جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

گروه تروریستی و تکفیری داعش، بیشترین تاثیرپذیری را از آموزه­های وهابیت و به­خصوص، تفکرات محمد بن عبدالوهاب در تکفیر مسلمانان دارد. داعش و وهابیت با یک منشور و با یک بهانه که نواقض الاسلام محمد بن عبدالوهاب می­باشد، مسلمانان را تکفیر می­کنند. داعش شبیه­­ترین گروه به دوره اول وهابیت می­باشد و داعشی­ها، خودشان را شبیه­ترین فرد به محمد بن عبدالوهاب و شاگردانش می­دانند. هر کس هفته­نامه النبأ (ارگان رسمی داعش) را نیز مطالعه کند، پی به این موضوع می­برد. حسن فرحان مالکی در کتاب جذور داعش، ریشه تفکر داعش را تفکرات محمد بن عبدالوهاب می­داند.[1] در تحقیق پیش­رو، به روش توصیفی – تحلیلی، به بررسی تاثیرپذیری داعش از وهابیت می­پردازیم. [1]. مولف در این کتاب، فتاوای علمای وهابیت را زمینه­ساز ظهور جریان­های تندرو و افراطی مانند داعش و ریشه افراط و تندروی آنها در تکفیر مسلمانان می­داند.

یکی از مهم­ترین توجیهات وهابیت بر احادیثِ جواز سوگند به­غیر خدا، ادعای نسخ این روایات است. چنین ادعایی از سوی وهابیون مخدوش است؛ به­همین منظور مقاله حاضر، به تحلیل انتقادی سخنان وهابیت می­پردازد و با استناد به منابع مورد قبول وهابیت و اقوال علمایشان، این حقیقت را آشکار می­سازد که ادعای نسخ روایاتِ جواز سوگند به­غیر خدا، با مبانی اصولی وهابیت و مبنای برتری سلف بر خلف سازگاری ندارد؛ همچنین وهابیون نه تنها دلیلی بر اثبات مدعای خود ندارند، بلکه دیدگاه آنان پیامدهای زیان­باری دارد.

سُنّت «تَرکیّه» که وهابی‌‌ها با استناد به آن ادعا می‌‌کنند هر کاری را که پیامبر ترک کرده و صحابه و تابعین نیز آن را انجام نداده‌‌اند، تَرک آن سنت هست و انجام آن بدعت می‌‌باشد. آنها قرائنی را برای شناخت این امر بیان می‌‌کنند که از چند جهت قابل خدشه می‌‌باشد: اولا: قرائنی که برای حجیت آن بیان می‌کنند، قابل احراز نیست؛ چون لازمه آن، آگاهی از تمام حالات و نیات پیامبر می‌باشد. ثانیا: این قرائن مفید حکم بدعت نیستند. ثالثا: وهابیان به مبانی خودشان در این زمینه پایبند نیستند و در مصادیقی که با استناد به سنت تَرکیّه، حکم به بدعت بودن آنها می‌کنند، ضوابطی که بیان کرده‌اند را رعایت نمی‌کنند و بسیاری از کارهای مسلمانان را بدعت می‌‌دانند.

ناصر بن عبدالله قفاری از جمله وهابیانی است که با تالیف کتب متعددی مانند کتاب "اصول مذهب الشیعه الامامیه الاثنی عشریه،" افترائات فراوانی را به مبانی تشیع وارد کرده است. او در این کتاب و در ذیل بحث، از دیدگاه شیعیان در مورد حجیت قرآن چند ادعا مطرح می کند که نگارنده در مقاله پیش­رو به نقد و بررسی دو ادعای او می­پردازد. اول اینکه شیعیان، حجیت قرآن را مشروط بر وجود قَیِّم و کلام ائمه خود می­دانند؛ چنان­که روایت «ان القرآن لایکون حجه الا بقیم»، بر این مسئله دلالت می­کند. ثانیا شیعیان، معرفت قرآن را مختص به ائمه خود دانسته و جایگاهی ویژه برای علمیت آنان قائل هستند؛ چنان­که روایات فراوانی در تجلیل مقام علمی امامان خود نقل کرده­اند. درباره ادعای اول قفاری باید گفت: تمامی پیروان مکتب اهل­بیت:، معتقد به حجیت ذاتی و استقلالی قرآن کریم هستند؛ لذا مراد از «أَنَّ الْقُرْآنَ لَا یَکُونُ حُجَّهً إِلَّا بِقَیِّم‏»، این است که اهل­بیت:، بعد از حضرت رسول6، عهده­دار تبیین و تشریح معارف قرآنی هستند؛ چراکه در قرآن موارد فراوانی وجود دارد که تبیین و تشریح آنها برای عموم مردم ضرورت دارد. در مورد ادعای دوم قفاری نیز باید گفت، مرجعیت علمی اهل­بیت:، (در تمامی مسائل علمی از جمله در تفسیر قرآن)، از مسائلی است که فریقین به آن اذعان داشته و شواهد فراوانی بر آن در کتب خود اقامه نموده­اند.

بحث عقل، کارکرد و محدوده آن یکی از مباحث مهم و تأثیرگذار در شکل‌گیری آرا و عقاید، مخصوصاً در حوزه دین، است که افراط و تفریط‌های فراوانی در خصوص آن صورت گرفته است. در این مقاله ضمن بررسی معانی عقل، دیدگاه ابن‌تیمیه، از رهبران و بنیان‌گذاران جریان سلفی‌گری، و شیخ یوسف بحرانی، از علمای اخباری‌گری شیعه، را بررسی می‌کنیم و نقاط اشتراک و اختلاف آنها را، به رغم ظاهرگرایی هر دو، می‌کاویم. هرچند هر دو تا حدودی کارآیی عقل را قبول دارند، ولی در مقام عمل برای عقل ارزشی قائل نشده‌اند و در عین اینکه حسن و قبح عقلی را می‌پذیرند، ملازمه آن با شرع را قبول ندارند و در مقام تعارض عقل و نقل عملاً نقل را مقدم می‌کنند.