جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

انگار مترجم مفسرانه می‎فهمد، مترجمانه می‎نویسد، مفسر، مفسرانه می‎فهمد، مفسرانه هم می‎نویسد؛ یعنی او وقتی متن را فهمید در ۸ خط می‌نویسد، مجاز است، ولی مترجم باید برود همۀ قواعد فهم این آیه را به کار بگیرد و در دو خط بنویسد، حداکثر در یک‌ونیم خط ترجمۀ یک آیۀ یک‌سطری را بنویسد. ولی هیچ‌وقت نمی‌توانیم به صرف متن اکتفا بکنیم،

در این میزگرد استادان و همکاران سید محمد آوینی، دکتر احمد احمدی، دکتر غلامحسین ابراهیمی دینانی، دکتر غلامرضا اعوانی، دکتر غلامعلی حداد عادل، محمد علی شعاعی، سرکار خانم ماهروزاده و رضا داوری اردکانی شرکت داشتند و در باب سکولاریسم (که به نظر آقای دکتر حداد عادل تعبیر گیتی گرایی ترجمه ی خوب و مناسبی برای آن است) به طور کلی و علی الخصوص اسلام و سکولاریسم و وضعیت کنونی آن بحث نمودند. آیا سکولاریسم به همان صورتی که در اروپا پدید آمده در کشورهای اسلامی هم درک شده و تحقق یافته است؟ دکتر حداد عادل: تفکر سکولاریستی در واقع تحقق این قول معروف است که کار مسیح را به مسیح واگذارید و کار قیصر را به قیصر. دکتر داوری: اولین پرسش این است که سکولاریسم یعنی چه و چرا عثمانی ها آن را علمانیت ترجمه کرده اند؟ علمانیت بیشتر در زبان عربی رایج شده است. پرسش مهم دیگر این است که آیا سکولاریسم به همان صورتی که در اروپا پدید آمده، در کشورهای اسلامی هم درک شده و تحقق یافته است؟ یعنی تلقی ما از سکولاریسم همان تلقی است که در اروپا بوده است؟ و بالاخره هم اکنون سکورالیسم در چه وضعی است؟…

در فلسفة نظری کانت که شامل حسیات، تحلیل و جدل استعلایی است، مبحث تحلیل استعلایی مهمترین نقش را از طریق مبنا قرار گرفتن مقولات بعهده دارد. مقولات که اساس صور احکامند, کمیت، کیفیت، نسبت و جهات حکم را تبیین می­کنند. میان مقولات, جهت امکان, به لحاظ آن که در جدل استعلایی و الهیات نیز مورد توجه کانت است, اهمیت اساسی دارد. نحوه معرفی این مقوله از سوی کانت, تمایز آن از مقولات همگن خود و سایر مقولات و سنجش آن با تلقی کانت از امکان در مبحث جدل, به اختصار در این نوشته پی گیری و بررسی شده است.

این رساله، در وهله اول به تبیین نظریه فیض به عنوان پاسخی به مشکل "نحوه ارتباط بین مبداء متعال با ماسوی و مخلوقات "، و نیز ویژگیها و ارکان این نظریه و نحوه پاسخگویی آن به سئوالات اساسی در مورد ارتباط خداوند (مبداء متعال) با مخلوقات می‌پردازد که در این زمینه شبهاتی درباره ربط: واحد باکثیر، مجرد با مادی، ثابت با متغیر، حادث با قدیم، عالم با معلوم، مرید با مراد و خیر محض با شر، از دیدگاه نظام فلسفی فلوطین - مندرج در اثولوجیا - و نظام فلسفی صدرالمتاهلین - حکمت متعالیه - مطرح شده و سپس بین ارکان فلسفی دو نظام و نحوه پرداخت آن دو به مسائل مزبور، مقایسه شده است . در وهله دوم نیز، مقصود نگارنده عبارت است از: مقایسه نظریه فیض با نظریه‌های دیگر از جمله تحریک ارسطو، بهره‌مندی افلاطون، خلقت دو مرحله‌ای فیلون، خلقت زمانی متکلمان، حلول، تطور و ... و نشان دادن سیر تاریخی تحول این مفهوم از فلوطین و اثولوجیا (که مسلمین افکار فلوطین را - البته با نام ارسطو - از این کتاب اخذ کردند) و مکاتب فلسفی فلاسفه مسلمان (از جمله کندی - اخوان الصفا - فارابی - ابن سینا - سهروردی و میرداماد) تا صدرالمتالهین و پس از آن تعیین و تحلیل مولفه‌های ذاتی و عرضی این نظریه و عناصر افزوده شده به آن و نحوه تحول اساسی این نظریه در حکمت متعالیه در پرتو اصالت وجود و تشکیک آن، امکان فقری بعنوان مناط نیاز معلول به علت و طرح اضافه اشراقی و وجود رابط بعنوان تحلیل وجودی معلول. صدرالمتاهلین نحوه فاعلیت خداوند را با دو متغیر "فاعلیت بالتجلی" و "فاعلیت بالعنایه"، بیان می‌کند بااین ویژگیها: -1 نفی کاهش‌پذیری و تجافی. -2 ذاتی بودن فیضان (نفی قصد زائد). -3 اتصال مراتب وجودی. -4 عدم استقلال معلول و عین فقر و نیاز بودن آن (وجود رابط). -5 لحاظ امکان فقری بعنوان مناط نیاز معلول به علت . -6 ازلیت فیض در عین خلق مدام عام اجسام. -7 اثبات علم حضوری ذاتی و فعلی برای مبدا. -8 پذیرش و تعمیق قاعده الواحد. -9 طرح حرکت جوهری بعنوان وجه ارتباط حادث و قدیم و نیز ثابت و متغیر. -10 تفکیک دو مرتبه فعل (فعل مطلق و افعال مقید). در رساله، همچنین دراره تحولات مبنایی و تعمیقهایی که صدرا در نحوه طرح مسائل انجام داده بحث و بررسی شده است .

جان مک‌کواری، فیلسوف انگلیسی معتقد است که میان فلسفه اگزیستانسیالیسم و الهیات مسیحی، قرابت وجود دارد. او از مسیحیت ، رودلف بولتمن و از اگزیستانسیالیسم، مارتین هایدگر راانتخاب نمود و به مقایسه آراء آنها پرداخت . بحث انسان دراگزیستانسیالیسم بافهم وجود انسان در تفکر کاتبان عهد جدید خویشاوندی دارد. تفسیر بولتمن از وجود انسان برمبنای الهیات پولس رسول دارای دو بخش است : یکی زندگی انسان بدون مسیح و دیگری زندگی انسان در ایمان مسیحی . هایدگر هم در تفسیر فلسفه خود ابتداوجود حقیقی را تبیین کرده، آنگاه به وجود حقیقی و اصیل می‌پردازد. هایدگر در تحلیل نحوه غیر حقیقی وجود در دو مورد به‌تفکر دینی نزدیک می‌شود. یکی در بحث از فهم وجود - در- عالم است که با تحلیل آن، خود و جهان با هم به دست می‌آیند . به اعتقاد مک‌کواری‌تفکر دینی از این فراتر رفته، قائل است که خدا نیز منکشف می‌شود. مورد دوم در بحث از حالات هیجانی است که یکی از آنها حالت هیبت است که بر وجود-در- عالم نورافکنده، هم‌خود و هم‌جهان را در ارتباط جدایی ناپذیرشان با یکدیگر، منکشف می‌سازد. این حالت‌هیبت ، انسان را از تعلق به دنیا جدا کرده، باعث می‌شود تا انسان در جستجوی خدا برآید. هایدگر در بحث از وجود غیر حقیقی، سه خصیصه مجعولیت ، شخصیت زدایی و سقوط را بررسی می‌کند . مجعولیت بدین معنااست که انسان مجبور است در جهانی که موطن او نیست‌زندگی را به پایان برساند . دراین نحوه از وجود، او شخصیت و وجودش را در عامه یا جمع از دست داده، در دنیا سقوط می‌کند. هم‌اگزیستانسیالیسم و و هم مسیحیت چنین حیاتی رابی‌ارزش می‌دانند. در مقابل نحوه غیرحقیقی، نحوه حقیقی و اصیل وجود مطرح می‌شود. بولتمن‌برای پاسخ به این سوال که حیات حقیقی چیست ؟ به وحی مسیحی روی می‌آورد . اما در فلسفه‌هایدگر صریحا به‌این سوال پاسخ داده نشده‌است . ولی به خاطر وجود عناصر مشترک در هردو مسلک می‌توان نتیجه گرفت که فلسفه‌هایدگر تفسیری دینی را طلب می‌کند. مک‌کواری نیزنتیجه می‌گیرد که فلسفه هایدگر جستجویی برای یافتن خداست .

بررسي و شناخت جريانهاي اصلي نام‌گرايي و نقد و بررسي مباني شناختي و و جودي آن موضوع اصلي اين رساله است. پس از مقدمه، ابتدا فيلسوفان برجسته و اثر گذارِ نام‌گرا و سپس برخي مباحث مرتبط با نام-گرايي مورد بحث و بررسي قرار مي‌گيرد. قبل از فيلسوفان نام‌گرا، انديشه‌هاي افلاطون و ارسطو نيز که ربط مستقيمي با مباحث نام‌گرايي دارد و در حقيقت نام‌گرايي در تقابل با آراي آنان شکل گرفته است، مطرح مي‌شود. بجز آراء و انديشه‌هاي برخي از فيلسوفان قرون وسطي از جمله اکام، فيلسوفان تجربي انگليس از جمله هابز و هيوم و برخي از فلاسفه تحليلي و زباني، از جمله ويتگنشتاين و کارناپ و کواين نيز مورد بررسي قرار مي‌گيرند و در نهايت نظريات معاصر مربوط به نام‌گرايي و انواع نوميناليسم تبيين مي‌گردد. مسئله شباهت، رفتار-گرايي، مباحثي در باب ذهن و زبان، مثل افلاطوني، و کلي طبيعي، از جمله موضوعات مباحث پاياني رساله است. مبحث نام‌گرايي يک نحوه تفکر فلسفي کاملا متفاوت با روش تفکر عقل‌گراست. تجربه‌گرايي، نفي ذات و ذات‌گرايي، نفي ذهن مجرد و امور انتزاعي، و طرفداري از رفتار‌گرايي يا کارکردگرايي در تعليم و تعلم و در نتيجه طبيعت‌گرايي از جمله مؤلفه‌هاي اصلي اين طرز تفکر است. رسالت اين رساله برداشتن گامهاي اوليه در اين زمينه است. در خاتمه نيز ضمن بيان خلاصه‌اي از مهمترين مباحث و نتايج رساله، در نهايت عدم کفايت ادله و شواهد نام‌گرايان در اثبات ديدگاهشان به عنوان نتيجه نهايي مطرح شده است.