جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

یکی از مؤلفه‌های آسیب‌زا برای پیروان پیامبران و امامان معصوم: در ادوار مختلف، «استعجال» است که این مقوله به دلیل طولانی بودن دوران غیبت، بیش‌تر درباره­ ظهور امام زمان4 نمود پیدا می‌کند. گوناگونی آیات و روایات در موضوع عجله، تعجیل و استعجال؛ مطلوب یا نامطلوب بودن استعجال را در ابهام قرار داده است. نوشتار پیش رو با روش توصیفی ـ تحلیلی، تلاش دارد با قرار دادن استعجال در سنجه­ آیات و روایات، هنجار یا ناهنجار بودن آن را بررسی کند. از نگاه قرآن و روایات، بین استعجال و تعجیل در امر ظهور تفاوت وجود دارد. استعجال امری ناپسند و مردود است؛ زیرا منشأ آن جهالت است و آسیب­زاست. از این رو، آیات قرآن و روایات، مؤمنان را از سقوط در باتلاق استعجال برحذر­ داشته و دو راهکار «نگرشی» و «رفتاری» به ترتیب «تقریب» و «تسلیم» را برای مواجهه با آن بیان کرده­اند.

یکی از محورهای مشترک آموزه های مهدوی مبتنی بر آیه 33 سوره توبه،مسئله اتمام نورالهی و غلبه دین اسلام بر سایر ادیان است که اندیشمندان و فرزانگان شیعه و سنی در تفسیر آن اشتراکاتی دارند.اکثر مفسران شیعه و اهل سنت معتقدند منظور از(لیظهره علی الدّین کله)،غلبه خارجی و فعلی است که تاکنون محقق نشده است.عمده تفاسیر شیعه با استناد به روایات،به ظهور مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف اشاره نموده و سیطره دین حق را به عصر ظهور اختصاص می دهند.سدّی که از تابعان است،در تفسیر آیه مذکور،رایی شبیه تفاسیر شیعی دارد و بسیاری از تفاسیر اهل سنت که چنین دیدگاهی را موّجه دانسته اند،از طریق سدی این مطلب را گزارش کرده اند.اهل فن در شیعه یا سنی بودن سدی کبیر اختلاف نظر دارند.از این رو با توجه به جایگاه علمی،تقدم تاریخی و ویژگی های دیگری که سدّی دارد،تبیین دیدگاه این مفسر تابعی اهمیت به سزایی در تقریب اندیشه مهدویت میان مذاهب اسلامی دارد.لذا نوشتار پیش رو تلاش دارد با روش توصیفی-تحلیلی،ضمن تبیین کیستی سدّی،تفسیر تطبیقی آیه 33 سوره توبه را با محوریت آراء وی بررسد و از این رهگذر گامی در همگرایی و تقریب مبانی اعتقادی فریقین در عرصه مهدویت بردارد.با کاربست روش تفسیر قرآن با قرآن و دقت در معناشناسی اتمام و چرایی کاربست آن،خواهیم دانست همان گونه که نعمت در آیه اکمال به معنای ولایت الله و اتمام آن به ولایت رسول الله صلی الله علیه و اله و سلم است،مراد از نورالهی ولایت الله و اتمام آن به برپایی حکومت الهی در سرتاسر گیتی است که با غلبه دین اسلام بر سایر ادیان در زمان ظهور حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف به وقوع می پیوندد.

یکی از براهین توحیدی که اندیشمندان علوم عقلی و نقلی سعی در اصطیاد آن از قرآن داشته‌اند، «برهان تمانع» است. در خصوص این برهان و چگونگی دریافت آن از کلام وحی، نگرش یکسانی وجود ندارد. به باور برخی، آیه‌ «لَوْ کاَنَ فِیهِمَا ءَالِهَهٌ إِلَّا اللَّهُ لَفَسَدَتَا» (انبیاء/22) و آیه «قُل لَّوْ کَانَ مَعَهُ ءَالِهَهٌ کَمَا یَقُولُونَ إِذًا لاَّبْتَغَوا إِلی ذِی الْعَرْشِ سَبِیلاً» (اسراء/42) دلالتی یکسان بر برهان تمانع دارند. در برابر این گروه، شماری دیگر از صاحب‌نظران سخن اینان را ناصواب می‌انگارند و بر آنند که برهان مستفاد از این دو آیه، یکسان نیست و مقدمات آن دو متفاوت است. نوشتار پیش‌رو با عنوان بازاندیشی یکسان انگاری دلالت آیه 22 انبیاء و 42 اسراء بر برهان تمانع، پس از تحلیل دلالی آیه‌های مذکور به این نتیجه رهنمون می‌شود که دیدگاه دوم، با ظاهر آیات سازگارتر است و نمی‌توان دلالت این دو آیه را یکسان قلمداد نمود.

باورداشت رستاخیز، یکی از پایه های اعتقادی در همه ادیان الهی است. قرآن کریم، بر این مهم تاکید فراوان دارد، به طوری که نزدیک به 1400 آیه درباره رستاخیز است. رستاخیز دارای نشانه هایی است که از آن به اشراط الساعه یاد می شود. نفخ صور یکی از نشانه های آن است. نفخ صور اصطلاحی است که قرآن مجید آن را به عنوان پایان جهان فانی و آغاز جهان باقی معرفی نموده و از رویدادی بزرگ و دهشت انگیز خبر می دهد. مفسران بر اساس آیات و روایات، بیانات متفاوتی درباره نفخ صور مطرح کرده اند. این مقاله چیستی نفخ صور را به صورتی روشمند و بر اساس تفسیر تطبیقی بررسی نموده و ضمن ارائه آراء و استخراج و شناخت دیدگاه ها، بستری مناسب برای فهم عمیق آیات مربوطه فراهم نموده است.

موضوع این رساله «چگونگی پیشگیری از گناهان اجتماعی از منظر قرآن» است.از آنجا که هدف اساسی اجتماع رسیدن به کمال است، در این مسیر باید اجتماعی به دور از گناه و معصیت داشته باشیم. لازمه دست یابی به چنین آرمانی، بررسی و تبین راهکارهای پیشگیری از گناهان اجتماعی از دیدگاه قرآن است تا از این رهگذر به آموزه‌های ناب آن کتاب هدایت و زندگی دست یابیم و با کاربست راهکارهای به دست آمده، مسیر پیشرفت جامعه هموارتر گردد.برای رسیدن به این منظور در ابتدا به بررسی مصادیق گناهان اجتماعی از قبیل گناهان مرتبط به شخصیت معنوی انسان همچون غیبت، استهزا و سوء ظن، گناهان مالی همچون ربا و سرقت، گناهان منافی امنیت همچون محاربه و جاسوسی و گناهان منافی عفت مانند زنا و اشاعه فحشا از منظر آیات و روایات پرداخته شده‌ایم سپس راهکارهای پیشگیری از این گناهان را در قرآن در چند فصل پیگیری کرده‌ایم. در ابتدا به پیشگیری بینشی مانند ایمان به خدای متعال، اعتقاد به نظارت الهی و تقویت ایمان به معاد پرداخته‌ایم. پیشگیری بینشی شامل باورها و جهان بینی انسان است و به زندگی انسان هدف می‌دهد. ایمان به خدا و اعتقاد به نظارت الهی و معاد سبب می‌شود انسان از کارهای موجب غضب الهی، دوری کرده و با اعتقاد به علم و آگاهی خداوند به اعمال و رفتار انسان در دنیا و حسابرسی در آخرت، کردار و رفتار خود را کنترل کند. سپس پیشگیری گرایشی همچون نقش تقوا، محبت الهی و عبادت را در جلوگیری از گناهان اجتماعی بررسی کرده‌ایم. تقوا حفاظت نفس از آلوده شدن به ناشایستگی هاست و شامل تقوای فردی واجتماعی می‌گردد. این نیروی درونی سبب دوری انسان از گناه می‌شود.

خداوند بر اساس نظام احسن و مصلحت اجتناب ناپذیر بقاء نسل و ایجاد آرامش و نشاط در زندگی، غریزه جنسی را در انسان به ودیعه نهاده است. از آنجا که پایبندی به اخلاق به عنوان اکسیـر نجات‌ بخش بشریت امری ضروری است؛ قرآن آموزه‌های اخلاقی در زمینـه تعامل با نیاز جنسی و چگونگی پیشگیری و مقابـله با نابـه-هنجارهای آن ارائه نموده که مشتمل بر راهکارهای تأمین، مهار و تعدیل غریزه جنسی است. موثرترین راهکاری که قرآن برای تأمین این نیاز پیش بینی کرده، پدیده ازدواج شامل ازدواج دائم و ازدواج موقت می‌باشد که فوائد متعددی بر آن مترتب است. از منظر قرآن، غریزه جنسی در صورتی که در مسیر صحیح قرار نگیرد، می‌تواند بنیاد عقیده و اخلاق را از هر جهت آسیب رساند. قرآن با تأکید بر خطر و آفت غریزه جنسی، در عین تسهیل راههای تأمین، نسبت به انحرافات آن بسیار حساس بوده و انواع شیوه‌ها و کیفرها را برای مهار و تعدیل این غریزه بیان کرده است.آنچه پیش‌رو دارید پژوهشی است با عنوان «اخلاق جنسی از منظر قرآن» که سعی دارد دیدگـاه قرآن دربـاره نحـوه تعامـل بـا غریزه جنسی و چگونـگی مقابلـه با نابه‌هنجارهای آن را تبیین نماید. این پژوهش بر شش فصل بنا شده است: فصل اول: کلیات؛ فصل دوم: ماهیت غریزه جنسی و چگونگی پیدایش و رشد آن؛ فصل سوم: رفتارشناسی اخلاق جنسی؛ فصل چهـارم: ازدواج؛ اصلی‌تریـن راهکـار تأمین غریزه جنسـی؛ فصل پنجم: آسیب شناسی جنسی؛ فصل ششم: نتیجه گیری.