جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

چکیدهموضوع پایان نامه‌ى حاضر "جلوه‌هاى محبت و هدایت امام غائب بر امت در آیات و روایات" مى‌باشد.از مهمترین أهداف این پژوهش بازخوانى جلوه‌هاى محبت و هدایت امام غائب نسبت به امت اسلامى،نفى باورهاى اشتباهى چون خشونت حضرت یا رها بودن امت اسلامى در هنگام غیبت آن بزرگوار و افزایش گرایش امت اسلامى به انتظار و محبت نسبت به امام عصر عجل الله تعالى فرجه الشریف مى‌باشد. نگارنده با تتبع در منابع کتابخانه‌اى و نرم افزارهاى تخصصى مرتبط، به دسته بندى داده‌هاى پژوهش در چهار فصل پرداخته است: فصل اول تحت عنوان " کلیات" به بیان ساختار و روش تحقیق و مفهوم شناسى واژگان کلیدى پژوهش مى‌پردازد. فصل دوم ذیل عنوان " جلوه‌هاى محبت امام غائب بر امت" به واکاوى کیفیت و مصادیق محبت امام غائب به امت مى‌پردازد.در فصل سوم تحت عنوان "جلوه‌هاى هدایت امام غائب بر امت" پس از تحلیل نقش هدایتگرى حضرت در زمان غیبت صغرى، هدایت حضرت مهدى علیه السلام در حوزه‌ى معارف، احکام دین و اخلاق الهى در زمان غیبت کبرى مورد بررسى قرار مى‌گیرد. فصل چهارم نیز به خلاصه و نتیجه گیرى این تحقیق مى‌پردازد.بر اساس نتایج این پژوهش، رابطه‌ی امام زمان علیه السلام با امت اسلامی در دوران غیبت بر اساس قاعده‌ی لطف خداوند تا زمان ظهور آن حضرت در ابعاد مختلف ادامه دارد و بر اساس محبّت، شفقت و هدایت می‌باشد و دارای جلوه هایی مانند "هدایت نمودن مردم از طریق توقیعات"، "انجام معجزه یا خبر دادن از غیب جهت اثبات امامت خویش"، "ایجاد شبکۀ وکالت و نمایندگان خاص"، "روشنگری درباره جریان‌های انحرافی"، "شناساندن مدعیان دروغین به مردم"، و "نامه‌نگاری‌های گسترده و وسیع" در دوران غیبت صغری و جلوه‌هایی مانند"تأیید فقهای جامع الشرایط و توصیه به مراجعه به آنها"، "اجماع لطفی"، "حل بعضی از معضلات علمی بزرگان شیعه"، "هدایت به امر امام غائب" و ...در دوران غیبت کبری می‌باشد. نوع منابع استفاده شده در این تحقیق،تفاسیر قرآن کریم، کتب روایى، سیره و تاریخى بوده است.کلیدواژگان: هدایت، محبّت، امام زمان علیه السلام، قرآن ، روایات.

دانشمندان مسلمان، یکی از وجوه اعجاز قرآن را " انسجام و هماهنگی آیات با یکدیگر" و به تعبیری دیگر "عدم تناقض و ناسازگاری میان آیات قرآن" بیان کرده اند. در برخی آیات قرآن و روایات معصومین(ع)، بر این ویژگی و امتیاز قرآن کریم تأکید شده است. یکی از شبهاتی که از گذشته تا امروز پیرامون قرآن وارد کرده اند، شبهه "وجود تناقض و اختلاف میان برخی آیات قرآن" است. یکی از اهداف دشمنان قرآن از این ادعای باطل، این است که قرآن را کتابی بشری و غیر الهی جلوه دهند که از خطا و تعارض مصون نمی باشد. از جمله عللی که سبب شده است تا برخی مسأله اختلاف و تناقض میان آیات قرآن را مطرح نمایند، عدم آشنایی با تعریف صحیح و دقیق برخی از اصطلاحات منطقی مانند "تناقض" ، "تضاد" ، "شرایط تناقض" و نیز عدم توجه به برخی از ظرافت های کلامی قرآن و کاربرد "عام و خاص" و "ناسخ و منسوخ" است. به منظور نقد و بررسی این شبهه، ابتدا برخی اصطلاحات مرتبط با نظریه "تناقض" تعریف می گردد. سپس آیاتی از قرآن کریم و احادیث معصومین(ع) که به انسجام آیات قرآن و نبود تناقض در آن اشاره دارد، ذکر می شود. در گام بعدی، تعدادی از مهمترین آیاتی که به ظاهر با یکدیگر اختلاف داشته و شبهه تناقض در مورد آنها بطور جدی مطرح شده است، برحسب موضوع طبقه بندی کرده و به آنها پاسخ کافی و متقن داده شده، تا این حقیقت روشن گردد که در سراسر قرآن، هیچگونه اختلاف و تناقضی وجود ندارد و این کتاب مقدس، وحی الهی بر قلب پاک پیغمبر اسلام (ص) است.

«جُنُودُ السَّماوَاتِ والْأَرْضِ»، یکی از عبارات ظریف قرآنی است که از قدرت لایزال حضرت حق سخن می‌گوید، عبارتی که در عین اجمال، سرشار از معانی عمیق و مفاهیم جمیل است، اما کمتر کسی به بررسی موضوع جنود الهی و طبقه‌بندی آنها پرداخته است. یکی از زیباترین آیات قرآنی که توجه بسیاری از علاقمندان و مفسران را در همین رابطه به خود جذب نموده، آیات نورانی 4 و 7 سوره مبارکه فتح است که از وجود جنود الهی خبر می‌دهد «وَلِلَّهِ جُنُودُ السَّماوَاتِ والْأَرْضِ» این آیات انسان طالب حقیقت را به سیر در آفاق و انفس دعوت می‌نماید تا مصادیق متعدد جنود السموات و الارض را یافته و با دیده عقل، عظمت جهان هستی و آفریدگار آن را با عمق وجود درک و لمس نماید. این عبارت قرآنی به رغم ایجاز و اختصار، حاوی محتوایی عمیق و گستره‌ای وسیع است، اما به قدر تاب و ظرفیت عقول بشری می‌توان این لشکریان و جنود الهی را احصاء و طبقه‌بندی و برخی از مصادیق آن را بر شمرد و برخی از خصوصیات و ویژگی‌های آنها را تبیین نمود.دامنه جنود الهی، نه تنها موجودات ماوراء طبیعی، بلکه نمونه‌ها و مصادیقی از این جنود در عالم ماده و احوالات عارض بر انسان را شامل می‌شود، همچنین قبض و بسط‌های طبیعی و روانی عارض بر طبیعت و انسان را در برمی‌گیرد.این پژوهش می‌کوشد تا با دسته بندی مخلوقات بر اساس رویت‌‌پذیری و عدم رویت‌پذیری از سویی، و جاندار و بی‌جان بودن مخلوقات از سوی دیگر، نوعی طبقه‌بندی از جنود الله در آسمان‌ها و زمین به دست دهد و علاوه بر این، مصادیقی از هریک از این دسته‌ها برشمرده و به مأموریت آنها اشاره داشته باشد. سعی بر آن رفته است تا ویژگی هریک از این طبقات نیز مورد اشاره واقع گردد و در مجموع مقایسه‌ای بین جنود الهی و جنود غیر الهی صورت پذیرد.

هدف پژوهش هدف خداوند از خلقت انسان چه بود، و معیار بندگی او در چیست افکار و اعمال و کردار آدمی بر چه محوری استوار می گردد تا به عنوان انسان کامل خلیفة الله شناخته شود با چگونه عبادتی انسان در مسیر عبودیت خدا روح تسلیم و رضا به حضرت احدیت را کسب می کند. روش پژوهش مراجعه مستقیم به فرهنگنامه های عربی و مفاسیر و کتب روایی . نتیجه کلی : عبد و بنده ی سر تا پا سلم تحت ولایت و سرپرستی پروردگار قرار می گیرد و روح عبودیت و توحید در وجودش تجلی می کند ، حتی خویشتن را ، و این است هدف نهائی آفرینش بشر که بندگی اختیاری اوست وهمه دوستیهایش در راه خدا و به خاطر خداست . چنین کسی در واقع خدا را ولی خود دانسته خواست خود را ، در خواست خوا، فانی کرده و محبوب خداوند تبارک و تعالی واقع شده است .

این تحقیق از یک مقدمه و چهار فصل با این موضوعات تشکیل یافته است: مقدمه: معرفی قرآن، معنای لغوی تفسیر، معنای اصطلاحی تفسیر، تاریخ تدوین تفسیر، مراحل تدوین علم تفسیر، تفسیر مأثور یا تفسیر اثری، مشهورترین تفاسیر اثری؛ فصل اول، پاره ای از خصائص قرآن: قرآن هدایت و برهان و موعظه و نور از جانب پروردگار است، قرآن قابل فهم است، اجمال قرآن، ذکر بودن قرآن و معرفی اهل ذکر، قرآن دارای آیات محکم و متشابه است، قرآن دارای ظاهر و باطن است؛ فصل دوم، چگونگی راه یابی به مفاهیم قرآن: بیان پیامبر(ص) در ضرورت حضور امامان معصوم(ع) در کنار قرآن، بیان علی(ع) در مورد راسخان در علم؛ فصل سوم، تبیین جایگاه ائمه و ضرورت مراجعه به تفسیر روایی: مقاصد قرآن، کلام ثقیل خداوند چگونه آسان می گردد، آیات قرآن مجمل است و نیاز به مبین دارد، چگونگی تفسیر و هدایت اهل ذکر، قرآن حجت خدا بر خلق است و چگونه می توان از این حجت الهی بهره گرفت، صراحت قرآن در ارجاع به سوی مبین، نتیجه ی عدم رجوع به قرآن گمراهی و ضلالت است، ضرورت مراجعه به اهل قرآن در متشابهات؛ فصل چهارم، سخن صحابه و تابعین و دانشمندان اهل سنّت درباره ی اهل بیت(ع)

در این گفتار، سه نکته و بایستة پژوهشی در مورد حضرت ابوطالب7 از دکتر سید محمد کاظم طباطبایی، دکتر سید حسن افتخارزاده و دکتر غلامحسین تاجری نسب آمده است.نکته اول در این زمینه است که گفتارهایی که در زمینة اثبات ایمان حضرت ابوطالب7، رویکرد احتجاج را در پیش گرفته اند، باید نقد روایات صحیح بخاری و مسلم را هدف قرار دهند، یا به روش سنتی علم الحدیث یا به روش تحلیلی تاریخی. نکته دوم، خاطره ای است از استاد فقید مصری، عبدالفتاح عبدالمقصود، و اعتراض برخی از عالمان ایرانی به او در زمینة ایمان ابوطالب7 که منجر به نگارش کتاب ""السقیفة و الخلافة"" به دست او شد. نکتة سوم – که دل نوشته ای است به شیوه ادبی نوشته شده – تذکّری است به این مطلب که بعضی از مورخان اهل تسنن، یکی از نامهای ابوطالب7 (عبد مناف) را دلیل بر مشرک بودن حضرتش دانسته و ""مناف"" را نام یک بُت در دورة جاهلی دانسته اند، بدون اینکه مانند دیگر بتهای مشهور، منطقه و بتکده و پرده داران آن یاد شود.

این تحقیق در سه فصل به بررسی گناه و علل آن و راه های مقابله با آن پرداخته است. در فصل اول، از گناه و نقش شیطان در آن و در فصل دوم، از خاستگاه های جامعه شناختی و روان شناختی جرم و گناه سخن رفته است و در فصل سوم، با عنوان راهکارهای مقابله با گناه از هجرت از محیط گناه آلود، و پیامدهای خداباوری در شخصیت انسان بحث شده است.

هدف از آفرینش انسان، همانا بندگی و طاعت برای وصول به قرب الهی است. دستیابی به این کمال وسعادت واقعی، زمانی میسر است که زمینه وبستر مناسب برای برانگیختن و شکوفایی استعداد های فطری بشر مهیا باشد . روش فعال در تربیت اخلاقی، روشی است که با برانگیختن ذهن مخاطب و تحرک عقل و وجدان مخاطب را به کار وا داشته و او را برای دستیابی به نتیجه مطلوب به طور غیر مستقیم هدایت می کند. دراین روش، فعالیت متربی و فراگیر، محور فرایند یاددهی یادگیری است. شیوه های این روش در قرآن و سیرة معصومان فراوان به چشم می خورد که در قالب شیوه هایی مانند تمثیل و تشبیه، قصه گویی و استفاده از داستان، استفاده از حرکات وعبارات قابل توجه در سخنرانی ها و موعظه ها، مقایسه و پرسش از بدیهیات، عینی کردن مفاهیم عقلی و ذهنیت بیان حالات نفسانی در قالب امور محسوس و ملموس، استفاده از مظاهر و پدیده های طبیعی، ارائه الگوها و نمونه های عینی، بیان وقایع و حوادث تاریخی، ابتلاء و امتحان، نمایش و تصویرگری مفاهیم، ایجاد زمینه واستفاده از موقعیت مناسب برای بیدار سازی وجدان های خفته، بیان اهداف به جهت ایجاد انگیزه، دعا و... مشهود است. از آنجا که اسلام دین عمل است، در آموزش مفاهیم و قواعد اخلاقی، زمینه سازی و ایجاد آمادگی روانی و عاطفی برای تبدیل حکم اخلاقی به رفتار اخلاقی، ضرورت دارد لذا به کارگیری روش فعال توسط اولیا و مربیان با در نظر گرفتن مراحل رشد اخلاقی در کودکان و نوجوانان به درون سازی عمیق و پیدار مفاهیم اخلاقی در آنان کمک می کند. در این نوشتار به بررسی روش فعال در تربیت اخلاقی مبنی بر قرآن و سیرة معصومان و انطباق آن با فطرت انسان و شیوه های اجرای آن در این دو منبع گران قدر پرداخته شده ومصادیق آن ذکر گردیده است. صفحات پایانی این رساله، به ارائه راهکار ها و پیشنهاد هایی در راستای یافته های نگارنده برای اقشار مختلف جامعه، به خصوص اولیا و مربیان گرامی اختصاص یافته است.

این پایان نامه مشتمل بر نه فصل است: فصل اول، کلیات؛ فصل دوم، مشخصات انبیای الهی در قران در ادوار مختلف: دوره ی اول نبوت، دوره ی دوم نبوت، دوره ی سوم نبوت، دوره ی چهارم نبوت، دوره ی پنجم نبوت، دوره ی ششم نبوت، سیمای پیشوایان حق و سردمداران ستم در قرآن؛ فصل سوم، علل اقبال و روی گردانی مردم از انبیا: علل جذب مردم به انبیای الهی، علل روی گردانی مردم از انبیا و مبارزه با آنها؛ فصل چهارم، راز انحطاط پیروان انبیای الهی و موضع گیری آنها در قبال انبیا و رهبران دینی از دیدگاه قرآن: کیفیت رابطه ی پیروان انبیا با آفریدگار هستی، مبارزه ی پیروان انبیا با رهبرانشان از دیدگاه قرآن، ظلم و ستم پیروان انبیا نسبت به رهبرانشان، اختلافات طبقات در موضع گیری در برابر انبیا؛ فصل پنجم، رابطه ی گناه کاران با انبیا: سرکشی ملاء و مترف در مقابل انبیا، تأثیر گناه در موضع گیری گناه کاران در مقابل انبیا، آثار گناه در میان امت ها؛ فصل ششم، سعادت و شقاوت امت ها: راز خوشبختی و بدبختی امت ها، عوامل حیات و مرگ امت ها، سرنوشت انسان جبری نیست؛ فصل هفتم، ترسیم وقایع و حوادث: شیوه ی کلی ترسیم رخدادها و حوادث، شیوه ی قران در ثبت و ترسیم رخدادها؛ فصل هشتم، موضع گیری مخالفان در مقابل انبیا: منطق مخالفان انبیا، لجاجت مردم با پیامبران، نقش غرور در مخالفت با انبیا؛ فصل نهم، اهداف انبیا: هدف بعثت انبیا، اهداف اساسی انبیا از دیدگاه امام خمینی، دیدگاه قرآن، ادیان الهی؛ فصل دهم، نتایج.

چکیده ندارد.