جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در این پژوهش نوع عرفان بندیکت قدیس به عنوان یکی از مهم­ترین شخصیت­های رهبانی و عرفانی مسیحی و خواجه عبدالله انصاری مورد بررسی تطبیقی قرار گرفته است. این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی با تمرکز بر کتاب قواعد بندیکت و منازل السائرین خواجه انجام شده است. با تجزیه و تحلیل متون عرفانی این دو شخصیت بدست می‌آید که هردو عرفان از نوع عرفان عملی و استادمحور، و نیز دینی و شریعتمدار و وحدت وجودی هستند. همچنین عرفان بندیکت، عرفانی رهبانی و دارای طریق عشقی است؛ اما عرفان خواجه رهبانی نیست و دارای طریقی ترکیبی از سکر و صحو است. از نظر سطح مراتب عرفانی، عرفان بندیکت برای مبتدیان مناسب است؛ اما خواجه در منازل السائرین برنامه جامع سلوکی را از ابتدا تا بالاترین سطح بیان کرده است.

توبه یا رجوع از مخالفت حکم حق به موافقت با آن، از ویژگی‌های بنیادین ادیان یهود و اسلام است که خواجه عبدالله انصاری (396-481 ق) عارف مسلمان در منازل السائرین و بحیی بن ‌پقوده عارف یهودی معاصر وی در الهدایة الی فرائض القلوب آن را از جملۀ ابواب سلوکی قرار ‌داده‌اند. یافته‌های این پژوهش که بر اساس مطالعات کتابخانه‌ای و با روش توصیفی _ تحلیلی انجام شده است، نشان می‌دهد این دو عارف با وجود اشتراک در مشخصات توبه، دربارۀ جایگاه، شرح و تقسیم‌بندی آن اختلاف دارند. خواجه توبه را دومین منزل سلوکی قرار داده است؛ اما ابن‌پقوده آن را هفتمین باب از ابواب ده‌گانه به محبت الهی دانسته ‌است. خواجه که بنیان سلوکی خود را بر کتاب و نقل استوار کرده است، توبه را بر اساس درجۀ سالکان به سه درجۀ عامه، خاصه و خاصّ‌الخاص تقسیم می‌کند و غایت منزل توبه را توبه از اشتغال به هرچه غیرحق معرفی می‌کند؛ اما بحیی در قالب بیانی مبسوط و متأثر از منابع اسلامی، با تأکید بر استفاده از سه منبع عقل، کتاب و نقل، توبۀ کامل را حاصل چیرگی عقل بر شهوت و محاسبه نفس می‌داند.

با نگاهی گذرا به تفاسیر عرفانی در می ­یابیم که مهم­ترین عنصر شالوده این تفاسیر، استنباط مفسر می ­باشد. از این حیث می ­توان تفسیرهایی متفاوت و در عین حال مشابه را مشاهده نمود. در میان تفاسیر موجود، تفسیر ابن­ عربی یک تفسیر عرفانی است که بیشتر صبغه فلسفی دارد. این مسأله از آن رو است که عارف در مرحله سیر دریافت ­های درونی خود، شیفته درک حقایق عالم ملک و ملکوت است و نیازی به اثبات حقانیت مطالب، دریافت ­ها و داشته ­های خود ندارد؛ لکن بعد از دریافت ­های قلبی باید با استعانت از اصول فلسفه به اثبات عقلانی گفته­ های خویش برای مخاطب بپردازد. از این­ رو تفسیر ابن­ عربی بیشتر گرایش به تأویل آیات بر اساس ذوق شخصی دارد که این امر می ­تواند از مصادیق تفسیر به رأی تلقی گردد. اما تفسیر خواجه عبدالله انصاری سعی دارد با شیوه درون بینشی و با ریاضت و مجاهدت، مطابق با سبک عرفان عملی به درک حقایق هستی بپردازد و از این رو کوشیده است با دوری از عقل و استدلال و با استعانت از جلا دادن قلب که محل دریافت ­های باطنی است، به فهم معانی قرآن دست یابد.

توحید یا نفی صفت وجود از غیر ‌حق مؤلفه بنیادی ادیان یهود و اسلام است که خواجه عبدالله انصاری (396-481 ق) عارف مسلمان در منازل السائرین و بحیا بن‌پاقودا (د ح 514 ق) عارف یهودی در الهدایة الی فرائض القلوب آن را از جمله ابواب سلوکی قرار‌داده‌اند. یافته‌های این پژوهش که بر پایه مطالعات کتابخانه‌ای و با روش توصیفی _ تحلیلی صورت پذیرفته نشان می‌دهد که این دو عارف با وجود اشتراک در تعریف توحید، درباره جایگاه، شرح و تقسیم‌بندی آن اختلاف دارند. خواجه توحید را غایت منازل سلوکی قرارداده، اما ابن‌پاقودا آن را نخستین باب از ابواب ده‌گانه به محبت الهی دانسته‌‌است. خواجه که بنیان سلوکی خود را بر کتاب و نقل استوار نموده و به عقل توجهی ندارد، در بیان مختصر خود توحید را بر اساس درجه سالکان به سه درجه عامه، خاصه و خاصّ‌الخاص تقسیم کرده و آخرین درجه آن را غیرقابل وصف می‌داند، اما بحیا در قالب بیانی مبسوط و متأثر از منابع اسلامی، با تأکید بر استفاده از سه منبع عقل، کتاب و نقل بالاترین درجه توحید را ویژه یکتاپرستانی می‌داند که باور قلبی و زبانی خود را با استدلال همراه می‌کنند.

ترجمه ماشینی : این مطالعه به بررسی زندگی و تحصیلات یک راهب دومینیکن فرانسوی، Serge de Beaurecueil (1917 - 2005) می پردازد. بررسی دوران زندگی او در ابعاد عرفانی اسلام حول محور زندگی و مجموعه منسوب به حنبلی صوفی شیخ عبدالله انصاری هرات (1006 - 1089) قرن یازدهم بود. محور بحث ما این است که این گفتگوی عالمانه و عرفانی با اثر پیر هرات، روش شناسی و الهیات گفت و گو با دیگری دینی است. این سفر عرفانی و نبوی، معنویت آشرامی ژول مونچانین و هانری لو ساکس در هند، روابط استاد شاگردی، مطالبات اخلاقی گفتگوی بین ادیان را در هم می آمیزد و در نهایت بر حضور پنهان و ماندگار خداوند در میان مستضعفان کابل گواهی می دهد. همچنین، زندگی دو بورکیو میراث غنی و متنوع معنویت دومینیکن را مشخص می کند و معماهای برخورد بین ادیان را آشکار می کند. این مقدمه زمینه را برای زندگی عرفانی و نبوی امام در میان مسلمانان فراهم می کند. دو فصل اول بیوگرافی است. آنها دوره شکل گیری و زندگی حرفه ای دو بورکیو و انساری را به دقت بررسی می کنند. دو فصل بعدی رشد فکری و معنوی de Beaurecueil را شرح می دهد. دانش و دانش او در مجموعه انصاری و پراکسیس عرفان او کاملاً با سنت دومینیکن در جستجوی حقیقت (Veritas) و contemplata aliis tradere مطابقت دارد. فصل آخر سعی دارد به زبانی فلسفی برخوردی عرفانی را بیان کند. گرچه عرفان عملی دو بورکوئل هم جذاب و هم ترسناک است، زندگی او گواهی جسورانه ای بر پیچیدگی های سخت و فرصت های غنی برخورد عرفانی مسیحی-مسلمان است.

دوره 1 : عرفان نظری و عملی یک شاخه از عرفان اسلامی است. عرفان نظری به تبیین و اثبات وحدت شخصی وجود و تعینات الهی و انسان کامل می‌پردازد. عرفان عملی نیز عبارت از منازل السائرین است. استاد عبدالحسین خسروپناه در 9 جلسه به مباحث هستی شناسی، معرفت شناسی و انسان شناسی عرفانی پرداخته است. همچنین در 31 جلسه منازل عرفانی و منازل السائرین خواجه عبدالله انصاری شرح داده شده است. این دروس از سال1391 در مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران آغاز و در فروردین 1394 به اتمام رسیده است. انجمن حکمت و فلسفه

انسان مومن و معتقد به عالم غیب، همواره در‏پی آن است که عبودیت و بندگی خود را نسبت به ساحت خداوندی که غیب‌الغیوب و کنز مخفی است، ابراز نموده و به انحاء گوناگون عرض بندگی به ساحت جهان آفرین نماید. در نگاه عرفانی، عبادت دارای معنی و مفهومی عمیق است که از ظاهر شریعت به باطن بلکه به باطن‏های آن رسوخ کرده و لبِّ‏لباب را اراده می‏نماید. در این مقاله با روش تحلیلی، به بررسی جایگاه ظاهر و باطن اعمال عبادی از منظر خواجه عبدالله انصاری و مولانا پرداختیم. این پژوهش نشان می‌دهد که خواجه عبدالله به رعایت ظاهر عبادت و شریعت توجه خاصی کرده، ولی در این مرتبه توقف ننموده است؛ بلکه رسیدن به کمالات الهی و آراسته شدن به فضایل اخلاقی را بزرگترین هدف عبادت قرار داده است. مولانا نیز با توجه به مشرب عرفانی‏اش، بیان می‏کند سالک و طالب حق تعالی، باید از ظاهر عبادت عبور کرده و به باطن اعمال دست‏یابد. وی هدف از انجام اعمال عبادی را رسیدن به مقام کشف و شهود می‏داند. به عبارتی هدف غایی و نهایی از انجام اعمال عبادی را استغراق و بیهوشی در محبوب و معشوق ازلی که نهایت سیر و سلوک عرفانی نیز رسیدن به آن بوده؛ می‏داند.

تبویب مراحل سیر و سلوک از مباحث مطرح در میان کتب صوفیه است. با وجود اینکه نشانه‌گذاری مسیر سلوک، ‌پیشینه‌ای به بلندای تاریخ اسلام دارد، اما درمیان صوفیان، رواج این باب‌‌بندی به‌طور مشخص، از قرن دوم هجری بوده است. از همان اوان رواج عرفان، اختلاف باب‌بندی‌ها میان عرفا و چه بسا در تألیفات مختلف یک عارف هم دیده می‌شود. در این پژوهش تلاش ‌شده تا ضمن نشان دادن عوامل مؤثر در شیوۀ تقسیم‎بندی این باب‌بندی‌ها، به تبیین دلایل باب‌بندی و نهایتاً چگونگی تبویب آن پرداخته شود. به این منظور از میان آثار بنام عارفان، دو اثر مهم منطق‌الطیر عطار و منازل السائرین خواجه عبدالله انصاری برای بررسی انتخاب شده‌اند و با روش توصیفی ـ تحلیلی، به مقایسۀ نحوۀ تبویب این دو اثر پرداخته شده است. نتایج این تحقیق نشان می‌دهد که مهم‌ترین عامل اختلاف در تبویب که باعث بروز تناقض در کلام و آثار صوفیان شده، تجارب متفاوت عرفانی، نحوۀ سیر و طریقت عرفانی، نوع مکتب و بینش فقهی و شرایط سیاسی اجتماعی است که باعث اختلافاتی چون شیوۀ نامگذاری، ترتیب مقامات، تعداد مقامات و... در عرفان شده است.