جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در ديباچه از پرسنده نامي نيامده و از او به «بعض اخوان الصفا ... » ياد شده است. ولي در «فهرست تصانيف السيد ... » كار محمد حسين محيط كرماني (هفـ) (رديف 6) و نيز در «فهرست كتب مشايخ» (ص309) از وي به شيخ اسماعيل بن شيخ اسدالله الكاظمي نام برده شده است. چهار پرسش و پاسخ است كه نمايه آنها در همان فهرست ها ‌آمده است: 1. معني عصمت 2. تفسير «اني جاهل في الارض خليفة» 3. وجوب معرفت ائمه دوازده گانه، 4. حديث طينت. با روش «قال سلمه الله» و «اقول» . (احمد منزوي) رساله اي است در پاسخ به يكي از اخوان الصفا درباره چند سوال: 1- اتفاق نظر اماميه بر وجوب عصمت امام (ع) قبل و بعد از حجيت و بلوغ (از ولادت تا وفات) و عصمت انبياء. 2- شرح مباحث طينت به اجوبه مسائل محمد رحيمخان ارجاع داده شده است. آغاز كتاب: حمدله. صلاة. اما بعد، فيقول العبد الجاني ... الرشتي ان بعض اخوان الصفا و قدوة اصحاب الوفا ... قد اتي بمسايل عويصة و اراد الجواب علي الاستعجال، و انا مع اعتشاش البال. انجام كتاب: و قد شرحت مباحث الطيبة علي اكمل ما ينبغي علي حسب و سعي مما يسع الاظهار في عدة من الرسايل و اجوبة المسايل خصوصاً اجوبة مسايل محمد رحيم خان. و الله الموفق للصواب و صلي الله علي محمد و آله الطاهرين. [دائرة المعارف اسلامي 1/112؛ فهرست كتب مشايخ 309ش 190]

پاسخ 12 پرسش ملا حسين علي در مسايل گوناگون است، كه نمايه آنها در «فهرست كتب مشايخ» (ص 290-291) آمده است: 1. گزارش دو بيت منسوب به حضرت علي (ع) كه معني «داء‌و دواء» و «عالم اكبر و النطوا» در آنها چيست، 2. حقيقت صراط 3. گزارش «من عبدالاسم دون المعني فقد كفر» 4. لوح محفوظ 5. انبيا و كروبين و اجساد ائمه. 7. مراتب وجود 8. بطلان اشتراك معنوي و لفظي ... 12. غيبت كه اشد از زناست. در انجامه تاريخ نگارش چهارشنبه 10صفر 1237ق آمده است. و در فهرست پيشگفته چاپ آن را ياد كرده است. (احمد منزوي) رسالة فيها معني قوله (ع) : «دواؤك فيك ... » و قوله (ع) : « الصراط جسر ممدود علي جهنم و غيرها » . تم في سنة 1237. (انصاري محمد باقر) رساله ايست در جواب آخوند ملا حسين علي مشتمل بر دوازده سؤال: ‌1. از حقيقت قول امام عليه السلام دواؤك فيك و ماتبصر و داؤك منك و ما تشعير أتزعم انك جرم صغير و فيك اتطوي العالم الاكبر كه مراد از داء و دواء و عالم اكبر و انطوا چيست 2. استفسار از حقيقت صراط 3. از شرح حديث من عبدلاسم دون المعني فقد كفر تا آخر و بيان معني فرمايش امام عليه السلام و انا الذي لايقع علي اسم و لاصفة و فرق بين معني و مسمي و مصداق و مفهوم 4. بيان حقيقت لوح حفوظ و اينكه چگونه عقل كل يو طبيعت كليه و ماده كليه عرش استوي رحمتند و حال آنكه در مقام كرده اند 5. انبياء و كروبين اگر از فاضل اجساد ائمه اطهار عليهم السلام خلق شده اند، ليس يعني اينكه ميفرمايند ارواحكم في الارواح و انفسكم في النفوس چيست و آيا انبياء هم مانند ائمه اطهار عليهم السلام خلق شده اند. پس يعني اينكه ميفرمايند ارواحكم في الارواح و انفسكم في النفوس و ... 12. غيبت كه اشد از زياد است شروط و كيفيت آن چيست. آغاز كتاب: حمدله. صلاة. اما بعد، فيقول العبد الفقير الحقير الجاني كاظم بن قاسم الحسني الرشتي. ان جناب الاكرم الاقدم ذولافهم السليم و الطبع المستقيم. . المال حسين علي اعلا لله شأنه. . انجام كتاب: و المرجو منكم المسامحة ‌لما انا فيه، من علة تشتت البال و اغتشاش الاحوال و الله المستعان في المبداء و المآل ... قد فرغ من تسويدها مؤلفها يوم الاربعاء عاشر شهر صفر المظفر 1237ق. [دائرة المعارف اسلامي 1/114]

پاسخ پرسش هاي ست از مولا علي برغاني، كه نمايه 7 پرسش آنها در «فهرست كتب مشايخ» (ص 298) آمده است. نخستين آنها تفسير حديث روايت شده از ابن عباس است: «اول ما خلق الله. خلق نوراً ... » هفتين: جواب مسائل به طريق باطن و باطن باطن. در فهرست پيشگفته تاريخ به انجام رسيدن 25 ج 2/1238ق آمده. نسخه (17) 1739 كرمان تاريخ را ندارد. (احمد منزوي) پاسخ پرسشهاي مولي علي برغاني است كه رشتي هنگام سفر به مشهد مقدس و زيارت حضرت امام رضا عليه السلام نوشته با عناوين «قال - اقول»، با استفاده از آيات كريمه و احاديث اهل بيت عليهم السلام به روش مخصوص شيخيه. (سيد احمد اشكوري) رساله در جواب اخوند ملا علي برغاني از مطالب زير: 1. از ابن عباس از حضرت اميرالمؤمنين عليه السلام مروي است اول، خلق الله الخلق خلق نوراً ابتداعه من غير شيء ثم خلق منه ظلمة الخ چگونه نور از ظلمت و ظلمت از نور خلق مي شود 2. فرق صيغين در حديث شريف چيست كه حضرت صادق عليه السلام فرمودند لما ابراهيم و اسمعيل ببنائ البيت و تمت بناؤه قعد علي ركن ثم نادي هلم الي الحج لم يحج الامن كان يومئذ انسياً مخلوقاً 3. در فرمايش امام عليه السلام: اتزعم انك جرم صغير و وفيك انطوي العالم الاكبر راه تطبيق تفاصيل عالم كبير با انسان چيست 4. در عالم كبير انبيا محسوس و مشهورند و شرايع آنها ثابت است تفاصيل اينها در عالم صغير چيست. 5. موت و حشر و حساب كه براي انسان است تفاصيلش در عالم كبير چيست 6. ظهور امام عليه السلام و رجعت ايشان در عالم كبير است تفصيلش در عالم صغير چيست 7. استفسار از جواب مسائل بطزيق باطن. پاسخ پنج پرسش ملا علي برغاني است از سيد كاظم رشتي، نخستين آنها سؤال از شعري است كه منسوب به اميرالمؤمنين عليه السلام است و پايان آن شش سؤال از چنين حديثي است كه گويد: إن في الصراط سبعة كود ... سيد رشتي به تفصيل از منظر خويش به پاسخ سؤالات پرداخته، چندين نسخه از اين رساله در برخي از كتابخانه هاي داخل كشور موجود است (سيد محمود مرعشي نجفي) رساله اي است در پاسخ به سوالات ملاعلي برغاني به شرح زير: 1-چگونگي خلقت نور از ظلمت و بالعكس طبق حديث امام علي (ع) : «اول ما خلق الله الخلق خلق نوراً ... » 2- فرق دو صيغه در حديث شريف «لما امر ابراهيم و اسماعيل ببناء البيت ... ثم نادي هلم الي الحج و لو نادي هلموا الي الحج لم يحج الا من كان يومئذ انسياً مخلوقاً» 3-راه تطبيق عالم كبير با انسان طبق فرمايش امام (ع) «أتزعم انك جرم صغير ... » 4- در عالم كبير، انبياء محسوس و شرايع آنها ثابت است در عالم صغير چطور 5-تفاصيل موت و حشر و حساب انسانها در عالم كبير 6-ظهور و رجعيت امام (ع) در عالم كبير و عالم صغير 7- استفسار از جواب مسائل به طريق باطن و باطن باطن. آغاز كتاب: حمدله. صلاة‌. و لعنة الله علي اعدائهم ... اما بعد فيقول ... كاظم بن. . ان المولي الاجل. . مولانا علي البرقاني ... قد اتي بمسائل صعبة مشكل‌قصرت دونها الافهام ... انجام كتاب: و عجل فرجهم. هذا آخر كلماته نقلتها بالفاظه الشريفة و كتبت الجواب علي حسب ما و سعي ... و ظني ان ذلك بكفيه. . بجميع ما اردت فقد حصلت. الحمدلله رب العالمين و صلي الله علي محمد و‌اله الطيبين الطاهرين. [محمد علي دياني ص 85؛ شخصي ميبدي 2/101؛ كتابخانه وزيري 3/1068؛ دائرة المعارف اسلامي 1/121؛ شيخ علي حيدر 1/368 و 1/386؛ رايانه ملي 1191 و 1286]

در جواب سيد احمد بن سيد حسن حسيني در رد بر يهود و نصاري و اثبات نبوت و ولايت ائمه اطهار عليهم السلام و بطلان مذهب مخالفين ايشان و مخالفين شيعه كه آنرا در 25 ربيع الاول 1258 هـ ق، ساخته است و چاپ شده. در پاسخ سيد حسن الحسيني نگاشته است. در پاسخ سيد احمد فرزند سيد حسن حسيني. در رد يهود و اثبات پيامبري حضرت محمد و ولايت حضرت علي و فرزندانش، با ديدي شيخي. در انجامه نگارنده تاريخ به پايان رسيدن 15 ع 1/1258ق آمده است. (احمد منزوي) در شرح رساله سيد احمد بن حسن حسيني در نبوت و امامت. اين اثر شرحي است بر كتابي كه سيد احمد احصايي براي مؤلف نوشته بوده است، و در متن به كلمات قال اقول بر مي خوريم. اين اثر بايد جزو آخرين آثار مؤلف باشد چرا كه تاريخ اتمام آن را ماه صفر از سال 1258 يعني يكسال پيش از درگذشتش ثبت نموده و كتابت نسخه حاضر هم در همان سال اتفاق افتاده است. (احسان شكراللهي) آغاز كتاب: الحمدلله الذي اوضح السبيل باقامة البرهان و الدليل و ابطل ... اما بعد، فيقول العبد الجاني. . كاظم بن قاسم الحسيني الرشتي ان السيد السند و الاخ المعتمد السيد احمد بن سيد حسن الحسيني قد كتب الي كتابا علي طريقة السلوك محصله الرد علي اليهود و النصاري و اثبات نبوة. انجام كتاب: ان اردت الاصلاح ما استطعت و ما توفيقي الا بالله. عليه توكلت و اليه انيب ... قد فرغ من املائها منشيها في الخامس عشر من شهر ربيع الاول من ... [الهيات مشهد 3/880؛ رايانه آستان قدس؛ ]

هفده سؤال است درباره معني توحيد و صفات و اسماءالله و ظهور آيات الهي در ائمه و رموزات حرفيه و حروف مقطعه قرآن و فضل حضرت پيامبر بر اميرالمؤمنين عليهما السلام و جبر و تفويض و وجود و مراتب آن و وجوب كليات ثلاثه در خارج و تعريف عقل و مناسبت بين ألفاظ و معاني و تركيب ضدين و تقسيم اشياء به كثيف و لطيف و ألطف و بطلان مفهوم واجب و معني گفته حضرت اميرالمؤمنين عليه السلام «من عرف نفسه فقد عرف ربه». عبدالله بيك بن نصرالله بيك اين پرسشها را تقديم داشته و سيد رشتي از آنها با روش خاص خود پاسخ مي گويد. (سيد احمد اشكوري) احتمالا همان است كه در ذريعه ج 5 ص 189 ش 866 ذكر شده، فراغت از تاليف عصر شنبه 15 محرم سال 1237 مي باشد. رساله ايست در مسائل متفرقه توحيد حق وصفات و اسماء خدا و غيره باعنوانهاي « قال » و « اقول » در پاسخ سؤالات نصرالله بيك از سيد كاظم رشتي (م-1259) رساله حاضر شاد همان « جوابات الاسئلة التوحيدية » سيد كاظم رشتي است. (عبدالحسين حائري) رساله اي كه در پاسخ عبدالله بيك پسر نصرالله بيك در روز شنبه 15 محرم 1237 پرداخته است. (دانش پژوه) رساله اي ديگر كه او در پاسخ عبدالله بيك نوشته است. (دانش پژوه) آغاز كتاب: الحمدلله رب العالمين. . ان الاخ السديد و الولي الرشيد الزكي اللوذعي و اللبيب الالمعي. انجام كتاب: فمن أراد أن يطلع حقيقة الاطلاع فعليه بمطالعة تلك الرسالة الشريفة و السلام علي من اتبع الهدي. [مرعشي 6/100]

پاسخ شش مسأله (پرسش) اعتقادي است كه يكي از شخصيتها (نام وي در صدر اين نسخه نيامده) پرسيده و سيد از آنها با روش خاص خود پاسخ مي گويد و مخصوصاْ از گفته هاي شيخ احمد احسائي شواهدي مي ْآورد. اين سؤالها پيرامون: معني قاب قوسين، عليت واجب تعالي براي اشيا، ايجاد مشيت، بعضي اسماء الهي اسمند براي مقامات، خطابات راجعند به مقامات، معني عالم امكان، مي باشند. (سيد احمد اشكوري) در اين رساله سيد كاظم رشتي به 6 مساله ميرزا محمد حسن بن الوزير پاسخ مي دهد، عناوين موضوعات مطروحه بدين ترتيب مي باشند: 1. در بيان قاب قوسين 2. عليت واجب تعالي 3. در مشيت حق تعالي 4. در اسماء الله 5. اينكه كل خطابات راجع به سوي مقامات است 6. در اشياء موجود. در الذريعة نام رساله جواب مسائل مير محمد حسن الوزير آمده است. (سيد محمود مرعشي) نويسنده مي گويد در اين رساله جوابهايي بسوالات ميرزا محمد حسن داده شده بدين ترتيب: مساله اولي: در بيان معني قاب قوسين، مساله ثانيه: اينكه حكماء متقدمين بعليت واجب تعالي براي اشياء قائلند و جناب شيخ بعليت مشيت و نافي قول اولند، مساله ثالثه: در بيان اينكه ايجاد فرموده حق تعالي مشيت را بنفسها، مساله رابعه: اينكه بعضي از اسماء الله اسمند از براي مقامات نمي فهمم بچه معني است، مساله خامسه: اينكه كل خطابات راجع به مقاماتست بچه معني است، مساله سادسه: اينكه اشياء موجودند كلا در امكان بعينها و معني عالم امكان را بيان فرماييد. «عبد الله انوار» پاسخ سؤالي است درعلت اختلاف فقهاء وعلماء وتقسيم آنها به شيخيه و بالاسريه، به ذکر برخي از نامهربانيها به او و استادش شيخ احمد احسائي پرداخته وآنچه از آزار و اذيت که کشيده است، سيد درمقام آن است که اثبات کند حق از آن او و استادش بوده وبقيه به باطل رفته اند. در پاسخ «شهسوار وادي رفعت و جلال، نور حديقه دانش و بينش اعني به مخدو منا الاعظم ... » ميرزا محمد حسن. پاسخ چند «مسأله» است: مسأله 1. معني قاب قوسين، 2. حكماي متقدمين به علت واجب تعالي براي اشياء‌قايلند و جناب شيخ به علت مشيت. 3. ايجاد نمودن حق تعالي مشيت را 4. بعضي از اسماء الله اسمند از براي مقامات به چه معني است 5. كل خطابات راجع به مقامات است به چند معني است 6. اشياء موجود بودند كلها در امكان به عينها و معني عالم امكان چيست ؟. (احمد منزوي) در پاسخ به شش سؤال آميرزا محمد حسن وزير است. (نظري، محمود) آغاز كتاب: الحمد لمن لايستحقه سواه و الصلاة علي المبعوث علي كل من عداه ... چنين گويد ذره بي مقدار خاكسار كاظم بن قاسم الحسيني الرشتي كه اين كلمات [تي ست] قليله مشتمله بر معاني جليله در جواب مسايلي چند. انجام كتاب: . . مشافهه روزي شود بعضي از بيان مهما ممكن ان شاءالله خواهد مذكور شد تا مطمئن شوند ... و از اين بيان هرگاه دقت فرمايي نوع مسأله معلوم خواهد شد. و الله خليفتي عليكم و لاحول و لاقوة الا بالله العلي العظيم و صلي الله علي محمد و ‌آله الطاهرين. [كتابخانه ملك 6/183؛ فهرست آستان قدس 20/233؛ كتابخانه ملي 7/50؛ الهيات تهران ص 249؛ دائرة المعارف بزرگ 1/212؛ اعلام 3/1884؛ مشار، مؤلفين 5/37: تصوير؛ فهرست كتب مشايخ 358-359؛ فهرست كتب مشايخ 304 رديف 170 «رساله»؛ آستانه حضرت عبدالعظيم 1/88؛ مرعشي 28/619؛ الذريعة 5/188؛ فهرست مشايخ 304 «رساله در جواب ... » ؛ دائرة‌ المعارف اسلامي 1/113و 1/114؛ نسخه پژوهي 3/131؛ مجلس شورا 38/566؛ دارالحديث ص 237؛ دهگان ابراهيم 2/313؛ فهرستواره منزوي 6/129 و 9/162؛ رايانه آستان قدس]

به دستور استادش (شيخ احسايي) كه پرسشهايي از ايشان شده بود نگاشته است. نخستين پرسش درباره نور در حديث «ان الله اذا اراد بعبد خيراً نكت في قلبه نكتة من نور». دومين پرسش درباره بدا است و واپسين پرسش درباره آيه «و كان ربك قديراً» مي باشد. در انجامه تاريخ به پايان رسيدن يكشنبه 4 ذيقعده 1235ق آمده است. اين گفتار در «فهرست تصانيف سيد كاظم رشتي» اثر محيط كرماني با عنوان زير آمده است: «الرسالات الثالث (الرابع) و العشرون في اجوبة المسايل العاملية» و در اينجا شمار پرسشها 24 مي باشد. اصل رساله مشتمل بر پاسخ به 24 مسئله متفرقه است كه ظاهراً از جبل عامل‌ آمده و رشتي به آنها جواب داده است. آغاز كتاب: حمدله. صلاة. اما بعد فيقول العبد الجاني ... الرشتي. ان بعض سلاك سبيل الحق و اليقين و طلاب البصيرة في الدين ... قد عرض علي مسايل غامضة ... قال سلمه الله. بعد السلام علي تلك الطلعة البهية‌. انجام كتاب: فان ذلك مقتدر في حقه. و هذا ظاهر واضح. انشاالله. و لاحول و لاقوة الا بالله ... قد فرغ من تسويدها منشيها في اليوم الثلاثا الرابع و العشرين من (ج 1/1236ق) مع كمال اختلال البال و اغتشاش الاحوال. حامداً مصلياً مستغفراً ... [عكسي دائرة المعارف 1: 358]

يكي از سادات علماء در معني اينكه حضرت اميرالمؤمنين عليه السلام باطن انبيا مي باشد و جوامع فضائل ائمه طاهرين عليهم السلام، مي پرسيد و سيد رشتي بطور متن و شرح پاسخ مي گويد. (سيد احمد اشكوري) يكي از سادات علما در خصوص ظواهر و روايات و زيارات كه اشاره بدين معني دارد كه امير المومنين علي (ع) باطن انبياي الهي است سئوال نموده؛ سيد كاظم رشتي پس از بيان چند زيارت و چند حديث همچون احاديث «انا آدم و انا نوح و انا ابراهيم و انا موسي و انا عيسي و انا محمد (ص) ... . و من رآني فقد رآهم» و «كنت مع جميع الانبياء سرا و مع محمد (ص) جهرا» به شرح و تاويل آن پرداخته است. (حبيب الله عظيمي) در پاسخ يكي از سادات، درباره اينكه اميرالمؤمنين (ع) باطن انبيا هستند: ان اميرالمؤمنين (ع)، هو باطن الانبياء و انه ظهر بتلك الصور ... در كناره آمد: در «مجمع الرسائل» پس از «كشف الحق» ص 58 چاپ شده است. (احمد منزوي) در پاسخ يكي از سادات، درباره اينكه اميرالمؤمنين (ع) باطن انبيا هستند: ان اميرالمؤمنين (ع)، هو باطن الانبياء و انه ظهر بتلك الصور ... در كناره آمد: در «مجمع الرسائل» پس از «كشف الحق» ص 58 چاپ شده است. (احمد منزوي) و هي جوابات لمسائل لاحد العلماء عن شرح بعض الاحاديث الصعبة المستصعبة التي رويت عن اميرالمؤمنين و سيد الوصيين علي بن أبي طالب - سلام الله عليه - من قوله عليه السلام في خطبة (البيان) «أنا آدم الاول أنا ابراهيم أنا موسي أنا عيسي ... . » و تفسير المؤلف لها بما يدفع شبهة الحلول أو التناسخ الذي يشم من ظاهرها. و هي برقم 17/2 تحتوي علي 20 صفحة. و هذه الرسالة من الرسائل المهمة جداً و موضوعها - فيما اعتقد لم يطرقه احد من علماء المسلمين بهذا الشكل لحد الأن. (رياض الطاهر) [مرعشي 6/101]

پاسخ به سوالات ارسالي از جبل عامل است و تاليف شده به روز جمعه 23 شعبان 1239. در ديباچه از پرسنده نام برده نشده، در انجامه تاريخ نگارش آدينه 23 شعبان 1238ق آمده است. نخستين پرسش درباره آيت «فان تنازعتم في شيئ فردوه ال الله و الي الرسول و اولو الامر منكم» و واپسين پرسش: « باي شيئ يتوصل العبدالي حصول نورالمعرفة ... » شايد همان باشد كه در «فهرست كتب مشايخ: 358» رديف 300 به نام «رساله» در جواب بعض علماي جبل عامل ياد شده باشد. (احمد منزوي) آغاز كتاب: حمدله. صلاة‌. اما بعد، فيقول العبد الجاني. . الرشتي، انه قد اتت مسايل عريضه (عويصة) من جبل عامل لبعض العرفا الازكياء و يري الجواب علي الاستعجال و انا. . قال سلمه الله. قال الله فان تنازعتم في شيئ. انجام كتاب: و توجه الي المعني المراد بلطيف الاشارة لعلك [ ... ] بالمطلوب. و لاحول و لاقوة الا بالله العلي العظيم. قد فرغ من تسويدها منشيها عصر يوم الجمعة ‌الثالث و العشرين من شهر شعبان سنة 1239 [محمد علي دياني ص 86؛ دائرة المعارف بزرگ 1/359؛ نسخه پژوهي 3/109]