جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

یکی از مسائل مهم و اساسی در راه احیاء و اجرای امر به معروف و نهی از منکر در جامعه، بررسی وکنکاش در علل عدم پذیرش امر به معروف و نهی از منکر است. آسیب شناسی کارنامه امر به معروف و نهی از منکر، نقاط ضعف و موانع مقبولیت را آشکار می سازد. در امر به معروف و نهی از منکر دو موجود مختار و آزاد با هم ارتباط و تعامل دارند. شناسایی ویژگی های احتمالی و ممکن الوجود در شخصیت و رفتار و گفتار «آمر» و «مامور» برای واکاوی و کشف مشکلات و چالش های پذیرش و مقبولیت امر به معروف و نهی از منکر در جامعه ضرورت دارد. در این تحقیق از تجارب شخصی و ارزشیابی های تشخیصی و نظرخواهی ها از دبیران و اعضای شوراهای امر به معروف و نهی از منکر در کارگاه ها و دوره های آموزشی بهره برداری شده است. این پژوهش با مطالعات فردی کتب حدیثی و فقهی در حوزه امر به معروف و نهی از منکر با روش توصیفی و تحلیلی معطوف به منابع پیرامون این دو فریضه انجام شده است. هدف شناسایی و تبیین علل عدم پذیرش امر به معروف و نهی از منکر در جامعه و فراهم ساختن زمینه برای تلاش در راه رفع آنها می باشد. عوامل عدم پذیرش امر به معروف و نهی از منکر در دو بخش علل مرتبط با آمران به معروف و ناهیان از منکر و علل مربوط به مخاطبان و شنوندگان شایسته طرح و بررسی است. در این مقاله علل کلی و علل وابسته به آمران به معروف و ناهیان از منکر بررسی می گردد.

کتابی که به عنوان ترجمه انتخاب شده نزول عیسی بن مریم ( علیه السلام) در آخر الزمان است. مولف این کتاب امام جلال الدین عبدالرحمن سیوطی از چهره های برجسته اهل تسنّن می باشد. محقق کتاب محمد عبدالقادر عطا است. این کتاب در سال 1405 هجری قمری در بیروت به چاپ رسیده است که شامل 94 صفحه و دو بخش عمده می باشد. بخش اول آن با دوران زندگی سیوطی شروع می شود و حالتهای سیاسی، فرهنگی و اجتماعی دوران سیوطی را بیان می کند. در این بخش به زمان تولد، وفات سیوطی، اساتید و کتابهای ایشان و همچنین شاگردان و افرادی که با او هم دوره بودند اشاره شده است. اما قسمت دوم کتاب پیرامون نزول عیسی بن مریم ( علیه السلام) در آخر الزمان می باشد که در این بخش به عناوینی از قبیل اینکه حضرت عیسی ( علیه السلام) به چه چیزی حکم می کند، چگونگی حکم عیسی ( علیه السلام) در میان امت پیامبر، راههای چگونگی حکم حضرت عیسی ( علیه السلام)، آیا به حضرت عیسی ( علیه السلام) به طور حقیقی وحی می شود یا الهام، بطلان این سخن که بعد از پیامبر ( صلی الله علیه و آله و سلم) جبرئیل به سوی زمین نازل نمی شود، چگونگی حکم عیسی ( علیه السلام) در تقسیم اموال بیت المال، ثبوت نماز حضرت عیسی ( علیه السلام) پشت سر حضرت مهدی ( عج)، احادیث و آثاری که پیرامون موضوع در کتاب ذکر شده و منابع تحقیق این کتاب بیان شده است. مؤلف این کتاب علاوه بر مطالبی که پیرامون موضوع اصلی در متن آورده در پاورقی ها هم در بسیاری از قسمتها به موضوع اصلی کتاب و بیوگرافی علمایی که در این زمینه احادیثی ذکر فرموده اند مطالبی را بیان نموده است.

این رساله ایده های اجتماعی علامه طباطبائی ( قدس سره) در المیزان را مورد بررسی قرار داده است. هدف از انتخاب این موضوع تبیین اندیشه های اسلامی در علوم اجتماعی می باشد. چرا که این بعد از دین محجور مانده است. نمی توان جامعه شناس یا فیلسوفی را یافت که با دقت نظر این مباحث را استخراج کرده باشد. این رساله می کوشد به عنوان کتابی مستقل حاوی اندیشه های عالمی مسلمان مطرح باشد. برای دست یابی به این هدف مباحث مرتبط با موضوع را در سه بخش تنظیم کرده و از آغاز خلقت تا ماهیت و رسالت نهادهای اجتماعی را کنکاش کردیم. دامنه ی رساله، تفسیر شریف المیزان است، اما برای داشتن تصویری روشن تر از مطالب مورد نیاز، منابع متعددی در علوم اجتماعی از اندیشمندان غربی و مسلمان مورد قرار گرفت، از آن جمله جامعه و تاریخ از دیدگاه قرآن، استاد مصباح یزدی، اقتصاد ما، آیت الله صدر، فلسفه ی تاریخ، شهید مطهری، جامعه شناسی، آنتونی گیدنز، قرارداد اجتماعی، ژان ژاک روسو و حقوق طبیعی و تاریخ، لئو اشتراوس که با دقت بازخوانی شده سر فصل های مورد نظر استخراج شد. شایان ذکر است این منابع دارای نقص هایی نیز می باشد، تئوری پردازان غربی اشاره ای با ایده های اسلام نکرده و اندیشمندان مسلمان نیز تمام جوانب مباحث را از دیدگاه اسلام مورد اهتمام قرار نداده اند. آنچه در این رساله ارائه می شود تبیین و تحلیل تئوری های متفکران غربی و تقریر ایده های علامه است در نهایت کشف می شود اسلام راهکارهایی برای سامان دادن اجتماع دارد. ثمره ی این رساله تمایزات شگرف ایدهای علامه با سایر تئوری پردازان می باشد. کلید واژه ها: ایده- اجتماع- ایده های اجتماعی- اصالت- سنت- نهاد- نهاد تعلیم و تربیت- نهاد خانواده- نهاد اقتصاد- نهاد حقوق- نهاد حکومت

این پژوهش با الهام از فرمایشات رهبر معظم انقلاب اسلامی، حضرت آیت الله خامنه­ای، به بررسی رویکرد گفتمان­سازانه (که متوجه به مبانی نظری بومی و نشأت­گرفته از آموزه های اسلامی می­باشد) در کتب درسی و در باب موضوع ولایت فقیه پرداخته است. روش انجام این پژوهش تحلیل گفتمان است که یکی از انواع تحلیل محتوای کیفی است. یافته­های پژوهش نشان دادند که کتب درسی در انتقال موضوع ولایت فقیه، از رویکرد اخبارگونه و تاریخی پیروی می­کنند و رویکرد گفتمان­سازانه مورد غفلت واقع شده است. از مهم‌ترین نشانه­های اخبارگونگی متن می­توان به سازماندهی محتوای درسی بر اساس رخدادهای زمانی، تقسیم­بندی موضوعی و ترتیب منطقی و غفلت از توجه به روابط ذاتی معارف اشاره نمود. علاوه بر این، استفاده از شیوه بیان مستقیم، عدم توجه به مخاطب و شبهات ذهنی او، سطحی­نگری، تمرکز بر حافظه­پروری و بی­توجهی به عمق مطالب، و غفلت از ابعاد معنوی و عاطفی مخاطبان، از دیگر ویژگی­های متن کتابهای درسی در انتقال نظریه ولایت فقیه بودند. این پژوهش در نهایت استفاده از رویکرد گفتمان­سازانه را در طراحی و تدوین کتب درسی پیشنهاد می­کند.

مسأله‌ی توهین به انبیاء در ابتدا ناخوشایند به نظر می رسد اما با استنباط از مفاهیم و تفاسیر قرآن کریم، این امر مسبب اعجاز انبیاء الهی و ایمان آوردن گروهی از منکران انبیاء و پاسخ آنان به اهانت‌ها بوده است. موضوع تحقیق بررسی اخلاقی توهین به انبیای الهی در قرآن می‌باشد. هدف تحقیق حاضر تبیین و شناسایی توهین‌های صورت گرفته به انبیاء و برخوردهای اخلاقی انبیاء از منظر قرآن می‌باشد. روش تحقیق توصیفی - تحلیلی است که با استفاده از منابع کتابخانه‌ای و در رأس آن قرآن کریم انجام شده است. بر اساس این تحقیق روشن می‌شود که بزرگترین دلیل توهین به انبیای الهی حفظ منافع مادی و مادی‌گرایی و تقلید از نیاکان گذشته بوده و مهم‌ترین و رایج‌ترین برخورد اخلاقی انبیاء نیز تذکّر و یادآوری و سخن نیکو و بردباری بوده است. وظایف اخلاقی پیروان انبیاء نیز فداکاری و آزادی بیان و همزیستی مسالمت‌آمیز از دیدگاه قرآن می‌باشد.

انسان موجودی اشت اجتماعی و یقینا همچین موجودی نمی تواند جدای از دیگران به دوستی ادامه دهد و به دنبال این اجنماعی زیستن است که مسئله دوست مطرح می شود پس ما باید در راه پیدا کردن دوست به دستورالعمل های دینی تکیه کرده و برای دستیابی به آن دستورالعمل ها پیرامون آیات و روایات تحقیق و تدبر کنیم. این تحقیق دارای 6 فصل است. در سیره ی تحقیق ابتدا به پیشینه ی موضوع و بعد اهمیت موضوع می پردازیم در فصل اول به تعریف دوستی لغت و اصطلاح می پردازیم و بعد به واژه های عربی آن از نظر لغت بررسی می کنیم. سپس به دوستی در کلام بزرگان می پردازیم و بعد به آداب دوستی پرداخته و بدنبال آن حد و مرز دوستی را مورد بررسی قرار می دهیم و در فصل دوم به اهمیت دوستی در آیات و در فصل سوم دوستی را در کلام معصومین بررسی می کنیم و در فصل چهارم به ویژگی ها و صفات دوستان خوب می پردازیم که این ویژگی ها و صفات برگرفته از آیات و روایات می باشد. در فصل پنجم به ویژگی ها و صفات دوستان بد می پردازیم : در فصل بعدی به حقوق دوست در مقابل دوست. در فصل هفتم به نقش دوست در زندگی و اینکه دوست خوب و بد چه نقشی در زندگی فردی و اجتماعی انسان دارد. و در انتها خلاصه آنچه گفتیم را بیان می کنیم و سپس به راه کارهای عملی در مورد دوستی اشاره می کنیم و بعد از آن به نتیجه می پردازیم.

بخش اول پایان نامه درباره طرح تحقیق که در آن به ضرورت و اهمیت موضوع ، پیشینه موضوع، سؤالات اصلی و فرعی و کلید واژه ها پرداخته است. بخش دوم آن موضوع دوست و دوستی که در فصل اول آن نظر اهل بیت نسبت به دوستی و اینکه نفس اثر پذیر است معیارهای انتخاب یک دوست خوب و نقش آن در زندگی و اینکه چگونه دوستانمان را راضی نگه داریم و پاداش زیارت دوست چیست بحث شده است. فصل دوم این بخش دوستی حقیقی و مجازی، دوستی یعنی چه، دوست حقیقی کیست، خصال دوستان راستین چیست، برای دوستی باید نرم حوئی کرد، دوستی و خویشاوندی. فصل سوم آن حقوق دوستی و فصل چهارم مرزهای دوستی و فصل پنجم نقش دوستی در خانواده. بخش سوم معیار و سنجش دوستان در فصل اول آن دوستی چرا و چگونه، گزینش دوستان، دوست شایسته ، با چه کسی همنشینی کنیم، دوستان بی عیب. فصل دوم معیاره ای انتخاب دوست، کسی که رفاقت با او لازم است، با که دوستی ورزیم، با چه کسی دوستی نکنیم. فصل سوم چگونه دوستان را بیازمائیم بخش چهارم آن عوامل و موانع دوستی است که در فصل اول آن عوامل استحکام دوستی است و در فصل دوم عوامل گسستن دوستی بحث شده است. بخش پنجم فصل اول بخش در رابطه با محبت در لغت و اصطلاح، طریق تحصیل محبت و فصل دوم آن تعریف عشق و جایگاه عشق نتیجه بهترین دوستی، دوستی با خداوند است و بعد از آن دوستی با خانواده و اگر ارتباطات دوستانه بین خانواده ها باشد دختران در دام شیادان و گرگهای عفاف گرفتار نمی شوند و پسران جوانمان گرایش به مواد افیونی پیدا نمی کنند.

انسان ذاتا موجودی اجتماعی و نوع گراست لذا نیاز دارد در جمع باشد و در نهایت برای خود دوستانی انتخاب نماید، انسان از این رهگذر مهارت های لازم و تجارب فراوانی فرا می گیرد و پایه های سعادت دنیوی و اخروی یعنی سرنوشت خود را پی ریزی می نماید. ارتباط با دیگران موجب می شود انسان از انزوا و تنهایی رها و به نشاط و شادکامی دست یابد چه آنکه اساس حیات بر پایه محبت و مودت متقابل استوار است. مهرورزی و مهر طلبی از جمله نیازهای روحی – روانی، عاطفی و عقلانی زندگی آدمیان است دوستان با سرنوشت ما سرو کار دارند، شریک زندگی روحی – روانی ما می باشند. و چون جریان خون در کالبد، در تمام ابعاد زندگی ما جریان پیدا می کنند. تأثیرگذاری دوستان در انسان تدریجی، اندک اندک، پنهان و نامرئی می باشد، بدین جهت نباید انتخاب دوستان بر اساس معیارهای نادرست و یا بدست تصادف سپرد. موضوع اهمیت گزینش همنشین و مصاحب در آیات قرآن و بویژه در روایات نبوی و روایات ائمه اطهار بسیار گسترده و جدی مطرح شده است. مهرورزی و مهرطلبی و ارتباط عاطفی و دوستان که و در نتیجه تسکین آرامش منحصر به چند نفرو یا افراد خاص نیست بلکه این فرآیند گستره بسیار وسیع و پردامنه ای دارد از قبیل ارتباط بین انسان و طبیعت، انسان و حیوانات، و یا انسان و عالم ماوراءالطبیعه، انسان و خالق و یا بین زن و شوهر، والدین و فرزندان و بین دو جنس مخالف. اولیاء گرامی اسلام پیروان خود را به ارتباط دوستان و با افرادی که امتیازات ویژه ای دارند یا حداقل یک قدم جلوترند تشویق می نماید. باید یادآوری کرد که گزینش موفق فقط در پرتو معرفت امکان پذیر است گو آنکه شناخت و معرفت صحیح افراد نیز مانند شناخت دیگر پدیده ها از راه های مختلفی چون آزمودن، تحقیق کردن و .. صورت می گیرد. انگیزه دوست یابی و گزینش دوست در افراد متفاوت است و به انگیز ه هایی همچون با هم نجوا کردن عشق و محبت، تسکین و آرامش، مشورت و نظرخواهی، خودآزمائی و اندازه گیری میزان مقبولیت خود در چشم انداز دیگران، سودای اقتصادی، سودای جسمی و جنسی، تکثیر نسل و ادامه حیات و .. صورت می گیرد. اما آنچه مسلم است ارتباطی پایدار و ماندنی است که بر اساس ارزش های جاودانه و کرامت انسانی استوار باشد و نه منافع فردی و یا منافعی حیوانی و خودخواهانه. ارتباط هائی پایدار و ماندنی هستند که بر اساس میثاق، احترام متقابل، گذشت و بزرگواری، از خود گذشتگی و خودفراموشی سرانجام بگیرد و نه بر اساس استثمار و بهره کشی، هر گاه در ارتباط ها بوی استثمار و بهره کشی به مشام برسد ارتباط های عاطفی همچون یخ ذوب و به سردی و حتی عداوت می گراید. هنگامی که افراد با یکدیگر میثاق دوستی و ارتباط عاطفی را در عالم معنا و در لوح خمیر انسانیت به امضاء رساندند لازم می آید که طرفین در جهت تحکیم پایه های آن، حقوق طرف مقابل و آدابی که شارع حکیم آنها را لازم دانسته است مراعات نمایند. ناگفته نماند که رابطه های دوستانه مراحل و مراتبی دارند که کاملترین آنها و بلکه محور همه ی رابطه ای دیگر، مرحله رابطه خالق و مخلوق است و این مرحله از رابطه دوستانه است که مراحل و مراتب دیگر روابط را معنادار، پایدار، عمیق و لذت بخش می نماید. اگر این مرحله از روابط محور قرار بگیرد سایر مراحل ارزشمند و جاودانه خواهند شد وگرنه روزی سرانجام به بن بست خواهند رسید. گوهر محبت و مهرورزی و مهرطلبی که خود از کمالات انسانی و بلکه مقدم و سازنده عنصر انسانیت اند باید از همان آغاز کودکی و حتی قبل از تولد کودک و قبل از شکل گیری بعد فیزیکی کودک توسط والدین پی ریزی شوند که چنین کاری به نوبه خود راه ها و شیوه ها و نگرش ها و بینش های بخصوصی را می طلبد و در این صورت است که ما می توانیم نتیجه مثبت آن را در دوران بزرگسالی کودکان نظاره گر باشیم. البته تمام این موارد زمانی تحقق پیدا می کنند که خود والدین رابطه دوستانه و فراخودی داشته باشند و به عبارت دیگر خانواده متعادل و موفق به حساب بیایند. و در پایان این مقاله باید از رابطه ای سخن برانیم که جداً باید محتاطانه انجام بگیرد یعنی رابطه دو جنس مخالف، زمانی این رابطه مقبول و پذیرفته است که به انگیزه ی هدف مقدس ازدواج صورت بگیرد آن هم در قالب و کادر معینی و محدود شده، و اگر انگیزه آن ازدواج نباشد باید به همان قالب ارائه شده ی شریعت بسنده کرد.

این تحقیق پایانی ، با موضوع « دروغ ، ریشه ها و پیامدهای آن از دیدگاه قرآن و سنّت» نگارش یافته است. از آنجا که هدف از این تحقیق این است که دروغ ، کلید و دروازه گناهان محسوب می شود و پیامدهای مخّرب و ویرانگری را بر پیکر? افراد ، خانواده ها و اجتماع وارد می سازد بررسی و تحقیق در این زمینه ضمن تأثیرات مثبت و فوایدی که بر نگارنده دارد ، مطالعه آن برای هر خواننده ای می تواند نشان دهند? راه و بازدارنده از سقوط و هلاکت گردد و در این تحقیق از مطالب قرآنی و روایی و اخلاقی و نظرات علماء و فقها در مورد پیامدهای مخرّب دروغگویی استفاده گردیده و همچنین به تشریح ویژگی های دروغگویان در قرآن و روایات پرداخته شده است. در این تحقیق ، در حدود 70 منبع و مأخذ مورد کنکاش قرار گرفته ، منابعی که استفاده گردیده شامل کتب قرآنی ، روایی ، اخلاقی و تفسیری ، کتب لغت می باشد . و اما روش این تحقیق به اعتبار نوع بنیادی است زیرا ما دراین تحقیق قصد کشف حقایق بیشتری را داریم و به اعتبار ماهیّت ، توصیفی است زیرا فقط تحقیق در سطح توصیف و تبیین موضوع است و به اعتبار جمع آوری اطّلاعات از نوع کتابخانه ای است و به اعتبار موضوع از نوع دینی یا وحیانی است . و اما نتایجی که با تحقیق در این موضوع به دست آمده عبارتند از : 1- اهمیت دادن اسلام به یک موضوع اخلاقی همانند دروغ طوری است که آن را سرچشمه گناهان معرفی کرده است. 2- دروغ از شراب بدتر است. 3- دروغگو ایمان ندارد. 4- دروغگو مبغوض خداست 5- دروغگو بوی بر گناهش منعض و گندیده است . 6- دروغ مخرّب ایمان است. 7- دروغ علامت نفاق است. 8- دروغ مورث فقر است. 9- دروغ سبب خذلان الهی است. 10- دروغگو به عذابی مخصوص در قبر معذّب می باشد. 11- دروغ ، از کبائر است. 12- دروغگو محروم از هدایت الهی است.

عنوان تحقیق حاضر « دروغ از دیدگاه آیات و روایات» می باشد. دروغ، سخن مخالف با واقع می باشد که برخلاف راستی و درستی دلالت می کند. و معادل آن در لغت عرب واژه « کذب» است. اهمیت پرداختن بر این موضوع، رواج دروغ گویی که مایة نابودی ایمان است در همه قشرها و مشاغل، در ازدواج ها و معاملات و عدم حساسیّت اجتماعی نسبت به دروغ و پیامدهای خانمان سوز آن می باشد. امتیاز این پژوهش، بررسی کامل و جامع این صفت رذیله در آیات و روایات اسلامی، با نگاهی قرآنی، روایی، اخلاقی و استفاده از آراء مفسران و نظر علمای اخلاق پیرامون موضوع، در یک مجموعه است. در این اثر علاوه بر کتب روایی: محجة البیضاء فی تهذیب الاحیاء، وسائل الشیعه، بحارالانوار و ... از کتب اخلاقی: لؤلؤو مرجان محدث نوری، حسد و دروغ شهید دستغیب، تکامل اخلاق در پرتو اصول عقاید، ترجمه جامع السعادات و ... و کتاب های تفسیری: تفسیر مجمع البیان، تفسیر المیزان ... استفاده شده است و شیوه جمع آوری مطالب توصیفی، تحلیلی بوده است. واژه های مترادف دروغ در قرآن کریم: افک، افترا، فسق و زور می باشند. دروغ در گفتار، نیت، عمل و مقامات دین از اقسام دروغ به شمار می روند. دروغ بستن به خدا و رسولش و ائمه ( ع) سوگند دروغ، دروغ شوخی و جدی، رویای جعلی و تعارف دروغین نیز از مصادیق دروغ می باشند. دروغ در مواردی خاص تجویز شده: ضرورت و اضطرار، اصلاح بین مسلمانان. از عوامل این صفت رذیله می توان به فریب و گمراهی دیگران، فرار از مسئولیت و مجازات، معاشرت با افراد دروغ گو، لجاجت و ... اشاره کرد. اثرهایی که دروغ در دنیا به دنبال دارد: فراموشی، نابودی ایمان، سلب اعتماد و... می باشد. در آخرت نیز عواقب سوئی چون: عذاب در عالم قبر، روسیاهی، زبان خود را در دهان جویدن و ... در پی دارد. برای درمان دروغ می توان در آیات و روایات نکوهش دروغ و ستایش راستگویی تأملی داشت. پایه های ایمان به خدا را تقویت نمود و ... نتیجه مترتب بر این تحقیق، آشنا شدن افراد جامعه با خوی زشتِ دروغ گویی، رواج صداقت و بیان آثار خطرناک دروغ در دنیا و آخرت می باشد.