جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

شناخت دقيق آراي مستشرقان درباره معارف اسلامي و نقد علمي ديدگاه هاي آنان، براي مسلمانان داراي ضرورتي انکارناپذير است. به همين منظور، در پژوهش حاضر تلاش شده است با روش توصيفي- تحليلي، به معرفي و آسيب شناسي مقاله دجال در «دايره المعارف قرآن ليدن» پرداخته شود. «نيل رابينسون» نويسنده مقاله، مطالب مربوط به دجال را با استناد به کتاب مقدس و روايات اسلامي بررسي کرده است. رويکرد تطبيقي بين کتاب مقدس و روايات اسلامي که در مقاله يادشده به چشم مي خورد، از محاسن آن محسوب مي شود. استفاده از برخي روايات اسلامي ضعيف در توضيح پاره اي از مطالب مربوط به دجال، از جمله وجوه ضعف پژوهش نويسنده به شمار مي آيد.

در فرهنگ شیعیان برای امام ویژگیهایی مطرح است که علم امام یکی از آنها به شمار می رود. .یعنی اینکه امام باید در آگاهی ازمعارف و احکام دین، سرآمد همگان باشد. علم نه تنها ازشرایط بنیادین امامت است؛ بلکه مکمل دیگر شروط و زیر بنای آنها نیز است. به این جهت ازهمان ابتدا تاکنون، این ویژگی ازجمله دغدغه های ائمه معصومین (ع) و اصحاب و شاگردان وپیروانشان بوده است. گونه شناسی راویان نشان می دهد که اغلب راویان روایات علم امام، از فرقه های واقفی، زیدی، فطحی و غالی بوده اند. بنابراین، بیشترروایات این باب، غلوآمیز به نظر می رسند..و غالیان کسانی هستند که اعتقاد و سخنشان در مورد دیگران به نفی ربوبیّت الهی می انجامد و انکارعبودیّت و بندگی دیگران را در پی دارد. در روایات ، اموری چون، ادعای خدایی برای پیامبر و امام، نبوت ائمه وعلم غیب مطلق برای ائمه از مصادیق غلوّ شمرده شده است. متعلقات علم امام شامل: علم به ماکان ومایکون، علم به زمان شهادت، علم به احوال شیعیان، آگاهی از اسم اعظم خداوند ، علم ارادی یا فعلی... می باشد .روایات صحیح ذیل علم ما کان وما یکون، با توجه به آیات مرتبط در این خصوص، اشاره ای به علم نامحدود وگسترده امام ، ندارد. و علم غیب به اصالت، از آن خداست و به تبعیت خدا، دیگران هم می توانند هر مقداری که او بخواهد، فرا گیرند. روایات صحیح علم به احوال شیعیان ، با توجه به آیات مرتبط در این خصوص، اشاره دارد به این که پیامبر(ص) و ائمه (علیهم‏السلام)، براعمال امت ، آگاهى دارند و اعمال امت بر آنها عرضه می شود. روایات صحیح آگاهی از اسم اعظم ، با توجه به آیات مرتبط در این خصوص، بیانگر این است که حضرت علی (ع)و ائمه معصومین(ع) از اسم اعظم خداوند آگاه هستند. امام(ع) نزد شیعه، حافظ شریعت و مفسر واقعی قرآن کریم و احکام اسلام است. لذا می باید فردی آگاه نسبت به اصول و فروع دین باشد؛ اما اینکه امام(ع) از کلیه مسائل و علوم دیگر آگاه باشد، اعتقاد به آن واجب نیست. با توجه به این دسته از روایات، که امام هر چه را بخواهد، به اذن خدا می داند، ناظر به دانستنی های لازم در امامت است؛ یعنی همان چیزهایی که قوام دین به آنهاست و علم دین؛ نه چیز دیگر.

وقتی صحبت از دو پیامبر اولوالعزم و صاحب شریعت یعنی رسول گرامی اسلام(ص) و حضرت موسی (علی نبیّنا و آله و علیه السلام ) به میان می آید، بی درنگ دو وصیّ و یاور آن بزرگواران یعنی امام علی(ع) و هارون(ع) نیز به ذهن متبادر می شوند. با بررسی ویژگی های ایشان در می یابیم که خداوند سبحان ویژگی های مشترک زیادی را به این دو صحابی پیامبران اولوالعزم عنایت کرده که در این نوشتار به برخی از آنها مانند وزیری، بلاغت ، شجاعت، کتابت وحی، اوّلین یاور بودن، أخذ بیعت برای وصایت و مورد عهدشکنی واقع شدن از سوی معتقدین به پیامبران زمان خود اشاره گردیده است و تمام این خصوصیّات و ویژگی ها از لسان کتب آسمانی قرآن و تورات که دارای خاستگاه واحد الهی هستند،استخراج گردیده و با کلام مفسّرین واقعی قرآن یعنی بیان معصومین (علیهم السلام) تکمیل شده است.

این پایان نامه در ‎3 فصل تدوین شده است: در بخش اول کلیات مفاهیم و اصطلاحات موجود در پایان نامه و فرقهای موجود در تحقیق بررسی شده، در بخش دوم روایاتی از امام صادق علیه السلام که در ذیل آیه های مورد بحث وارد شده از تفاسیر روائی شیعه جمع آوری و سپس کلیه روایات اخذ شده از منابع اصلی آورده شده است و در بخش سوم در بررسی دلالی نیز با توجه به مضامین احادیث به کتب لغت، تفسیر، شروح متب حدیثی مراجعه و نکاتی که به فهم مضمون احادیث کمک می کند نقل گردید تادر پایان شرح حال رجال در فصلی جداگانه تنظیم و تدوین گردد. ‎143حدیث ذیل ‎53 آیه در این پایان نامه بررسی و ‎37حدیث از آنها معتبر و بقیه از نظر سندی غیرمعتبر تشخیص داده شده است./

این نوشتار در پی نقد و بررسی استنادات قرآنی و روایی آقای مهدی نصیری در کتاب اسلام و تجدد می باشد.ایشان که از مخالفین ارتباط و سازگاری اسلام با تجدد و مدرنیته می باشند در راستای اثبات ادعای خود،بانهایت جانب داری از پیشفرض ذهنی خود به آیات و روایاتی استناد کرده است. در این نوشتار ابتدا مبانی و اصول و روشهای صحیح تفسیر آیات و نقد روایات قید شده و آیات و روایات مورد استناد نصیری، با عرضه به این مبانی، در بوته آزمایش قرار گرفته تا میزان صحت و اعتبار مدعیات ایشان کشف شود. در پایان ابعاد مختلف دیدگاه نصیری آسیب شناسی شده است.