جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

مارک سجویک مورخ ادیان، متخصص اسلام، تصوف و سنت‌گرایی است و ریاست «انجمن اروپایی مطالعۀ باطنی‌گری غربی» ‏را بر عهده دارد. وی در دانشگاه‌های آکسفورد (لندن) و برگن (نروژ) تحصیل کرده و در دانشگاه آمریکایی قاهره و دانشگاه آرهوس در دانمارک به عنوان استاد ادبیات عرب و اسلامی به تدریس پرداخته است. در قاهره با طریقت‌های نقشبندیه و مریمیه آشنا شد، ولی به هیچ یک از آنها نپیوست. بعدها با تحقیق و مطالعۀ بیشتر به اسلام روی آورد و نامش را به عبدالعزیز تغییر داد. او در آثار خویش مرتباً نهضت روشنگری (رنسانس) و نوین‌گرایی (مدرنیته) را به زیر سؤال می‌برد و از سنت‌گرایی و سنت‌گرایان حمایت می‌کند. آثار او به زبان‌های فرانسوی، ایتالیایی، اسپانیایی، رومانیایی و صربی ترجمه شده و به عنوان یکی از نمایندگان مکتب سنت‌گرایی همواره مورد استناد قرار می‌گیرد. از میان آثار او، عناوین زیر حائز اهمیتند: عناصر اساسی در تصوف (سال۲۰۰۰م)، در برابر جهان مدرن: سنت‌گرایی و تاریخ پنهان روشنفکری قرن بیستم (۲۰۰۴)، تروریسم و خشونت سیاسی (۲۰۰۴)، قدیسان و پسران (۲۰۰۵)، اسلام و مسلمانان: راهنمایی برای تجربۀ متنوع در جهانی مدرن (۲۰۰۶)، محمد عبده (۲۰۰۹)، صوفیان غرب و سنت‌گرایی (۲۰۰۳). ‏ گفتگوی زیر با محور قرار دادن کتاب معروف «در برابر جهان مدرن پیرامون اسلام، سنت‌گرایی، سارتر و رنه‌گنون» انجام شده است. این کتاب در واقع تاریخ یکی از مهمترین نهضت‌های ضد مدرن قرن بیستم را به نمایش می‌گذارد. سجویک می‌گوید در قرن نوزدهم، زمانی که روشنفکران تجددطلب ایمان خویش را به توانایی مسیحیت در عرضه یک حقیقت دینی و معنوی از دست داده بودند، به‌ناگاه روشنفکران غربی آثار دینی غیر غربی را کشف کردند. نقطۀ آغاز سنت‌گرایی همین‌جا بود و زمانش اواخر قرن نوزدهم در فرانسه. نویسنده گروه‌های غالباً سرّی و گاه بسیار تأثیرگذار دینی در غرب و در جهان اسلام را که بر زندگی بسیاری از افراد تأثیر گذارده‌اند، برمی‌شمارد. این گروه‌ها هم به جریان اصلی و هم به زندگی سیاسی مردم راه پیدا کردند و نمونه‌های آن در ایتالیا و روسیه به‌خوبی قابل مشاهده بود. این گروه‌ها همچنین بر توسعۀ مطالعات دینی در امریکا و فرانسه تأثیر گذاشتند. اما در پایان یک سؤال همچنان بر جای خود باقی ماند: رابطۀ این گروه‌های دینی با مدرنیته چگونه رابطه‌ای است و اسلام در این میان چه نقشی ایفا می‌کند؟‏ کتاب مورد بحث، نوعی واکنش انتقادی به مهمترین و معتبرترین شاخۀ سنت‌گرایی (به رهبری شوان، اسمیت و نصر) بود وبرای نگارش آن، سجویک به ایران وبسیاری از کشورهای مسلمان و غربی سفر کرد و با بسیاری از متألهان و متفکران دیدار و گفتگو نمود. «مریمیه» در نوک پیکان انتقادات قرار گرفت و به محض انتشار این کتاب، موجب مناقشات فراوانی در میان سنت‌گرایان و مخالفان آن شد.