماعیلیه تاویلاتشان بر اساس تعلیم امام است، اما تاویلات صوفیه مبتنی بر تجربه شخصی و درک لحظه ای است.در حوزه روش تاویل، نگرش صوفیه به جهان پیرامون بر اساس دل و نگرش شهودی است. بنابراین، به نظر می رسد تاویلات آنان متغیر است، زیرا دل حالات متعددی را تجربه می کند، در حالی که اسماعیلیه، مانند صوفیه، به جهان هستی نمی نگرند تا تاویلی بسته به حالات خویش عرضه کنند. همچنین، اسماعیلیه، با پیش فرض های خاص خود، دست به تاویل متن می زنند. از این رو، تاویلات آنان به دانش هرمنوتیک نزدیک می شود، این در حالی است که صوفیه، در جریان تاویل، علایق خود را دخالت نمی دهد، بلکه منتظر وقت می ماند. از طرفی، تاویلات صوفیه مبتنی بر درک زبان شناسانه است، در حالی که اسماعیلیه چون بر اساس دانش هرمنوتیک به متن می نگرند، تاویلاتشان زبان شناسانه نیست.

تمثیل، به عنوان یکی از نخستین و مهمترین صنایع ادبی، شیوه ای استدلالی است که هدف آن، انتقال بهتر معنا و مفهوم به مخاطب و تاکید بر آن است. این زیور ادبی از متفرعات تشبیه و اخص از آن است. موقعیت وجه شبه، تمثیل را از تشبیه متمایز ساخته و بر مبنای همین وجه شبه است که آرا صاحبنظران در باب تمثیل شکل گرفته است. مهمترین عقایدی که در باب تمثیل وجود دارد، سخنان جرجانی، سکاکی و خطیب قزوینی است که هر یک از آنان پیروان و طرفدارانی دارند. بر محور عقاید این بلاغیان، سه عقیده کلی درباره تمثیل به دست می آید که از این میان، رای جرجانی و سکاکی ـ با وجود اندک اختلافی که با هم دارند ـ اصح و اکمل است. تمثیل با مباحث بلاغی دیگری چون تشبیه ساده و مرکب، استعاره و مثل پیوند خورده و با وجود شباهتها و مناسبتهایی که بین آنهاست، تفاوتهای اساسی و بنیادینی با یکدیگر دارد. هدف این مقاله، تحلیل تمثیل بر اساس عقاید برجسته بلاغیان و تبیین جایگاه بلاغی آن در ارتباط با این صنایع است.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.