جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

پژوهش حاضر در پی یافتن مبانی نظری روابط و سیاسی خارجی دولت اسلامی است. فرضیه های پژوهش، هدف اساسی پیامبر(ص) را تبلیغ وحی و تبیین عملی آن، با شیوة همزیستی مسالمت آمیز و مدارا و نیز تصمیم سازی های منطقی ایشان را با رعایت مصالح همه ملل و نسل های آینده می داند. فصل نخست؛ به بیان مفاهیم اساسی پژوهش مانند دولت اسلامی مشروعیت دینی و عملکرد آن از آیات می پردازد. ولایت را با استناد به آیات، تعهد دوستانه و یاری متقابل می داند، حکومت با این وصف می تواند مصداق ولایت باشد و خروج از این تعریف صرف امارات می باشد. مشروعیت دینی چنین حکومتی در ایفای دو نقش برپایی نماز و پرداخت زکات که نمادهای رفع نیاز مادی و معنوی انسان اند، می باشد. در این دولت، روابط خارجی، با اصل، هدف و مصالح ملی توصیف می شوند. فصل دوم؛ اهداف برون مرزی دولت اسلامی را که ناشی از تعهدات عرفی در برابر جامعه و انجام مسئولیت های دینی است بیان می کند در اینجا هدف اصلی پیامبر(ص)را به عنوان الگوی دولت اسلامی می پذیرد. فصل سوم؛اصول روابط خارجی دولت اسلامی را مورد توجه قرار داده و اصل همزیستی را به طور گسترده با دسته بندی آیات قرآن و استناد به آنها با اشاره به سیره رسول خدا بررسی می کند و سپس به نتایج عمدة ذیل می رسد: 1 نخستین نیاز پیامبر جهت انجام رسالت، امنیت بود، از این رهگذر سیرة آن حضرت بر همزیستی مسالمت آمیز با همه مردم مبتنی است و منازعات و جنگ های ایشان جز واکنشی به دشمنان متجاوز، پیمان شکن و فتنه گر نبوده است. 2 اسلام مکتبی عقل گرا است و آرمان های آن نیز با توجه به واقعیات تغییر پذیر می شود بنابراین رسمیت ادیان الهی و تکثر آنها، عدم اختصاص رستگاری به مسلمانان،(تحت شرایط ویژة خود) ایمان اهل کتاب، رابطه و رقابت با آنان در انجام نیکی ها نتیجه این دیدگاه خواهد بود. 3 اراده تکوینی خداوند نه به ایمان همگی بشر و نه به امت واحد بودن آنان تعلق گرفته، بلکه او ایمان را ثمره عقل و اندیشه بشر قرار داده است و از این جهت به جای اکراه و اجبار، انتخاب را بر انسان پسندید. هیچ کس را بیش از توان فکری و بدنی او مکلف نفر مود بنابراین پیامد سوء مکافات جز به تقصیر تعلق نمی گیرد. 4 ثمرة انتخاب با ویژگی های متفاوت مادی و معنوی بشر، اختلاف همیشگی آن است که ریشه در جهل، نیندیشیدن، دنیا گرایی و زیاده طلبی و چشم پوشی از علم و روشنگری ها دارد. این اختلافات، زمانی پنهان و زمانی دیگر به خاطر بعثت انبیاء و اصلاح طلبی مصلحان و یا شرارت و طغیان مفسدان آشکار می شود. 5 قرآن جهت رفع تنش و کاهش پیامدهای منفی اختلاف، راهکارهای مفیدی ارائه نموده تا بقاء و تکامل جامعة بشری تضمین شود. از جمله در رابطه با غیر مسلمانان عدم توهین به مقدسات آنان و گفتگو با بهترین شیوه را مطرح کرده و در روابط مسلمانان با همدیگر که امنی واحد و برادراند میانجیگری و حمایت از مظلوم را پیشنهاد کرده است. 6 با توجه به مبانی نظری فوق روابط دولت اسلامی با ملل دیگر و دولت های غیر دینی آسان خواهد شد. دیگر اصول مورد بحث در این پژوهش عبارتند از: عهد و پیمان، مصونیت سیاسی، استقلال ملل، نفی ولایت و مودت غیر مسلمانان، مدارای سیاسی و تحکیم قدرت، این فصل با بررسی تزاحم اصول با یکدیگر و اصول با اهداف پایان می پذیرد. در فصل چهارم مصالح ملی معیار روابط خارجی دولت اسلامی معرفی می شود که با پیگیری اهداف در چارچوب اصول با انتخاب استراتژی مناسب تحقق می یابد. و تصمیم سازی ها و رفتارها نیز بر این مبنا شکل می گیرد.