جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

زهد در لغت به معنای بی اعتنایی و چشم پوشی است و در تعریف حضرت علی (ع) کوتاهی آرزو و سپاسگزاری هنگام نعمت و پارسایی نسبت به معصیت هاست. رهبانیت نیز واژه ای است عربی و اغلب لغت نویسان عرب این واژه را معادل «رهب» به معنای خوف و ترس دانسته اند. رهبانیت مسیحی زمانی به وجود آمد که پیروان حضرت مسیح علاقمند به داشتن یک زندگی کامل روحانی مجزای از جامعه مادی شدند. زهد اسلامی و رهبانیت مسیحی با هم تفاوت دارند چرا که در اسلام بین این جهان و آن جهان و کارهای آن تفاوتی وجود ندارد و آن ها نسبت به یکدیگر رابطه ای جداگانه ندارند. در حالی که رهبانیت مسیحی جدایی از این جهان را توصیه می کند و خواهان پشت کردن به این دنیاست. در اثر نفوذ مسیحیان در دوران بنی امیه و بنی عباس و حضور آنان در امور حکومتی و وجود فرقه های بسیار راهبان مسیحی مسیحیت رواج یافت و بر مسلمان تاثیر گذاشت. این تاثیرگذاری به گونه ای بود که زاهدان چون راهبان از خوردن غذاهای حیوانی خودداری می کردند، پشمینه می پوشیدند، در صومعه و خانقاه ها به سر می بردند و به عمل اختصا دست می زدند تا پایبند زن و فرزند نباشند. بنابراین می توان گفت حضور گسترده مسیحیان در بین مسلمانان و رواج تعالیم آنان بر تعالیم اسلامی و همچنین زهد زاهدان مسلمان اثر گذاشته است.

در اين مقاله تلاش شده ميزان تأثيرات آموزه های اسماعيليه بر تصوف بررسی شود. لذا آن را در يك مقدمه و چهار فصل تقديم داشته ايم؛ كه مختصر آن به شرح ذيل است: تأثيرپذيری و نمونه هايی از حوزه های آن. ادغام اسماعيليه نزّاری در صوفيه، بعد از الموت: تلفيق آرای اسماعيلی با انديشه های صوفيانه و تداخل ادبيات اسماعيليه و صوفيه- زندگی برخی از امامان نزّاری قاسم شاهی در زیّ صوفيه- به وجود آمدن برخی از فرق صوفيه بعد از الموت. تأثير اسماعيليه بر ابن عربی: استفاده ابن عربی از آموزه ها و منابع اسماعيلی- اسماعيليه و وحدت وجود- اسماعيليه و غيب الغيوب- تأثير مكتب ابن مسره بر ابن عربی- حلاج و ابن عربی- بررسی مذهب حلاج و اثبات اسماعيلی بودن وی- تأثيرات حلاج بر ابن عربی و بالاخره اخوان الصفا و صوفيه - برآيند و نتيجه گيری.