جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

هانری کربن با تاثیرپذیری از اندیشمندانی چون هایدگر و سهروردی به نوعی نگاه هرمنوتیک به جهان_ که در آن، معنا اصالت و وجوهی گوناگون دارد_ می رسد. وی با تکیه به دیدگاه های سهروردی، بنیان گذار نظریه ارتباط علی و فعال میان عوالم سه گانه ملکوت، مثال و ماده و نیز با مطالعه آثار شیعه ایرانی به افقی از هستی شناسی می رسد که در آن، لزوم ارتباط مداوم انسان با عالم عقل کل (عالم ملکوت) به واسطه عالم مثال، مطرح می شود. به عبارتی اندیشه سهروردی به پذیرش نبوت باطنی و در پی آن، تاویل باطنی پدیده ها می انجامد که کربن از آن برای تحلیل اندیشه های شیعه بهره می گیرد. بنابراین سهروردی، رویکرد پدیدارشناختی نوینی را ارائه می دهد که با آن می توان نظریه ها امامت و غیبت را تحلیل و درک کرد. در این رویکرد، ظرف زمانی منحصر به فردی مطرح می شود که با «ارض ملکوت»_ زمین عالم مثال_ ارتباط می یابد که کربن مقر امام زمان را در آن جا می بیند. در این پژوهش، با بررسی چگونگی و چرایی نگاه سهروردیایی هانری کربن به امامت، غیبت و زمان، به مدل سازی آن پرداخته شده است.

مائده های زمینی قبل از هر چیز نوعی ستایش زندگی زمینی است که در جستجوی بهشتی خاکی که در آن انسان به آسایشی ابدی برسد سرگردان است. ولی ژید که اسیر در دام تضادهای درونی خویش است گویی این سرزمین بهشتی را به سادگی نمی تواند بیابد. او اجبارا بین قطب های مخالف و متضاد سرگردان می گردد، قطب هایی از دنیای حس و از دنیای نامریی متافیزیک، تا شاید عناصر ملموس و بنیادینی که بتوانند نوعی هماهنگی و همخوانی در خواسته های درونی وی و انتظاراتش برای ساختن بهشت آرمانی این زمینی را برآورده سازند، بیابد.مسیر جستجوی این بهشت آرمانی زمینی، مسیر زنجیرهای از رویاهای شاعرانه است که به پایانی خوش با افقی جهان نگر و به وحدت کل اجزا در کلمه ای واحد می انجامد: جز واحد.

انسان در برابر گذر زمان وارد عمل شده از خود واکنش نشان می دهد. این واکنش ها، به واقع، به شکلی در خلال تصاویر شاعرانه آثار بشری نمود کرده اند. ژید، در کتاب مائده های زمینی، مثال های بارزی از این نمودها را به نمایش گذاشته است: وی در تصویری خویشتن را زندانی زمان چرخه ای در یک زندگی نباتی می بیند که هر چند تمایلاتی گذرا به لایتناهای عالم ملکوت دارد ولیکن دست و پای خویش را در خواهش هایی شدیدا زمینی، بسته می بیند به گونه ای که بهشت موعود را در همین عالم خاک می طلبد و در پی این طلب دست به دامان «حیله» هایی می شود تا او را به «آمیزه ای همگون» از تضادهای درونیش برسانند. با دست آویزی به «سیاست جدال با زمان» و با فرو رفتن در درون سیالیتی از زمان شبه برگسونی، ساری و جاری در بیکران فضا، ژید به زایشی از یک «جز کامل» رهایی بخش و بهشتی می رسد که در واقع خود، معنا و مفهوم زمان مطلق است. لیکن نکته اینجاست که این «جز کامل» پس از جستجوهای طولانی، نهایتا در تصویری از صحرای خشک زمینی حلول می کنند که سرزمین آرمانی او را می سازد یعنی همان بهشت مطلوب. حال سوال اینجاست که چرا صحرا؟ چه نوع تصویری از زمان این فرود به صحرا را پس از «سیاست جدال» در نزد ژید توجیه کرده است؟ ما همگام با ژید به چرخه هایی متفاوت از زمان بر می خوریم که مرتبا تکرار می شوند تا آنجا که در بیکران صحرا، در دانه های شن وارسته از قید زندگی نباتی، آینه ای از بینهایت خویش را در می یابند. آنجا تمامی چرخه های زمان به خودی خود از هم می گسلند و در چرخه ای واحد با جریانی یکتا پیش می روند و مفهومی از زمان خلق می کنند که دوام آن ابدی است، یکتاست و جاری در حال. زمانی که تمام چرخه های ذهنی و گذرا را در خود هضم نموده است.