جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

* إِنْ یَشَأْ یُذْهِبْکُمْ وَیَأْتِ بِخَلْقٍ جَدِیدٍ*؛ و اگر بخواهد شما را می ب رد و خلقی نو [ بر سر کار] می آورد.(فاطر/16) آن چه پیش روست پژوهشی است درباره ی « راه های مهار شیطان از دیدگاه قرآن و سنت»می باشد. که به بررسی راه کارهایی که روایات و قرآن برای مبارزه و مهار شیطان ذکر کرده اند، پرداخته می شود . اهداف تحقیق شناخت ماهیت شیطان، بررسی توان و عملکرد شیطان برای وسوسه انسان، بررسی دام ها و گام های شیطان، شناخت سرمایه ها و توانایی های ما انسان ها برای نبرد با شیطان، ارائه راه کارهای اصولی در مبارزه با شیطان می باشد . در این تحقیق علاوه برکتبی که در رابطه با شیطان نوشته شده از کتب تفسیری و روایی و اخلاقی استفاده شده است. کتاب محجه البیضاء و شیطان کیست؟ کجاست؟ چه می کند؟ و مصاف بی پایان با شیطان می باشد. روش انجام کار بنیادی و کتابخانه ای و توصیفی می باشد. در این تحقیق ابتدا نگاهی گذرا به حقیقت شیطان شده است. طبق آیات و روایات و نظر برگزیده در این تحقیق شیطان از جن است نه از ملائکه و ماهیت او از آتش است. اما دشمنی ابلیس با آدم، تکبر ابلیس از سجده کردن برآدم و ابای وی از این کار و رانده شدن او از درگاه حق و ملعون گشتن اوست . دایره ی احاطه ی شیطان تنها در عالم خلق و جهان و دنیاست. مهارت های شیطان در اغوای انسان، زینت گری و صحنه پردازی بدی ها و نیکو جلوه دادن آن هاست و دیگر آن که امکانات دنیا را آرایش می دهد تا انسان ها به دنیا وابسته شده و دیگر نتوانند از آن دل بکنند. القای وسوسه های زشت از دیگر مهارت های شیطان است که در فکر و ذهن انسان ها خطور می کند. اما شیطان تمام مهارت ها و نیرو های خود را جهت اغوای انسان به صورت گام به گام انجام می دهد و انسان ها را یک دفعه به ورطه هلاکت نمی کشاند بلکه با سیاستی خاص این عمل را قدم به قدم، بدون این که انسان متوجه شود انجام می دهد . شیطان برای گمراهی انسان از تجهیزاتی مثل: دنیا، زنان و نفس سرکش بهره می گیرد. در فصل بعد موقعیت های حساس در زمان هایی که شیطان بیشتر می تواند در انسان نفوذ کند بررسی می گردد که عبارت است از: عجب، حرص و حسد و کبر و یأس و ناامیدی و غضب و زمانی که انسان به نفس اماره ی خود اعتماد کند، شیطان بیشتر در انسان نفوذ می کند. اما ما نیز توانایی ها و سرمایه هایی برای مبارزه با شیطان داریم. سرمایه ها که همان وحی و عقل و فطرت و نفس لوامه و نیروی بینایی و شنوایی و ادراکی ماست و توانایی های ما این است که می توانیم موقعیت درونی و بیرونی خود را بشناسیم و دیگری مطالعه ی زندگی پیشینیان و عبرت گیری از آن ها که چگونه شیطان آن ها را هلاک ساخته است ، می باشد . و دیگری توبه است چرا که درگاه خداوند همیشه به روی انسان های گنهکار باز است . تجهیزاتی نیز برای مبارزه با شیطان با لطف خداوند در اختیار ما انسان هاست که عبارتند از: دعا، تواضع، محبت خدا و ذکر او و نماز و پناه بردن به اوست . اما سیاست های اصولی در مبارزه با شیطان که به وسیله ی آن ها راه کارهای مبارزه شناخته می شوند؛ نگهبانی از جان و واکنش مناسب و در خور و استعاذه و پایداری، برخورد خصمانه و انهدام می باشد . شیوه های مبارزه با شیطان:1-کاوش و بازنگری جان که این گام به معنای درون کاوی برای شناخت بیماری هاست و چون انسان محب نفس است این امر کار آسانی نیست. 2- لایه روبی و شست و شوی آلودگی ها که به وسیله توبه و صدقه و رعایت تقوای الهی امکان پذیر است. 3- درمان بیماری ها و ترمیم آن ها. 4- تصحیح اندیشه و فکر می باشد، تدبر در توحید و معاد و مرگ و نظام آفرینش راهی به سوی تصحیح اندیشه وفکر است تا بدین وسیله بتوان هر چه بهتر شیطان را مهار کرد . حاصل آن که تلاش شده در این تحقیق به وسیله آیات و روایات نشان داده شود که شیطان موجودی واقعی و دشمنی جدی است و ما به هر حال همه جا و همه وقت با او در گریبانیم. دشمن با برنامه و مهارت کار می کند و در کمین گاه و گلو گاه منتظر است که به ما ضربه بزند وما باید با سرمایه ها وتوانایی های خود او را شکست دهیم .

قرض الحسنه از دیدگاه قرآن، سنت و فقه موضوعی است که به آن پرداخته شده است. تا در ضمن بررسی آیات و روایات میزان مطابقت قرض مصطلح با قرض در قرآن و سنت مشخص گردد و همچنین با بررسی قرض در فقه آشنایی بیشتری با این مسئله از دیدگاه شرعی و فقهی حاصل شود و با توجه به اهمیت قرض الحسنه و حرمت ربا ، گذری بر ارزیابی بانکداری اسلامی و صندوق های قرض الحسنه در اعطاء قرض الحسنه به محرومان داشته باشیم. انجام این پژوهش نتایج و یافته های زیر را به دنبال داشته است: بررسی آیات نشان می دهد که در قرآن کریم قرض به معنی وام متدوال به کار نرفته بلکه همه در عمل نیک از جمله انفاق ، صدقه ، جنگ و جهاد و ... استعمال شده است. احادیث مربوط به قرض الحسنه چنان گسترده است که در صحت مشروعیت این نهاد به طور مطلق تردیدی باقی نمی گذارد و با توجه به مطابقت معنای قرض با وام متداول در سنت برای تبیین اجزاء و شرایط آن به سادگی می توان از آن استفاده کرد. قرض در فقه عبارتست از ، تملیک مال به دیگری به شرط ضمان بدین صورت که قرض گیرنده متعهد می شود که خود آن مال یا مثل و یا قیمت آن را بپردازد. هر مالی که مقدار و اوصاف آن را بتوان معین کرد قابلیت قرض دادن دارد و عین بودن ، مملوک بودن و مضبوط و معین بودن از شرایط مال قرض داده شده است و از آن جا که عقد قرض از عقود جایزاست، شرط مدت در قرض لازم الاجرا نیست. حرمت ربا مختص دین اسلام نیست، بلکه در آیین یهود و مسیحیت نیز حرمت ربا مطرح بوده است، ادله حرمت ربا از دیدگاه اسلام در قرآن و سنت و اجماع قابل بررسی است. اموری چون : ترویج کارهای نیک ، فعالیت و رشد و توسعه و جلوگیری از رکود، مبارزه با ظلم، برپایی تعادل در جامعه، اشاعه عاطفه و ترحم در جامعه و حفظ و تقویت و احیاء معنویت و ارتباط با خدا به عنوان فلسفه حرمت ربا مطرح شده است. قرض به مصرفی و تولیدی تقسیم می شود، در حرمت ربا در قرض های مصرفی اختلافی نیست ولی در مورد ربا در قرض های تولیدی برخی کوشیده اند با طرح شبهاتی این صورت از ربای قرضی را حلال شمرند که با ذکر ادله ای ثابت می شود که ربا در این قرضها نیز حرام است. در ارزیابی کارکرد بانکداری بدون ربا در ایران این نکته قابل ذکر است که با توجه به اینکه پرهیز از ربا هدف اصلی نظریه پردازان بوده است اما عملکرد نظام بانکی از حاکمیت حقیقت ربا و بازگشت به بانکداری ربوی حکایت دارد. مشکلات بانکداری اسلامی را می توان تعدد بیش از حد عقدها، صوری شدن معاملات ، پیچیدگی مقررات و ضوابط، عدم باور در زمینه نحوه صحیح عملکرد بانکها، عدم تناسب برخی عقدها در بانک ها، عدم جامعیت و کمبود منابع برای تحقیق موضوعات مورد بحث و عدم نظارت کافی عنوان کرد. برای بانکداری بدون ربا الگوهای متعددی از سوی دانشمندان اسلامی پیشنهاد شده است، از جمله شهید صدر که بسیاری از الگوهای دیگر متأثر از آن می باشند. نیز می توان به الگوی جدید که حاصل همکاری چند ساله گروهی از استادان حوزه، دانشگاه و کارشناسان بانکی است و در معاونت بانکی و بیمه و وزارت امور اقتصادی و دارایی به نتیجه رسیده، اشاره کرد. صندوق قرض الحسنه مؤسسه ای غیر تجاری، غیر انتفاعی ، مردمی و ماهیتا اخلاقی است که از سوی اشخاص حقیقی در چارچوب قوانین و مقررات مؤسسات غیر تجاری به فعالیت می پردازند طبق مصوبه دولت نظارت بر صندوقهای قرض الحسنه بر عهده بانک مرکزی می باشد. از جمله تخلفات شرعی و قانونی برخی صندوقها عبارتنداز: اشتراط مسدود کردن سپرده، گرفتن هزینه ای بیش از کارمزد واقعی ، افتتاح حساب غیر پس انداز قرض الحسنه، سوء استفاده از منابع سپرده گذاران ، اعطای تسهیلات غیر قرض الحسنه وعدم رعایت سقف تسهیلات. تأسیس بانک قرض الحسنه از جمله اقداماتی است که با هدف گسترش معارف و مبانی اسلام و فرهنگ قرض الحسنه در عملیات بانکی کشور و ارائه تسهیلات ارزان قیمت به آحاد مردم جامعه افتتاح شده است، امید است این اقدام بتواند به اهداف مورد نظر نائل آید. نوع منابع استفاده شده در این تحقیق ، تفسیری ، روایی ، فقهی می باشد.

عنوان تحقیق حاضر خوف و رجاء از دیدگاه قرآن و سنت می باشد. از آنجا که اکنون مردم به دلیل نداشتن تصور صحیح از میزان خوف و رجاء یا آنقدر به خدا امید دارند که بعد از هر خطا و لغزش به رحمت پرورگار می اندیشند و امید را در خودشان زنده نگه می دارند و رفته رفته به گناه عادت می کنند و از مسیر کمال باز می مانند و یا آنقدر از خداوند می ترسند که با هر خطا به عذاب خداوند فکر می کنند و آنقدر شرمسار می شوند که امید رستگاری را از دست می دهند. در صدد برآمدیم با بررسی میزان خوف و رجاء الگوی مشخصی پیدا کنیم تا بیهوده به خدا امید نداشته باشیم، امیدی که انسان را در مقابل خدا جسور کند یا بیش از اندازه از خدا ترس نداشته باشیم که باعث نا امیدی شود. با توجه به اینکه آیات موجود در قرآن فقط خوف و رجا از پروردگار را شامل نمی شود بلکه خوف از شیطان، شکست، عاقبت بد و در مورد امید هم، امید به آینده، و لقاء خدا را هم شامل می شود در این تحقیق خوف و رجاء در برابر خدا از دیدگاه قرآن و سنت بررسی شده است. از آن جا که در این پژوهش از آیات و روایات و کتب اخلاقی استفاده شده روش تحقیق مسأله محور و توسعه ای می باشد و جمع آوری مطالب به صورت کتابخانه ای است. در این تحقیق مفهوم خوف و رجاء، انواع، آثار و فضیلت آن دو بررسی و در پایان تعادل خوف و رجاء معرفی شده است که نتیجه می گیریم بهترین صفت تعادل در خوف و رجاست و از انواع خوف، خوف از خدا برترین خوف می باشد که عامل نیرومندی برای تهذیب و تکامل است که اگر عمیق باشد هرگونه دست اندازهای جاده کمال را از سر راه انسان برداشته و همچنین تأثیر بسزایی در کاهش افسردگی در جامعه دارد که اکنون گریبانگیر عده زیادی از انسانها شده است.

از ویژگی های تربیت دینی این است که پیش از آن که از بیرون به تربیت بپردازد، در آغاز، خویشتن فرد را به وی می نمایاند، که انسان اسرار آمیزترین موجود جهان هستی است؛ موجودی که جهان کوچکی است که جهان بزرگی را در درون دارد، موجودی که علاوه بر داشتن بعد مادی از بعد معنوی نیز برخوردار است، هدف از آفرینش چنین موجودی حرکت در مسیر فطرت توحیدی است. بنابراین با توجه به فلسفه و هدف آفرینش انسان و با وجود برخورداری او از فطرت و نیز تعالیم انبیای الهی که یکی از اهداف بعثت آن ها متوجه کردن انسان ها با خویشتن حقیقی و حرکت در مسیر تکامل بوده است، از خود فراموشی می توان به عنوان مانع اصلی سعادت و کمال نام برد. از طرفی کلید معرفت خداوند شناختن نفس است پس اگر انسان نتواند خود را بشناسد چگونه می تواند پروردگارش را بشناسد. تزکیه همان که خداوند با یازده قسم پیاپی، اهمیت فراوان آن را به ما گوشزد می کند، از همان جایی آغاز می شود که آدمی وجود نور را باور می کند، ولی خود را در تاریکی می بیند. این جا ابتدای راه تزکیه است، لذا بر آن شدیم تا در بحث خودشناسی و خودسازی قدم بگذاریم تا تلازم بین این دو را کشف کنیم، و روشن سازیم که چگونه تهذیب و مجاهده راه به سوی خداوند می گشاید. براین اساس با استفاده از آیات نورانی قرآن و رهنمودهای پیامبر و ائمه اطهار ( علیهم السلام) و بزرگان، مبادی و اصول تزکیه را استخراج و در اختیار طالبین قرار دهیم. این تحقیق در دو فصل خودشناسی و خودسازی گرد آوری شده که در آن راههای معرفت خداوند بررسی، و بیان شده که در واقع خودشناسی، کلید خودسازی و گذرگاه خداشناسی است. بر اساس آنچه از مجموعه آیات قرآنی بدست می آید در میان مسائل اعتقادی اسلام، توحید و پس از آن معاد، حایز بیشترین اهمیت است. که اگر اعتقاد به نفس به عنوان موجودی مسقل از بدن – که می تواند پس از فنای آن باقی باشد – نداشته باشیم، اصولا جایی برای معاد باقی نمی ماند. با این بیان، به این نتیجه می رسیم که، نخستین گام در طریق تهذیب مجاهده است و مربی در این بین نقش بسزایی دارد. همان گونه فراگیری علوم حصولی نیازمند استاد مجرب و دانا است، وصول به معارف حقه نیز تنها در پرتو راهنمایی مربیان روحانی و هدایت عالمان ربّانی میسر است. با این هدف که خوانندگان راه سعادت، ترغیب به کشف خویشتن خویش شوند و از این شناخت برای معرفت حق تعالی بهره جویند.

موضوع این پایان نامه ،بلاها ومصایب درزندگی انسان می باشد،که بلا در لغت به معنای سختی و گرفتاری و امتحان آمده است و هر انسان مؤمن و معتقد به عدالت خداوند مایل است، به حکمت نزول بلا ها پی ببرد و خود را از دغدغه درونی بر امکان تنافی نزول آنها با عدالت و حکمت الهی رهایی بخشد پس از مراجعه به منابع اسلامی اعم از آیات قرآنی و روایات اسلامی به ارتباط بلاها با قضا و قدر الهی پی خواهیم برد و به حکمتهای نزول بلاها که مهمترین آنها عبارت باشند از: آزمایش ، شکوفایی استعدادها، ترفیع درجه، بیداری بر عدم دلبستگی به دنیا، قدردانی از نعمتهای الهی، تکفیر گناهان و تجلّی زیباییها ،آگاهی خواهیم یافت. در منابع دینی اسبابی نظیر: دعا،استغفار،شکر الهی صله رحم و صدقه، برای پیشگیری از نزول بلاها ذکر گردیده است و در مقام بیان وظایف مؤمنین هنگام رسیدن مصائب رهنمودهایی نظیر: دعا ، توسل، توبه و استغفار،صبر ،رضا و تسلیم و شکر الهی، ارائه گردیده است و از آنجایی که افرادی که در عافیت و سلامتی هستند در مقابل افراد بلا دیده و مصیبت زده باید عملکردی صحیح داشته باشند حضرات اهل بیت عصمت و طهارت علیهم السلام در این رابطه به اموری ارشاد فرموده اند نظیر: سرزنش و مسخره نکردن ، دلداری و تسلیت دادن ، حمد الهی کردن، کوشش کردن در جهت رفع بلای مصیبت دیده وعبرت پذیری . با عنایت به اینکه با الگو پذیری از اولیای الهی و حضرات معصومین علیهم السلام می توان از هر جهت موضع و روش صحیحی را در هنگام نزول بلاها اختیار نمود و با بررسی سیره ایشان به نمونه های بسیار ارزشمند در این رابطه پی خواهیم برد. این تحقیق از حیث نوع نگرش از آن جهت که به قصد حل مشکلی می باشد، مسئله محور و به سبب آنکه با هدف رسیدن به وضعیت بهتر انجام می گردد، توسعه ای و چون برای کشف حقیقتی بیشتر می باشد بنیادی است. و از نظر راهبردی چون به تحلیل و علت یابی مسئله می پردازد علّی و تحلیلی می باشد. و از آن جهت که از اطلاعات قبلی ثبت شده استفاده می شود کتابخانه ای است. و به سبب آنکه از نمونه ها و موارد متعدّدی استفاده می شود تحقیقی ترکیبی و سیستمی می باشد.

پیامبر اکرم(صلی الله علیه وآله وسلم) می فرمایند: «إنّما بُعِثْتُ لأتَمِّمَ مَکارمَ الاخلاق» ؛ همانا من برای اتمام مکارم اخلاق مبعوث شدم. یکی از این مکارم مهم اخلاقی حیا می باشد. «حیا از منظر آیات و روایات، آثار و پیامدهای فردی و اجتماعی آن» محور و موضوع بحث این رساله است. خداوند متعادل آدمی را در مسیر کمال به حال خود رها نکرده است؛ چرا که علاوه بر هدایت بیرونی، درون انسان را به نیروهایی مجهز نموده که او را در راه سعادت راهنمایی می نماید. یکی از این سرمایه ها و ارزش های انسانی که دین جهت مهار خویشتن معرفی می کند « حیا و شرم» است. حیا ناشی از فطرت انسان و نشانه ی رشد اوست. پس انسان می تواند با حفظ و تقویت گوهرهای ارزشمند درونی و فطری خود را از رذایل و آلودگی ها حفظ و به فضایل عالیه اخلاقی مزّین نماید. قابل ذکر است این خصیصه الهی با تمام کاربردی که در زندگی فردی و اجتماعی دارد، متاسفانه مورد غفلت واقع شده است. برخلاف تصوّر غلط بعضی از مردم که حیا و شرم را در حجاب، وقار، نجابت و خجالت ( حیای منفی) خلاصه می کنند، حیا ابعاد مختلف زندگی انسان را پوشش می دهد. از این رو نگارنده با هدف تحصیل شناخت بیشتر از حیا و کسب این فضیلت اخلاقی و بهره مند شدن از آثار مثبت مترّتب بر آن و برداشتن گامی هر چند کوچک در احیای فرهنگ حیا سعی نموده، این موضوع را مورد بررسی قرار دهد. علاوه بر این با استفاده از آیات و روایات می توان به ویژگی های متعدد حیا پی برد که به برخی از این ویژگی ها در این تحقیق اشاره شده است. وراثت، تربیت، تعقّل، مواظبت، ایمان، انتخاب همنشین مناسب و ... از عوامل موثر در تقویت حیاست و ضعف شخصیت، نطفه ناپاک، دیدن صحنه های خلاف حیا و ... از عوامل موثر بر تضعیف آن می باشد. از سوی دیگر ایجاد محبت الهی، پرهیز از ارتکاب معاصی، بردباری، عیب پوشی، تعدیل غریزه جنسی، آرامش روانی، حفظ حجاب و حریم زن و مرد، رعایت حقوق اجتماعی، مدیریت صحیح حکومت و امنیت اجتماعی نمونه ای از آثار و پیامدهای فردی و اجتماعی حیا محسوب می شود. این نوشتار در چهار فصل تنظیم شده است: فصل اول: تعریف حیا از منظر لغت شناسان و علمای اخلاق، ارتباط حیا با صفات دیگر، اقسام، مراتب و منشأ آن را مورد بحث قرار می دهد. فصل دوم: به کنکاش حیا در فرهنگ دینی می پردازد. فصل سوم: عوامل مؤثر بر تقویت و تضعیف حیا را بیان می کند. فصل چهارم: به بررسی آثار و پیامدهای فردی و اجتماعی حیا در زندگی انسان می پردازد. این موضوع از جنبه های مختلف لغوی، اخلاقی، روان شناسی و هم چنین از منظر آیات و روایات مورد بحث قرار گرفته است و منابع مورد استفاده آن کتابهای گوناگون لغوی، اخلاقی، روایی، تفسیری، مقاله، مجله و هم چنین نرم افزارهای جامع الاحادیث و جامع التفاسیر بوده و تحقیق به روش کتابخانه ای انجام شده است. به دست آوردن مفهومی صحیح و روشن از حیا، بیان تفاوت بین آن و خجالت، درک جایگاه و ارزش آن در رشد و تعالی انسان، با استفاده از آیات و روایات هم چنین نقش سازنده این فضیلت انسانی در اصلاح ساختار روانی و اخلاقی انسان و جامعه ی کنونی از نتایج این تحقیق می باشد.

عنوان تحقیق موجود، « بررسی حیات طیبه ی انسان در قرآن است. حیات یعنی: زندگی و طیبه به معنی پاک و پاکیزه است. و منظور از حیات طیبه ( زندگی پاکیزه)، آن حیاتی است که انسان در طی مسیر زندگی می بایست آن را طی کند تا در نتیجه به کمال نهایی که همان لقاء الله است دست یابد. فرضیه هایی که در این تحقیق به اثبات آن می پردازد عبارت است از: - اثبات حیات در عالم برزخ و قیامت. - اثبات این که حیات طیبه در سعادت دنیوی و اخروی انسان نقش بسزایی ایفاء می نماید و سؤالاتی که در تحقیق به آن پاسخ داده می شود عبارت است از: - معنای حیات چیست؟ و ادوار حیات انسان چگونه است؟ - راه های رسیدن به حیات طیبه چیست؟ - نتایج و ثمرات حیات طیبه در زندگی فردی و اجتماعی چیست؟ - ... ؟ اما اهداف تحقیق عبارتند از: کشف حقایق بیشتر در زمینه ی حیات و شناخت ادوار مختلف حیات انسان و همچنین شناخت حیات طیبه و راه های رسیدن به آن و شناخت موانعی که در راه رسیدن به حیات طیبه است. و آثاری که حیات طیبه بر زندگی فردی و اجتماعی انسان ها می گذارد. روش کلی کار از نوع کتابخانه ای است و سعی بر آن بوده که از منابع دست اول معتبر استفاده شود؛ چنان که در بخش قرآن، منبع اصلی قرآن کریم و تفاسیر گوناگون بوده و در قسمت روایات کتبی همچون: «بحارالانوار، میزان الحکمه، الکافی، تحف العقول، غرر الحکم، نهج البلاغه»، ... جزء منابع بوده است. البته به تناسب بحث کتاب هایی همچون « حیات طیبه»، « حیات معقول» و « حیات حقیقی انسان در قرآن در طول تحقیق مورد استفاده قرار گرفته است. از مجموع نوشتار چنین برداشت می شود که شناخت واقعیت حقیقی حیات و عوامل مؤثر در آن کمک زیادی به انسان در رسیدن به کمال نهایی می کند و این همان حقیقت واقعی است که علاوه بر سعادت دنیا، سعادت اخروی را نیز در پی دارد. از دیگر نتایج بدست آمده در این تحقیق آن است که شناخت حیات طیبه و راه های رسیدن به آن و همچنین دوری کردن از موانعی که بر سر این راه وجود دارد می تواند انسان را هر چه سریع تر به لقاء الله برساند. واژگان کلیدی این پایان نامه عبارتند از: «حیات، حی، احیاء، معیشت، طیبه، طوبی و ...». نوشتار حاضر در دو بخش تدوین گردیده است: در بخش اول با عنوان مفاهیم کلی حیات و ادوار و عوامل مؤثر در حیات انسان آشنا می شویم که در دو فصل بیان شده: فصل اول مفاهیم کلی حیات ( مفهوم، اقسام، فلسفه ی حیات) و فصل دوم: ادوار و عوامل مؤثر در حیات انسان. بخش دوم که بخش اصلی تحقیق است شامل سه فصل است: فصل اول: مفهوم حیات طیبه، فصل دوم: حیات طیبه از دیدگاه مفسران و روایات و فصل سوم: عوامل و موانع رسیدن به حیات طیبه و پیامدهای آن در زندگی فردی و اجتماعی می باشد که در طی این تحقیق با این فصول آشنا می شویم.

موضوع این پژوهش حیات طیبه در قرآن است. فهم دقیق تر معارف کلام الهی و گشودن درهایی از اسرار قرآن برای خود و دیگران، شناخت نحوه حیات طیبه در قرآن کریم، تبیین آثار و نتایج زندگی پاکیزه، روشن نمودن عوامل و ارکان ایجاد حیات پاکیزه، از اهداف این نوشتار است. در این راستا، نگارنده در بخش اول ابتدا واژه حیات را از نظر لغوی و اصطلاحی تعریف و سپس حیات معنوی ( طیبه)در آیات قرآن و شاخصه های حیات طیبه بررسی شده است . در بخش دیگری از این پژوهش عوامل ایجادحیات طیبه یعنی عمل صالح و ایمان تبیین شده و به ابعاد عملی حیات طیبه در این عالم و جهان دیگر پرداخته شده است . در بخش سوم آثار حیات طیبه با نام آثار فردی اجتماعی و روانی در سه فصل بررسی و در فصل چهارم حکومت حضرت مهدی عج ،حقیقت حیات طیبه به عنوان نتیجه حیات طیبه بررسی می شود . در انجام این تحقیق به کتبی از قبیل قرآن، کتب تفسیر و روایی و کتابهایی در این موضوع رجوع شده است

تحقیقی که پیش رو دارید با عنوان « هوی پرستی و بررسی ریشه های آن از دیدگاه قرآن وسنت» می باشد. از جمله اهداف این تحقیق بیان نکوهش و مذمت هوی نفس در اسلام، بیان اهمیت و ضرورت مخالفت با هوی نفس، بیان پیامدهای پیروی از هوی پرستی و بررسی ریشه های هوی پرستی، بیان راه های درمان هوی پرستی و ... می باشد. لازم به ذکر است این تحقیق به روش کتابخانه ای انجام شده و از منابع حدیثی از جمله بحارالانوار، اصول کافی، وسائل الشیعه، مستدرک الوسائل و تفسیری همچون تفسیر نمونه، تفسیر صافی، و... اخلاقی همچون کتاب هوای نفس و شیطان، اخلاق شبر و ... استفاده شده است. هوای نفس به طور کلی یکی از مهم ترین رذایل اخلاقی به شمار می آید که پیروی از آن موجب بسیاری از رذایل اخلاقی دیگر است. آنچه از هوی و خواسته های نفس استنباط می شود این است که هوی نفس همان وسوسه شیطان درون است. از جمله مهم ترین ریشه های هوی پرستی غضب، حسد، غرور، غفلت و حرص است. در آیات و روایات زیادی پیروی از هوی نفس نکوهش شده است، از جمله سوره هایی از جمله: ص، یوسف، بقره و... به مذمت از پیروی هواهای نفس اشاره شده است. پیامدهای هوی پرستی عبارتند از: دوری از خدا و گرایش به بت پرستی به جای حق پرستی، فتنه، بی عدالتی، وسوسه شیطان، حب نفس، دنیا پرستی، آرزوهای طولانی، گرایش به لهو و لعب و سرانجام نابودی و سقوط از درجه ی انسانیت به اسفل سافلین است. اما درمان هوی پرستی شناخت ریشه های ( غرور، غضب، حرص و…) و مبارزه با آن است. انسان در نتیجه مخالفت با هوی نفس به سعادت اخروی نائل می شود.

این رساله با عنوان هدایت و ضلالت از دیدگاه قرآن تدوین شده است. منظور از هدایت در این بحث، ارشاد و راهنمایی و یا همان نشان دادن راه و یا نشان دادن هدف است. هدایت در مورد انسان دارای دو قسم است: هدایت عامه ( مطلق و فراگیر) و هدایت خاص ( نسبی)؛ که خود هدایت خاصه یا نسبی به دو نوع هدایت دیگر تقسیم می شود: هدایت تکوینی و هدایت تشریعی. برای دنباله رو هدایت، آثار اثباتی و سلبی فراوانی است که در موارد گوناگون در قرآن کریم از آن ها سخن به میان رفته است از جمله: خداوند راهنما و دوست هدایت یافتگان است، هدایت شدگان ضرر و زیان نمی بینند و ... . اما ضلالت در اصطلاح در مقابل هدایت و به معنای انحراف با در نظر داشتن هدف و مقصد است؛ که این معنا متضمن نوعی سرگردانی و تحیر می باشد. عوامل ضلالت دو نوع می باشند: عواملی که هدایت و ضلالت هر دو به آن نسبت داده می شود مانند خدا و قرآن. عواملی که فقط ضلالت به آن ها متصف می گردد همانند شیطان، هوا و هوس، دوست ناباب و ... . با توجه به این که هدف از خلقت انسان حرکت او از نقطه ی مادیت به سوی ملکوت اعلی است، آشنایی با مطالبی که در بالا به طور مختصر بیان شد، لازم و ضروری است. این تحقیق شامل سه فصل است: در فصل اول با عنوان کلیات به تعریف و تبیین موضوع، ضرورت و اهداف تحقیق، پیشینه ی تحقیق، سؤالات اصلی و فرعی، روش تحقیق، ساختار تحقیق، کلید واژه ها و مشکلات و موانع تحقیق پرداخته شده است. در فصل دوم با عنوان هدایت از دیدگاه قرآن به بررسی موضوعاتی از قبیل معنا، ارکان، حقیقت و منشأ هدایت، اقسام، اسباب، مراتب و ثمرات هدایت، خصوصیت مهتدین و هدایت نایافتگان پرداخته شده است. در فصل سوم با عنوان ضلالت از دیدگاه قرآن مطالبی از قبیل: معنا، عوامل و زمینه های ضلالت، خصوصیات ضالّین، اقسام گمراهان، مراتب گمراهی، ثمرات و نتایج ضلالت و اضلال پروردگار متعال بیان گشته است. از نتایج بدست آمده از این تحقیق می توان اشاره کرد: 1- هدایت شامل همه ی موجودات و مخلوقات خداوند است ولی انسان به دلیل اشرف مخلوقات بودن هدایتی خاص را می طلبد. 2- هر شخص باید در راه شناخت مسیر مستقیم الهی قدم بردارد. 3- انسان باید موانع راه رسیدن به کمال را بشناسد و از آن ها به خدا پناه ببرد.