جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

عنوان :

مبانی فلسفی ـ حِکمی صنعت (با تأکید بر آرای فلاسفۀ اسلامی)

نویسنده:

احمد شه گلی ، عسکر دیرباز ، عبدالحسین خسروپناه

نوع منبع :

مقاله , کتابخانه عمومی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

کلیدواژه‌های اصلی :

طبیعت , صنعت , حکمای اسلامی

چکیده :

اصطلاح «صنعت» یکی از شایع‌ترین مفاهیم حوزۀ تمدن اسلامی است که کاربردهای متفاوتی داشته است. اطلاق این اصطلاح بر صنایع بشری، بخشی از معنای عام آن بوده است. حکما و دانشمندان اسلامی، مباحثی اساسی را دربارۀ صنعت طرح کرده‌اند که امروز می‌توان با الگوگیری از آن‌ها، عرصه‌های جدیدی را در این موضوع باز کرد. مسئلۀ این پژوهش، نگاهی فلسفی به صنعت و تبیین مبانی حکمی آن بر اساس آرای حکمای اسلامی است. مسئلۀ نگاه فلسفی به صنعت با وجود اهمیت و ضرورت در دوران معاصر، هنوز از دیدگاه فلسفه و فیلسوفان اسلامی مورد پژوهش جدی قرار نگرفته است. در این مقاله ضمن برشمردن جهان‌بینی حاکم بر صنعت در نگاه حکمای اسلامی، به تحلیل و تبیین این مبانی می‌پردازیم. آگاهی از این مبانی برای فهم نگرش حکمای اسلامی به صنعت اهمیت دارد تا از این رهگذر، چگونگی سریان جهان‌بینی حکمای اسلامی بر صنایع سنتی مشخص شود و این مهم ما را در تدوین مبانی فلسفی صنعت مبتنی بر نگرش حکمت اسلامی توانا می‌کند. تقلیدی بودن صنعت از طبیعت، تقدم طبیعت بر صنعت، نگرش تشکیکی به صنایع، حکیمانه بودن تنوع صنایع، تبیین متافیزیکی از ضرورت وجود صنایع، نگرش معنوی به صنایع، روش کیفی، و تنوع روشی، اهم مبانی فلسفی حاکم بر صنعت قدیم است.

مشخصات اثر

عنوان :

بحران پوچ‌گرایی انسان معاصر و معنای زندگی از دیدگاه قرآن

نویسنده:

احسان کردی اردکانی، احمد شه گلی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

مشخصات اثر

عنوان :

نقدی بر نظریه ی اصالت وجود و عینیت ماهیت

نویسنده:

احمد شه گلی

نوع منبع :

مقاله , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات) , کتابخانه عمومی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

شیراز: دانشگاه شیراز,

کلیدواژه‌های اصلی :

اصالت وجود , اصالت وجود , نظریه عینیت ماهیت

کلیدواژه‌های فرعی :

حکمت متعالیه , وجود , مشاء , اصالت , اعتباریت , عینیت وجود , زیادت وجود بر ماهیت , واسطه عروض , واسطه ثبوت , ماهیت به عنوان حد وجود , سراب بودن ماهیت , عین وجود بودن ماهیت ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین , مرتضی مطهری , عبدالله جوادی آملی

چکیده :

«اصالت وجود» یکی از بنیادی‌ترین و اساسی‌ترین ابتکارات صدرالمتألهین‌ است که بسیاری از مباحث فلسفی تحت تأثیر آن رنگ دیگری به خود گرفته‌ است. با همه وضوح این مسأله در نزد ارباب حکمت متعالیه، گاه تقریرهایی‌ نامشهور از اصالت وجود ارائه می‌شود. آن‌چه این تفاسیر در باب «ماهیت» می‌گویند طیفی است از «سراب محض» بودن تا «عینیت». براساس تقریر نامشهور از اصالت وجود، هم‌چنان ‌که وجود اصالت و تحقق‌ دارد ماهیت نیز عینیت دارد، ولی ماهیت به نفس وجود، عینیت پیدا کرده و به‌ یک مصداق واحد موجودند. قائل این قول‌ معتقد است که این تفسیر، مراد و مرضی صدرالمتألهین است. در این مقاله برآنیم تا با بیان تفصیلی محل نزاع، مراد صدرالمتألهین را روشن کرده و ادله و براهین مختلف تقریر مشهور را نقد و بررسی کنیم.

صفحات :

از صفحه 61 تا 84

مشخصات اثر

عنوان :

نظریۀ انعکاس؛ رهیافتی فلسفی روان شناختی به رابطۀ نفس و بدن

نویسنده:

احمد شه گلی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

چکیده :

این نوشتار برآن است تا برخی ازمهم‌ترین مباحث مربوط به نفس و رابطۀ آن با بدن را طرح کندکه عبارتند از: 1) هر چیزی که در نفس یا بدن حادث می‌شود، در همان ساحت (‌نفس یا بد‌ن) تأثیر می‌گذارد؛ 2) تفاعل دوجانبۀ نفس و بدن؛ یعنی هر حالت، مفهوم، گزاره و کشف و شهودی که در نفس حادث می‌شود، در بدن تأثیر می‌گذارد؛ همچنین هرگونه فعل بدنی ارادی، در نفس تأثیرگذار است؛ 3) افزون ‌بر این تعامل فراگیر و تأثیر و تأثر کلی، هر ملکه و صفت نفسانی، ظهور و بروزی متناسب و هم‌سنخ با ساحت بدنی دارد؛ در واقع بدن و افعال بدن، ترجمه و انعکاس صفات و حالات نفس است؛ همچنین هر فعل و عمل بدنی ارادی، ظهوری خاص در نفس دارد؛ به‌همین دلیل، تعدد انواع و اشخاص فعل، به تکثر کارکرد نفس می‌انجامد؛ 4) بررسی شکل‌های مختلف ارتباط اشیاء با هم و جایگاه نفس و بدن در این ‌‌ارتباط؛ شناسایی و معرفی مجاری تأثیر و تأثر نفس و بدن و همچنین تبیین فلسفی مواردی که به ظاهر نقض این قاعدۀ کلی هستند و تحلیل ثمرات این نگرش، از مواردی است که در این مقاله به آنها اشاره می‌شود.

صفحات :

از صفحه 83 تا 120

مشخصات اثر

عنوان :

علت مرگ از دیدگاه ابن سینا و ملاصدرا

نویسنده:

احمد شه گلی

نوع منبع :

مقاله , مطالعه تطبیقی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

کلیدواژه‌های اصلی :

ملاصدرا , استکمال نفس , مرگ , طبیعی , اخترامی , ارادی , علت مرگ , مقایسه دیدگاه ابن سینا و ملاصدرا

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین , ابن سینا: ابوعلی سینا

چکیده :

مرگ سه قسم است: مرگ اخترامی؛ ارادی؛ مرگ. در علت مرگ اخترامی و ارادی اختلافی وجود ندارد؛ علت مرگ اخترامی، عدم قابلیت بدن برای تداوم تعلق نفس به آن است. علت مرگ ارادی، تزکیة نفس و ریشه کن کردن هواهای نفسانی و قطع تعلق نفس به بدن به ارادة سالک است. آنچه مسئلة اصلی این تحقیق را در بر می گیرد، بحث از علت مرگ طبیعی است. در پاسخ به علت مرگ طبیعی، سه رویکرد در فلسفة اسلامی وجود دارد. الف. رویکرد ابن سینا و اطبا که به علت مادی و قابلی مرگ می پردازند و تبیین فیزیولوژیک از مرگ ارائه می دهند؛ ب. رویکرد کلامی که به علل غایی بالعرض مرگ می پردازند؛ ج. رویکرد وجودی ملاصدرا که از غایت ذاتی و سبب حقیقی مرگ بحث می کند و از این راه ضرورت مرگ را برای همة آحاد بشری اثبات می کند. از نظر ملاصدرا علت مرگ طبیعی، استکمال نفس است. این دیدگاه از حیث نظام وارگی و بدیع بودن، شایان توجه و تحقیق است؛ در این مقاله به تبیین، تحلیل و بیان وجوه تمایز نظریات موجود و کاستی های هر یک پرداخته می شود.

مشخصات اثر

عنوان :

ملاک تمایز مادی و مجرد؛ چالش ها و رهیافت ها

نویسنده:

احمد شه گلی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

کلیدواژه‌های اصلی :

تشکیک , مجرد , مادّی , ملاک تمایز , ماده اولی و ثانیه , قوه و استعداد , قابلیت اشاره حسی

چکیده :

معیار تمایز میان مادی و مجرد، بر اساس نظام های گوناگون فلسفی، متفاوت است. اصلی ترین معیار هایی که برای تمایز میان مادی و مجرد گفته اند، عبارت از ماده اولی و ثانی، قابلیت اشاره حسی، قوه و استعداد و ادراک است. در این مقاله به بررسی میزان کارآمدی این معیارها، در تمایز مادی از مجرد می پردازیم. بر اساس اصالت وجود، تمایز میان مادی و مجرد؛ تمایزی وجودی است نه ماهوی. بنابراین ملاک های ماهوی، شاخص دقیقی نیستند و بر اساس تشکیک وجود رابطه میان مادی محض، مجرد محض طیف گونه و مشکک ترسیم می گردد.در این مقاله، اثبات خواهیم کرد که معیار تمایز مادی و مجرد به نحوه وجود آنهاست، نه استعداد، حرکت، زمان، امتداد و مانند اینها.

صفحات :

از صفحه 111 تا 146

مشخصات اثر