جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

عجین شدن مسأله "زمان" با جهان طبیعت و همزادی آن با تاریخ جهان و انسان، آن را به مسأله مهم برای پیدا نمودن مجهولات قرار داده است. طرح نظرگاه ها که معلول اهمیت مسأله "زمان" است، تشتت آراء را نیز در پی داشته، به طوری که بعضی به کلی آن را انکار نموده و برخی آن را در حد واجب الوجود پنداشته و دیگرانی نیز آن را موهوم می پندارند. برخی آن را ظرف و از سنخ ماهیات عرضیه دانسته اند و کسانی چون صدراء آن را از دائره ماهیات بیرون رانده و در زمره مصادیق هستی قرار داده و آن را از جمله محمولات بالصمیمه و مقوّم ذاتی جواهر مادی دانسته و با مفهوم معقول ثانی فلسفی تعریف نموده است. صدراء با معقول ثانی فلسفی خواندن زمان، آن را از ویژگی های عالم اجسام و جهان طبیعت قرار داده و آن را به گونه ای ترسیم نموده که هر پدیده مادّی را، دارای زمانی ویژه خود است. چیدمان اندیشه "زمان صدرائی" بر مبانی وی چون اصاله الوجود، تشکیک در وجود و حرکت جوهری پی ریزی شده است. حال با توجه به اختلاف نگرش، "کاربرد" آن نیز متفاوت است. به ویژه در پژوهش های هستی شناختی و "مسائل اعتقادی". بنیادی ترین "مسأله اعتقادی"، مسأله "خداشناسی"، "جهان شناسی"، "انسان شناسی" و "فرجام شناسی" و کیفیت آنها با "زمان" و "کاربرد" آن است که فلاسفه و متکلمین به آنها پرداخته اند. ولی نظریه بدیع و قابل دفاع از آن ملاصدراء است که به خوبی از عهده آن برآمده است. دستآورد این پژوهش که به روش توصیفی و تحلیلی به مسأله زمان و کاربرد آن پرداخته است، علاوه بر توجه به مهمترین دیدگاهها پیرامون این مسأله، به "کاربرد زمان" در اهم "مسائل اعتقادی" نیز پرداخته است.