جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

این پایان نامه با موضوع تحلیل زیارت عاشورا ، نگرشی عرفانی و سیاسی نوشته شده است . هدف از نگارش این پایان نامه رسیدن به زیارتی است که بتوان به وسیله آن خود را به امام حسین ) علیه السلام) نزدیک کرد و بتوان فهمید که هدف از زیارت، احیاء سنت حسینی است ، احیاء امر به معروف و نهی از منکر است و رسیدن به زیارتی که« عارفاً بحقه» باشد . شرح زیارت عاشورا منحصر به دو جنبه ی عرفانی و سیاسی آن نمی باشد بلکه زیارت عاشورا دریایی جوشانی است که هر قطره از آن معرفتی به انسان می آموزد ، از این رو ، می توان زیارت عاشورا را در ابعاد فرهنگی، تاریخی،اخلاقی،اجتماعی و موضوعات مختلف دیگر بررسی کرد ولی دراین پایان نامه ما درخور وقت وتوان خود به بررسی دو بعد عرفانی و سیاسی این زیارت پرداخته ایم. به دلیل استفاده از آیات وروایات اهل بیت از روش کتابخانه ای استفاده کرده ایم و سعی شده بیشتر از کتب دست اول بهره ببریم . بهره های فراوان می توان از این شرح برد . از جمله اینکه نگاه عرفانی زائر به زیارت عاشورا می تواند به او معرفت کامل از این زیارت بدهد نگاهی که مصیبتهای حسین را در نظر زائر یک مصیبت نمی بیند بلکه یک فاجعه جان سوز می بیند که زمین و آسمان در سوگ او گریان می شوند ، و بانگاه سیاسی به زیارت می توان دشمنان حضرت را بهتر شناخت ،آنهایی که چندین بار در زیارت مورد لعن و نفرین خود قرارشان می دهیم و با شناخت بدی ها است که می توان به زیبایی وجود خوبی ها پی برد، با شناخت دشمنان حضرت می توان به گوهر وجودی اباعبدالله)علیه السلام) بیشتر پی برد . واژه گان کلیدی : زیارت ، تحلیل،عاشورا،عرفان و سیاست .

مسیحیت از دیدگاه اسلام و مسیحیان در زمینه های مختلف قابل بررسی می باشد.با توجه به اینکه حدود چهارده قرن از عمر مشترک اسلام و مسیحیت می گذرد ، اما هنوز عده ی زیادی از مسیحیان و مسلمانان نسبت به آموزه های دینی یکدیگر ناآشنا هستند، و نیز اظهار نظرها و انتقادات غیرعالمانه در زمینه هردو آیین توسط پیروان آن ها بیان می گردد که البته بهتر است قبل از ابراز هر گونه پیش داوری مغرضانه طرفین به جمع آوری اطلاعات صحیح از مبانی دینی و اصول احکامی هم بپردازند. هدف از انجام این تحقیق ، بررسی دیدگاه اسلام و مسیحیان امروزی در مورد مسیحیت ، آیین و عقاید مسیحیان ، کتب مقدس و تحریفات موجود در آن و پیروان حضرت مسیح(ع) می باشد تا نقاط مبهم در آیین مسیح و نقاط افتراق و اشتراک آن با آیین اسلام در بعضی موارد مورد بررسی قرار گیرد. این نوشتار متشکل از یک مقدمه، 5 بخش و یک پیوست می باشد. بخش اول با عنوان کلیات؛ شامل تبیین ، پیشینه، اهمیت موضوع، سؤالات اصلی و فرعی و واژگان کلیدی می باشد. بخش دوم، که شامل دو فصل است ، به بررسی زندگی مریم(س) ، چگونگی تولد و بزرگ شدن ایشان و چگونگی باردار شدن او و نیز تولد مسیح(ع) پرداخته است. سومین بخش نگاهی دارد به زندگی حضرت مسیح(ع) در مقاطع مختلف، و متشکل از 5 فصل شامل: ولادت مسیح(ع) ، دوران نبوت وی ، مواهب الهی و معجزات حضرت عیسی ( ع) و مصائب ایشان و فلسفه مصلوب شدن او و بررسی ظهور مجدد عیسی مسیح(ع) از دیدگاه های مختلف می باشد. بخش چهارم در قالب سه فصل با عنوان تطور مسیحیت پس از عیسی مسیح(ع) به بررسی زندگانی حواریون حضرت عیسی ( ع) و اناجیل موجود، انشقاق و انتشار مسیحیت و فرقه های موجود در مسیحیت می پردازد. در بخش پنجم باورها و آیین های مسیحیت در گذر زمان بیان می شود که شمل 3 فصل : عقاید مسیحیان، آیین های مقدس و دگر دیسی مسیحیت در عهد پسامدرون می باشد که سعی شده تحریفات بعد از عروج عیسی مسیح(ع) مورد بررسی قرار گیرد. در پی دست یافتن به اهداف فوق الذکر ، بسیار تلاش شد تا حد امکان از مطالبی صحیح و از منابع دست اول در زمینه های مورد نظر استفاده گردد.منابع تفسیری مانند تفسیر قمی ، تبیان، برهان، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، المیزان و نمونه و منابع تاریخی مانند تاریخ تمدن ، جهان مذهبی ، تاریخ ادیان جهان، تاریخ زنده ادیان، دین مسیح، جهان مسیحیت و... . همچنین برای بیان احادیث از کتب اصول کافی،وسائل الشیعه الی تحصیل مسائل الشریعه،من لا یحضره الفقیه و بحارالانوار الجامعه لدرر اخبار الائمة الاطهار کمک گرفته شده است. از آنجایی که در اکثر کتاب ها تنها در بعضی موارد جزئی به مسائل مسیحیت پرداخته شده ، و یا این که فقط از دیدگاه اناجیل و مسیحیان این آیین را بررسی کرده بودند.سعی بر شد تا مجموعه ای جمع آوری شود که شامل تمامی جنبه های آیین مسیحیت از شروع زندگی مریم(س) ، دوران زندگی عیسی ( ع) و بعد از مرگ او عقاید و آیین ها و فرقه های بوجودآمده ، باشد.تمام تلاش بر این بود که انحرافات و تحریفات موجود در این آیین را روشن ساخته و با استفاده از آیه هی قرآنی ، دلایلی بر ردآنها بیان گردد. لذا در این نوشتار به شیوه های مختلف سعی در تبیین و تفهیم بهتر و بیشتر آیین میحیت شده است تا بدین وسیله به نتایج زیر دست یابیم. 1- آشنایی اجمالی با چگونگی تولد مریم(س) و نحوه ی باردار شدن ایشان. 2- آشنایی با چگونگی تولد حضرت عیسی(ع)، دوران زندگی ایشان، نبوت و سرانجام حضرت مسیح(ع). 3- آشنایی با مسائل و نکات انحرافی که بعدا در این آیین بوجود آمد و ساخته زهن حواریون یا پیروان ایشان بود. 4- اثبات اینکه اناجیل امروزی با آنچه بر حضرت عیسی ( ع) وحی شده تفاوت دارد. 5- بررسی دیدگاه اسلام در مورد عقاید موجود در مسیحیت و بیان قرآن در رد آن ها. 6- آشنایی با دیدگاه های مختلف در مورد بازگشت مسیح(ع). 7- آشنایی با فلسفه اصلوب شدن عیسی مسیح(ع). 8- دستیابی به اطلاعاتی در زمینه مسیحیت کنونی. واژگان کلیدی: انجیل، تثلیث، حواریون، روح القدس، رهبانیت، صلیب، عیسی، مسیح، مریم، نصاری

نوشتاری که پیش روی دارید ، پژوهشی است برای رسیدن به یک تکیه گاه مطمئن در دریافت حصول مسایل اعتباری ، اخلاقی وعرفی از بیانات پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم ودوازده امام علیهم السلام اجمعین . موضوع این تحقیق ، تحلیل تطبیقی عصمت از دیدگاه ( شیعه اثنی عشری – معتزله – اشاعره ) است، از آنجایی که اعتقاد به عصمت ، عقیده ای مشترک بین ادیان آسمانی است . فرق مختلف کلامی با اصول مکتب خود برداشت خاصی از مقام عصمت دارند . لذا هدف از ارائه این موضوع ، آشنایی با فرق ومذاهب دیگر ورسیدن به یک قدر مشترک بین آنها واینکه اسلام کامل ترین وجامع ترین دین در میان ادیان آسمانی ، فرق ومذاهب دیگر می باشد . دامنه این تحقیق دربارة عصمت فرشتگان ، عصمت انبیاء علیهم السلام وعصمت ائمه اطهار علیهم السلام می باشد که به عنوان مصادیق واسوه های عصمت می باشند وبیان عقاید وادله ای که درباب عصمت درفرق( شیعه – معتزله - اشاعره ) آورده شده ، چرا که این مذاهب از بین مذاهب دیگر نظرات ومباحث بیشتری دربارة اعتقاد به عصمت انبیاء وائمه اطهار ( علیهم السلام)از جمله علی ? درمسأله خلافت وجانشینی بعد از پیامبر ذکر کرده اند . دراین تحقیق علاوه بر استفاده از منابع معتبر وقدیمی ودست اول چون کتاب « الفین فی معرفة امیرالمومنین » اثرعلامه حلی « علل الشرایع » اثر ابن بابویه ، « شرح المقاصد » سعد بن عمرتفتازانی و از منابع تفسیری ، روایی وحدیثی معتبری چون « المیزان » ازمحمد حسین طباطبایی، « بحار الانوار » و« میزان الحکمة » محمد محمدی ری شهری واز آیات الهی نیز استفاده شده است . بنابراین این تحقیق کتابخانه ای می باشد . ونتیجة این طرح ، معرفی دوفرقه از فرق اهل سنت وشیعه اثنی عشری ، معرفی مصادیق عصمت ، پاسخگویی به شبهات ارائه شده دربارة این موضوع ، پاسخ به سوالاتی در زمینه شناخت اشاعره ، معتزله ، شیعه اثنی عشری، بیان عقاید وادله این فرق دربحث عصمت می باشد . در بخش اول بعد از بیان کلیات به بررسی معنا وحقیقت عصمت پرداخته شده که شامل چند فصل می باشد . دربخش دوم با فرق( شیعه ،معتزله ، اشاعره) آشنا شده تابا آشنایی ازاین فرق واعلام وبزرگان آن بتوانیم بهتر عقایدشان را بررسی کنیم . دربخش سوم ابتدا عصمت از گناه ومنشاء وریشه گناه را بررسی نموده سپس ادله عصمت از گناه از دیدگاه هرسه فرقه ارائه گردیده وادله شیعه برعصمت از سهوونسیان ، عصمت ازمطلق گناه، وعصمت ازهرگونه خطا به طورگسترده تری به بحث گذاشته شده . دربخش چهارم به معرفی مصادیق عصمت از جمله عصمت ملائکه،پیامبر،انبیاء علیه السلام،ائمه ( علیهم السلام)که بارزترین نمونه های عصمت می باشند پرداخته شده . دربخش پنجم به بررسی شبهات پیرامون مبدأ اندیشه عصمت وشبهات مصادیق عصمت پرداخته وجواب هراشکال داده شده . کلید واژه ها : تحلیل،تطبیق ،عصمت ،انبیاء،امامت،شیعه،معتزله ،اشاعره،اهل سنت،ملائک ،معصوم،گناه، فرق.

یکی از مهمترین مسائلی که شناخت و دانستن آن برای هر انسانی واجب و ضروری است مسئله امور اخروی است که عالم برزخ را می توان از جمله مراحل آن دانست. هر انسانی خود نیز مشتاق است که بداند پس از مرگ عاقبت او چه می شود و چه بر سرش می آید. به همین سبب بر خود لازم دانستم در مورد بخشی از معاد که در واقع یکی از اصول عقاید هر مسلمانی است به تحقیق و بررسی بپردازم و مدت زمان بین مرگ تا برپایی قیامت را از دیدگاه های مختلف نقلی و عقلی و علوم مختلف توصیف و تبیین کنم. این پژوهش در پنج فصل سامان یافته است. که بعد از بیان مقدمه و کلیاتی در مورد سابقه و پیشینه موضوع و اهداف و ضرورت های انجام آن، به تعریف واژه برزخ از نظر لغوی و اصطلاحی پرداخته ایم. متن اصلی تحقیق ابتدا از نگاه دین مسئله برزخ را مورد بررسی قرار داده است. در فصل اول در آغاز به بیان حقیقت برزخ از نگاه قرآن پرداخته شده که در واقع به بحث برزخ به صورت کلی اشاره کرده است و در فصل دوم جزئیات برزخ در روایات و همچنین در نهج البلاغه مورد بررسی قرار گرفته و واقعیات موجود در آن از زبان ائمه اطهار ( ع) بیان شده است. در فصل سوم برزخ از نگاه برخی از متکلمین همچون شیخ مفید و علامه حلی و شیخ صدوق و ... معرفی و توصیف شده است. در فصل چهارم نظر فلاسفه سه مکتب منشاء و اشراق و حکمت متعالیه مورد تحقیق و توصیف قرار گرفته و برخی از نظریات آنها در این زمینه بیان شده است. در واقع برزخ از نگاه عقلی نیز مورد بررسی اثبات واقع شده است و در فصل پنجم نگاه و نظر عرفاء را نیز در این مورد بیان کرده ایم. و در آخر این تحقیق به بیان خلاصه ای از مطالبی که جمع آوری و توصیف شده است، پرداخته ایم. امید است تحقیق حاضر مورد استفاده دیگر محققین در این زمینه قرار گیرد. کلید واژه ها: برزخ، عالم مثال، متکلمین، فلسفه مشاء، اشراق، حکمت متعالیه

شایسته است در سالی که مقام معظم رهبری حضرت آیه اله العظمی خامنه ای مد ظله العالی آن را «سال شکوفایی و نوآوری» نام گذاردند، شکوفایی ها و نوآوری های عصر ظهور قائم آل محمد بررسی و شناسایی گردد؛ چون تمام حوادث و روی دادهای انقلاب مهدوی، الگو و نمونه برای همگان است و باید از آن پیروی نمود. در آخرین انقلاب جهانی به رهبری مهدی بهترین و آخرین شکوفایی ها و نوآوری های جهان روی خواهد داد.این مقاله، نخست به طرح و بررسی ویژگی بارز و برجسته انقلاب مهدوی می پردازد. آن گاه شماری از شکوفایی های بی نظیر و سپس نوآوری های بزرگ انقلاب جهانی مهدوی، مستند به احادیث پیامبر اعظم حضرت محمد و معصومان در دو بخش و در هر بخش با عناوین متعدد در پی خواهد آمد.

فراهم  شدن زمینه های «نظارت همگانی» بر گفتار و رفتار کارگزاران نظام و اقبال مردم به «امر به معروف و نهی ازمنکر» نسبت به مدیران و کارمندان دولت، ضامن سلامت و دوام نظام جمهوری اسلامی ایران و راه گشای خدمت به مردم، وظیفه شناسی، کارآمدی و پویایی آنان است و راه را بر سلطه سودجویان و نفوذ دشمنان و فساد کارگزاران حکومت می بندد و زمینه ایجاد هر گونه انحرافی را محدود و کنترل می کند.

بحث امامت یکی از پردامنه ترین مباحث کلامی است که از همان صدر اسلام بر روی آن گفتگوهای فراوانی شده است، و اعتقادات مختلف و گوناگون مردم در همان زمان آنان را به گروه های متفاوتی سوق داده است که هر گروهی با پا فشردن بر روی اعتقادات خویش، منشأ اختلافات فراوان و رد برخی اوقات جنگ ها و خونریزی هایی انجام شده. آنچه مسلم است آن است که همه آن ها بر سر امامت و وجوب آن اجماع دارند، اما به طور کلی آن ها به دو دسته تقسیم شدند : یک گروه کسانی هستند که معتقد شدند، امامت با اتفاق مسلمانان و اختیار آنان ثابت می شود. گروهی دیگر معتقد گشتند که امامت با نص و تعیین رسول(ص) ثابت می شود. گروه اول را اغلب اهل سنت و خوارج و زیدیه که یکی از فرق شیعه است، تشکیل می دهند. و کسانی که معتقد بودند که امامت با اختیار باید ثابت شود با یکدیگر اختلاف نظر دارند که چگونه با اختیار امامت ثابت می شود؟ عده ای از آنان معتقد شدند که ثبوت امامت با اختیار حاصل نمی شود مگر اکثر و اغلب اهل حلّ و عقد به امام رأی دهند و به امامت او راضی باشند. و عده ای دیگر معتقد شدند کمترین تعدادی که امامت با آن حاصل می شود پنج نفر می باشد یا اینکه چهار نفر رأی دهند به امامت فردی و یک نفر دیگر به رأی چهار نفر راضی باشد. بر این اعتقاد دو برهان را ارائه دادند : 1- بیعت با ابوبکر با پنج نفر که عبارتند از : عمر بن خطاب – ابو عبیده بن جراح – اسعید بن حُضیر – بشیر بن سعد و سالم غلام ابوحذیفه بود، حاصل شد سپس مردم از آنان تبعیت نمودند. 2- امامت با یک فرد هم ثابت می شود؛ چرا که، عمر امامت ابوبکر را ثابت گردانید و عباس هم به علی(ع) گفت : دستت را بده تا با تو بیعت کنم و مردم بگویند که عموی رسول خدا(ص) با پسر عموی آن حضرت بیعت کرد، بنابراین دو گروه در مورد تو اختلافی نکنند. گروه دیگری اعتقاد دارند که امامت با سه تن ثابت می شود که یکی از آن ها رضایت با آن دو داشته باشد همان گونه که در عقد نکاح چنین اتفاق می افتد ؛ چرا که در صحت عقد نکاح ولی دختر وجود دارد و دو نفر شاهد. با این ترتیب این دو گروه در شروط امامت با یکدیگر اختلاف نظر پیدا کردند، شروطی همچون قریشی و یا هاشمی بودن، عدالت و آزاد و غیره. اما آن دسته از افرادی که گفتند امامت با نص و تعیین ثابت می شود به سه گروه تقسیم می شوند : 1- بکریه 2- عباسیه 3- امامیه. در این میان امامیه معتقد بودند که رسول خدا(ص) نص بر امامت علی(ع) دارد خواه به صورت تصریح و خواه به صورت تلویح. بدین ترتیب اختلاف ریشه داری در میان اهل سنت و شیعه از همان ابتدا یعنی بعد رحلت پیامبر خدا بر سر تعیین امامت به وجود آمد. و این اختلاف نیز در نوع برداشت آنان از آیاتی که دلالت بر امامت دارد دیده می شود که برخی دست به انکار و برخی دست به توجیه و برخی دیگر دست به تایید و توضیح و برهان زدند. این نوشتار در صدد است تا گوشه هایی از این انکار و توجیه و تایید را بیان کند.

قضاء همان علم به نسبت ضروری بین علت و معلول می باشد و « قدر» نیز عبارت است علم به نسبت امکانیه به سبب ناقص، یعنی علیت به حد ضروری و تمامیت نرسید. 1-اهداف علمی : سخن از قضا و قدر باعث بالا رفتن سطح معرفت نسبت به توحید افعالی، عدل الهی و قدرت باری تعالی می گردد و در نتیجه گامی در جهت افزایش سعادت و کمالات نفسانی و تکامل بعد عقلانی و معرفتی انسان است، که او را به سوی صحت عقیده و سلامت در عمل راهنمایی می کند. 2-اهداف عملی : از آنجا که انسان آگاهی می یابد به این که همه حوادث جهان براساس قضا و قدر و تدبیر حکیمانه الهی پدید می آید، در نتیجه تحمل سختی ها و دشواری های زندگی آسان می گردد و خود را نمی بازد و به خوشی ها و شادی های زندگی سرمیت و مغرور نمی شود و مبتلا به دلدادگی به لذات دنیا و غفلت از خدا نمی گردد، و سرانجام آمادگی لازم برای کسب ملکات فاضله ای چون صبر ، شکر، توکل ، رضا ، تسلیم و ... را پیدا می کند. دراین تحقیق، دیدگاه قرآن و تفاسیر و روایات در مورد قضا و قدر، مرحله بداء و اثبات اختیار تبیین گردیده است. همچنین پس از ابطال جبر و تفویض به اثبات اختیار از دیدگاه عقل و نقل پرداخته شده است. در فصل سوم از بخش اول قضا و قدر علمی و عینی، اقسام قضای الهی و فواید اعتقاد به قضا و قدر عنوان شده است. در بخش سوم در مورد این که آیا انسان قادر است سرنوشت خود را تغییر دهد مفصلا بحث شده، و در پایان مسئله استخاره و بعضی از شبهات پرداخته شده است. نوع منابعی که در این پایان نامه استفاده شده است عبارتند از : کتب تفسیری، کلامی، فلسفی، فرهنگی اصلاحات که بعضی از آن ها عربی و بعضی فارسی هستند. روش انجام تحقیق به این صورت است که در قسمت کلید واژه ها بحث قضا و قدر به حالت توصیفی مورد بررسی قرار گرفته و در بخش های دیگر از طریق کتب کلامی و فلسفی و تفسیری به روش تحلیلی این مبحث تبیین گردیده است. نتایج تحقیق : 1- اعتقاد به « قضاو قدر » ناشی از اعتقاد به اصل علیت عمومی در جهل است. 2-«قدر» تنها در مورد مادیات معنا پیدا می کند ، به خلاف « قضاء» که شامل مجردات نیز می شود. 3-مرحله « تقدیر» ، قبل از مرحله « قضاء» و دارای مراتب تدریجی است و شامل مقدمات بعید و متوسط و قریب می شود و با تغییر یعضی از اسباب و شرایط، تغییر می یابد ولی مرحله « قضاء» دفعی و مربوط به فراهم شدن همه اسباب و شرایط و نیز حتمی و غیر قابل تغییر است. 4-«قضاء» هیچ وقت تغییر نمی کند، برخلاف«قدر » ، همانطور که نسبت « قضاء» به لوح محفوظ و « قدر» به لوح و اثبات، اقتضای این مطلی را می کند.

کسی نامد از آن جهان که پرسم از وی احوال مسافرین دنیا چون شد حضرت علی ( ع) می فرماید: «ایها الناس، کل امری لاق ما یسر منه فی فراره. العجل مساق النفس و الهرب منه موافاته. کم اطردط الایام ابحثها ان مکنون هدالامر، فابی الله الا اخفئاه. هیهات! علم مخزون!» ای مردم هر کس از مرگ بگریزد، به هنگام فرار آن را خواهد دید اجل سرآمد زندگی و فرار از مرگ رسیدن به آن است، چه روزگارانی که در پی راز نهفته اش بودم اما خواست خداوند جز پنهان ماندن آن نبود، هیهات! که این علمی پنهان است! در زندگی و جهان ما فقط یک حقیقت قابل تأمل وجود دارد و آن هم مرگ است. با تمام اختلافاتی که در میان مردم جهان هست و با همه اختلاف مسیرها و روش هایی که دارند از هر کجا و هر نقطه شروع کنند بالاخره در یک جا به هم می رسند آن نقطه مرگ و پایان این زندگی است. آیا انسان پس از مرگ یکباره وارد عالم قیامت می شود و کارش یکسره می گردد و یا انسان در فاصله مرگ و قیامت یک عالمی خاص را طی می کند و هنگامی که قیامت به پا شد وارد عالم قیامت می گردد؟ مطابق آنچه از قرآن کریم و اخبار و روایات متواتر و غیر قابل انکاری که از رسول خدا و ائمه اطهار سیده است استفاده می شود هیچ کس بلافاصله پس از مرگ وارد عالم قیامت کبری نمی شود زیرا قیامت کبری مقارن است با یک سلسله انقلاب ها و دگرگونی های کلی در همه موجودات زمینی و آسمانی که سراغ داریم یعنی کوه ها، دریاها، ماه و خورشید، ستارگان، کهکشان ها. هنگام قیامت کبری هیچ چیز در وضع موجود باقی نمی ماند بعلاوه در قیامت کبری اولین و آخرین جمع می شوند و ما می بینیم که هنوز نظام جهان برقرار است و شاید میلیون ها و بلکه میلیاردها سال دیگر نیز برقرار باشد و میلیاردها و میلیاردها انسان دیگر بعد از این بیایند. زندگی پس از مرگ پیش از وقوع رستاخیز در اصطلاح قرآن و دین همان زندگی برزخی است. برزخ در لغت عرب به معنی حایل و فاصله است این بخش از زندگی حد فاصل دنیوی و اخروی است. اگر چه منظور از قبر در اکثر موارد همان برزخ است ولی با این همه ارتباط خاصی بین قبر خاکی و قبر برزخی یعنی بین روح انسان در برزخ و بین بدن مادی او در قبر خاکی وجود دارد. آنچه از ظاهر قبر نمایان است بیش از یک محوطه کم طول و عرض نیست که فقط به اندازه قد و قامت یک انسان ایستاده از سطح زمین به داخل قبر فرو می برند و سقف آن عبارت از یک سنگ خواهد بود آن هم برای آنکه موقع ریختن خاک به داخل قبر خاک داخل نشود. دلایل قرآن بر وجود عالم برزخ وجود دارد و حدود 15 آیه دلالت بر وجود عالم برزخ دارد. اولین حادثه ای که بعد از مرگ انجام می گیرد سئوال و فشاری است که در قبر واقع می گردد. از جمله چیزهایی که بایستی به آن اعتقاد داشت « سئوال منکر و نکیر فی القبر حق» است. قشار قبر همگانی است و فشار قبر در بدن اصلی است و فشار قبر ثواب و عتاب آن مال جمیع مسلمانان است و کم اتفاق می افتد کسی فشار قبر نداشته باشد. سئوال ملائکه برای همه کس حتمی است کسی باقی نمی ماند در شرق و غرب و دریا و خشکی که از سئوال ملائکه « منکر و نکیر» در امان باشد. خداوند دو نوع مجازات دارد، مجازات های تربیتی و مجازات های پاکسازی و استیصال. برهوت مانند وادی السلام جایگاه ارواح پس از مرگ است با این تفاوت که جایگاه ارواح مؤمنین وادی السلام و جایگاه ارواح کفار، مشرکین و منافین در برهوت است. کلید واژه: برزخ.