جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

قاضى سعید که از حکماى بعد از ملّاصدراست، در مباحث فلسفى، نظریاتى دارد که با آراى ملّاصدرا و ابن سینا معارض است. در موضوع ادراک، او نظر صدراییان و مشّاییان را باطل دانسته و گفته که ادراک نه حصولى است و نه حضورى (به معناى مشهور)؛ وى معناى جدیدى از «حضور» ارائه مى دهد، بدون اینکه مراد خود را توضیح دهد. وى همچنین در باب حدوث نفس بر مسلک ابن سینا (روحانیه الحدوث بودن نفس) رفته، و در مسئله معاد، با قول ابن سینا و ملّاصدرا مخالفت ورزیده و به زعم خود قول دیگرى ارائه کرده است.در نوشتار حاضر، این سه مسئله را از دیدگاه قاضى سعید بررسى کرده و نشان داده ایم که در همه این مسائل، نظر وى مبتنى بر حرکت جوهرى و به تبع آن اصالت وجود بوده است. وى اتّحاد عاقل با معقول و حاس با محسوس را قبول دارد، در حالى که حرکت جوهرى را قبول ندارد. او همچنین، با صراحت، قول به اصالت وجود را باطل دانسته و بر اصالت ماهیت رفته است. لذا، تناقضات زیادى در نظریات وى به چشم مى خورد.

در میان اندیشمندان اشعری، فخر رازی گاهی همچون فیلسوفان از عدمی بودن شرور دفاع کرده و زمانی همچون متکلمین از وجودی بودن آن خبر داده است؛ جهد فراوان داشته تا نشان دهد آدمی هیچ بهره‌ای از اختیار ندارد و در عالم چیزی به جز جبر نیست. قرائت خاص او از توحید افعالی منجر شده تا مهمترین قواعد فلسفی همچون علیت، نظام اسباب و مسببات، قاعده الشی مالم یجب لم یوجد و قاعده الواحد را باطل اعلام کند و برآیند این کارها به جبر در اعمال آدمی منجر شده است و روابط شرور با انسان به زنجیر کشیده را فقط در انتساب افعال زشت و قبیح انسان به خدا جستجو می‌کند و بدین سان خود را از پرسش‌های کشنده می‌رهاند؛ ولی نه در حل معضل شرور توفیق یافته نه قرائت صحیحی از توحید افعالی داشته است و نه انسان را مسؤل اعمال خود می‌داند و نه پیوند انسان به زنجیر کشیده با شرور را تبیین کرده است و سرنوشت این انسان را از بدو تولد تا فرجامش از« قبل تعیین شده» می-داند که قابل دگرگونی نیست.

این پژوهش از چهار بخش با این مباحث تشکیل شده است. بخش اول واژه شناسی میثاق و مترادفهای آن و کاربرد واژه میثاق؛ بخش دوم، انواع پیمانها: پیمان عام الهی، پیمان خاص الهی، و پیمانهای دیگر؛ بخش سوم،وفا به عهد و پیمان: اهمیت وفای به پیمان در جامعه انسانی، لزوم وفای به عهد، واکنشهای مثبت در برابرپیمان الهی و وفای به پیمان با ملتهای دیگر؛ بخش چهارم، پیمان شکنی: قرآن و پیمان شکنی، واکنشهای منفی در برابر پیمانهای الهی و موارد نقض عهد در قرآن،موارد جواز نقض عهد. در طول پایان نامه قرآن به عنوان منبع اصلی و نهج البلاغه و کتب روایی در تکمیل بحث مورد استفاده قرار گرفته اند.

در این پایان نامه معراج از دیدگاه قرآن و روایات مورد بررسی قرار گرفته و از این موضوعات بحث شده است: معنا و مفهوم معراج، دلایل معراج، امکان وقوعی،دلایل قرآنی و روایی و عقلی، تعدد معراج، چگونگی معراج، زمان و مکان و وسیله معراج، کیفیت معراج،هدف معراج در قرآن و روایات، هدف معراج از دیدگاه اندیشوران، دستاوردهای معراج، و سفرنامه معراج