جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

موضوع ولایت فقیه یکی از مهمترین عناوین مورد بحث از گذشته تا بحال بوده اهیمت این موضوع بر کسی پوشیده نیست چرا که چارچوب نظام اسلامی کشور ما بر این اساس ریخته شده است و پذیرش ولایت فقیه هم از مسائلی است که اهیمت بسزایی دارد چرا که رهبری اسلامی در امتداد و طول رهبری الهی می باشد و ما به عنوان یکی مسلمان و یک ایرانی موظف به شناخت عمیق این موضوع با استفاده از دلایل عقلی، قرآنی و روایی می باشیم تا کارکرد و اهمیت رهبری اسلامی در کشور و جهان را بهتر و بیشتر درک کنیم. در این تحقیق من سعی کردم تا مفاهیم ولایت، فقیه جامع الشرایط را با توجه به معنای لغوی و اصطلاحی توضیح دهم و بعد از آن نظام سیاسی و لایت فقیهان جامع الشرایط بررسی شده و ضرورت حکومت اسلامی اهداف و اصول حکومت اسلامی تشریح شده و بعد از آن به اثبات این موضوع مهم ( ولایت فقیهان جامع الشرایط) از دیدگاه عقل، آیات قرآن و ده روایت پرداخته پیشینه ی تاریخی و نظرات بزرگان در ادوار تاریخی مورد بررسی قرار گرفته و در نهایت وظایف و اختیارات ولایت فقیهان جامع الشرایط رهبری اسلامی مورد بررسی قرار گرفته است. امید است با این تحقیق هر مسلمان در برخورد با مسئله ی مهم رهبری در اسلام اگر با شک و شبهه ای در این خصوص مواجه شد جواب قاطع و کاملی در این باب داشته باشد تا دچار گمراهی و سردرگمی در این مسئله نشود. این تحقیق شامل 4 بخش می باشد: ادبیات و مفاهیم ولایت فقیهان جامع الشرایط، نظام سیاسی ولایت فقیهان جامع الشرایط، اثبات ولایت فقیهان جامع الشرایط، شرایط، تشخیص و وظایف ولایت فقیهان جامع الشرایط.

این تحقیق به موضوع « وفای به عهد» از منظر قرآن و احادث معصومین ( ع) پرداخته است. وفای به عهد از نظر آموزه های اسلامی، امری است واجب و نقض آن حرام است و کسی که به پیمان خویش وفادار نیست، از جرگه اهل دین خارج است، هرچند طرف پیمان او، فردی کافر باشد. عهد از حیث طرف اول پیمان، به دو گونه قابل تقسیم است: عهدهای الهی و عهدهای بشری. منظور از عهد الهی، همان دین است که خداوند این پیمان را از راه عقل و وحی از انسان گرفته است و احکام عقل و وحی تشریعی، ترجمان آن است. عهدهای بشری نیز، شامل عهد انسان با خدا، عهد انسان بادیگر انسانها، عهد انسان با خویشتن و معاهدات دولت اسلامی با سایر دول می باشد. در قرآن کریم در مورد برخی از عهدها تأکید بیشتری شده است؛ از جمله عهد خداوند با حضرت آدم ( ع) و فرزندان حضرت آدم ( ع)، عهد خداوند با پیامبران، عهد خداوند با امت ها، عهد خداوند با بنی اسرائیل و مسیحیان، عهد خداوند با علما و دانشمندان، عهد خداوند با مردان و زنان با ایمان و عهد خداوند با خانواده. نادیده گرفتن دستورات خداوند، نقض پیمان الهی به شمار آمده که در قرآن به طور خاص، نسبت به برخی از آنها تأکید شده است؛ از جمله قطع ارتباط با ارحام، قطع ارتباط با برادران دینی، قطع ارتباط با امت اسلامی و قطع ارتبا ط با امام مسلمین. قرآن کریم و احادیث معصومین ( ع)، ضمن ترسیم سیمای وفاکنندگان به عهد و پیمان شکهنان و بیان ویژگی های روحی و اخلاقی ایشان، به تبیین ثمرات دنیوی و اخروی وفای به عهد و پیامدهای نقض پیمان پرداخته اند. در میان صفحات تاریخ نیز، داست های عبرت آموزی از این دو گروه آمده است که چراغ روشنی برای جویندگان راه حق و حقیقت می باشد.

تحقیقی که پیش رو دارید با عنوان « هوی پرستی و بررسی ریشه های آن از دیدگاه قرآن وسنت» می باشد. از جمله اهداف این تحقیق بیان نکوهش و مذمت هوی نفس در اسلام، بیان اهمیت و ضرورت مخالفت با هوی نفس، بیان پیامدهای پیروی از هوی پرستی و بررسی ریشه های هوی پرستی، بیان راه های درمان هوی پرستی و ... می باشد. لازم به ذکر است این تحقیق به روش کتابخانه ای انجام شده و از منابع حدیثی از جمله بحارالانوار، اصول کافی، وسائل الشیعه، مستدرک الوسائل و تفسیری همچون تفسیر نمونه، تفسیر صافی، و... اخلاقی همچون کتاب هوای نفس و شیطان، اخلاق شبر و ... استفاده شده است. هوای نفس به طور کلی یکی از مهم ترین رذایل اخلاقی به شمار می آید که پیروی از آن موجب بسیاری از رذایل اخلاقی دیگر است. آنچه از هوی و خواسته های نفس استنباط می شود این است که هوی نفس همان وسوسه شیطان درون است. از جمله مهم ترین ریشه های هوی پرستی غضب، حسد، غرور، غفلت و حرص است. در آیات و روایات زیادی پیروی از هوی نفس نکوهش شده است، از جمله سوره هایی از جمله: ص، یوسف، بقره و... به مذمت از پیروی هواهای نفس اشاره شده است. پیامدهای هوی پرستی عبارتند از: دوری از خدا و گرایش به بت پرستی به جای حق پرستی، فتنه، بی عدالتی، وسوسه شیطان، حب نفس، دنیا پرستی، آرزوهای طولانی، گرایش به لهو و لعب و سرانجام نابودی و سقوط از درجه ی انسانیت به اسفل سافلین است. اما درمان هوی پرستی شناخت ریشه های ( غرور، غضب، حرص و…) و مبارزه با آن است. انسان در نتیجه مخالفت با هوی نفس به سعادت اخروی نائل می شود.

موضوع این تحقیق « غفلت از دیدگاه آیات و روایات» می باشد. بی خبری نسبت به حقایق مربوط به مبدأ و معاد و کم توجّهی انسان نسبت به وظایفی که باید در بین این دو نقطه انجام دهد تا به سعادت برسد را « غفلت» می گویند و ضدّ آن یقظه و بیداری می باشد. خداوند سبحان در قرآن کریم، ریشه ی تمام اشتباهات و تنزّلات روحی و معنوی انسان و زمینه ی اصلی همه ی گناهان و رذایل اخلاقی را « غفلت» معرفی کرده است. به همین دلیل در روایات از آن به عنوان « اضرّالأعداء» یاد شده است. بنابراین لازم است که نهایت مراقبت و دقّت را درباره ی رفع « غفلت» و بیرون آمدن از ظلمت و کدورت دل بنماییم. البته برای توفیق یافتن به این معنی لازم است که قلب خود را از غیر خدا منقطع کرده و همواره یاد خدا و آیات الهی و یاد مرگ را به خود تلقین کنیم. در حقیقت بسیاری از رذیلت های اخلاقی و عوامل اجتماعی، آثار بدی روی حسّ تشخیص و قوه ی درک انسان می گذارد و سلامت فکر، را به تدریج از او می گیرد. به هر اندازه شخص در این راه فراتر رود، پرده های غفلت و بی خبری بر دل، چشم و گوش او محکم تر می شود و سرانجام کارش به جایی می رسد که چشم دارد، گویی نمی بیند، گوش دارد، ولی نمی شنود و مانند اینکه دریچه ی روح او به سوی حقایق بسته شده، حسّ تشخیص که برترین نعمت الهی است، از وی گرفته می شود. هدف از تدوین این رساله آن است که با استفاده از آیات قرآنی و روایات اهل بیت علیهم السلام نسبت به مفهوم غفلت و موارد آن و عوامل غفلت زا و پیامدهای آن در دنیا و آخرت، آگاهی یافته ه به پشتوانه ی الطاف الهی به درمان و مقابله با آن بپردازیم تا راه برای تحقق جامعه ای اهل ذکر بازگردد. منابع مورد استفاده با مرکزیت قرآن عبارتند از؛ منابع تفسیری چون تفسیر روح البیان، مجمع البیان لعلوم القرآن، تفسیر المیزان، تفسیر نمونه، الدّرالمنثور فی تفسیر المأثورو...، کتب روایی چون بحارالانوار، الجامعه لدرر أخبار الأئمه الأطهار، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، وسائل الشیعه إلی تحصیل مسائل الشریعه، غررالحکم و دررالکلم و... . کتب اخلاقی چون معراج السّعاده، اخلاق در قرآن، عرفان اسلامی و... روش این تحقیق براساس نوع و هدف، بنیادی و کاربردی و به اعتبار موضوع، تحقیق دینی و به اعتبار ماهیّت، توصیفی و تحلیلی است و به اعتبار روش جمع آوری اطلاعات، کتابخانه ای می باشد. نتیجه مهمی که از این تحقیق گرفته می شوداین است که: تمامی غفلت های انسان ناشی از سه عضو قلب و چشم و گوش او می باشد، به گونه ای که وی در اثر غرق شدن در عواملی چون هواپرستی، جهل و نادانی و ... مقام خود را تا سر حدّ حیوانیت و حتی پایین تر از آن تنزّل می دهد و در نهایت به هلاکت ابدی دچار می شود.

موضوع این پژوهش، زنان اسوه در قرآن و روایات است. معرفی و شناساندن اسوه ها ی حسنه و تأسی به آنها، و بررسی ابعاد الگویی زنان اسوه ای که در قرآن و متون روایی به آنان پرداخته شده از اهداف این نوشتار است. در این راستا نگارنده با پرداختن به زندگی برخی از زنان موحد و نمونه، به رهروانی که در عصر امروز تالی تلو و پیرو راستین آنها بوده اند نیز پرداخته و آنها را اسوه های معاصر نامیده است. قرآن کریم ایمان و تقوی، خضوع و خشوع در برابر فرامین الهی، صبر و حلم، ... را از ویژگی های کلی اسوه های حسنه برشمرده و بطور مستقیم و یا غیر مستقیم، از طریق محتوا و شأن نزول آیات به معرفی زنان اسوه پرداخته و از زنان نمونه ای چون آسیه زن فرعون و مریم دختر عمران و خدیجه و ام سلمه که هر دو از زنان پیامبر بوده اند، سخن به میان آورده است. ما نیز در این پژوهش پیرامون ابعاد الگوی این زنان کنکاشی داشته ایم، و آسیه را به عنوان اسوه تسلیم و پایداری در راه حق، مریم را اسوه عبادت و عفت، خدیجه را سرمشق انفاق و ایثار و ام سلمه را الگوی امام جویی و امام شناسی شناسانده ایم. همچنین با سیری در زندگی سیده زنان دو عالم – فاطمه زهرا ( س)- از سیره رفتاری و مبارزاتی ایشان درس گرفتیم و زهرا ( س) را الگوی جمیع کمالات شناختیم. از سوی دیگر از تالی تلوهای اسوه های قرآن – یا همان اسوه های معاصر سخن به میان آورده ایم و چند تن از آنها را به عنوان نمونه، ( شهید بنت الهدی صدر، فاطمه ایروانی، فاطمه سید خاموشی) معرفی کرده و خوانندگان را با آن ها آشنا ساختیم. در این زمینه روش جمع آوری اطلاعات استفاده از نرم افزارهای رایانه ای، مراجعه به کتابهای تفسیری، نشریات و متون موجود در کتابخانه ها بوده است.

حلم یکی از صفات پسندیده اخلاقی است که زمینه آن در مسائل روزمره زندگی برای همه افراد جامعه وجود دارد. انسان همواره در معرض حوادث و مشکلات است، و گاهی هم در برابر افراد نادان و سفیه قرار می گیرد که بحث، بیشتر در مورد همین افراد است. بنابراین: حلم خویشتن داری و تحمل فرد در برابر افراد نادان و بی خرد است. اهمیت حلم به اندازه ای است که راجع به آیات و روایات، سخن بسیار گفته شده است. حلم دارای آثار و پیامدهای مثبت فراوانی است که در این تحقیق به 22 مورد از آثار مثبت حلم با استناد به آیات و روایات ائمه اطهار علیهم السلام اشاره شده است. خشم و غضب نقطه مقابل این صفت ارزنده است، این حالت نیز در فرهنگ اسلامی مورد توجه قرار گرفته و ریشه یابی شده است. آثار و پیامدهای منفی عدم حلم هم بسیار است که به 6 مورد اشاره شده است و در ادامه به راههای مهار خشم هم با تأکید به روایات اشاره شده است. راههای بدست آوردن حلم و بردباری از دیگر مباحث مطرح در لسان آیات و روایات است که در مجموع به 6 مورد از آنها اشاره کرده ایم. این صفت والای اخلاقی دارای اسوه ها و الگوهایی است که حلم خداوند، حلم امامان، حلم پیامبران، حلم صالحان و عالمان را می توان از این موارد برشمرد. کلید واژه ها: حلم – بردباری – صبر – خشم – غضب- کظم غیظ – عصبانیت. کلید واژه ها یا اصطلاحات کلیدی حلم: به کسر اول بردباری – ( مفردات): ضبط نفس – ( قاموس): آن را بردباری و عقل گفته است. (صحاح): آن را بردباری گفته است. بردباری: صبر، تحمل، تاب و طاقت، شکیبایی صبر: بردباری و شکیبایی، ( شهر الصبر): ماه رمضان، ( یمین الصبر): سوگند اجباری خشم : غضب، غیظ و برآشفتگی عضب: غضب یغضب غضباً و مغضبةً علیه: بر او خشم گرفت، او را دشمن داشت و درصدد برآمد از او انتقام بگیرد. کظم غیظ؛ کظم: کظم یکظم کظماً و کظوماً غیظ?: خشم خود را فرو خورد و کنترل کرد. {واکظم الغیظ و تحاوز عند المقدرة: و فرو بر خشم خود را و گذشت کن در زمانی که قدرت یافتی} غیظ:غاظ یغیظ غیظاً: او را خشمگین کرد. عصبانیت: حالت و کیفیت عصبانی،( 1. آنکه خشمگین باشد؛2. آنکه روحاً ناراحت است، کسی که تعادل قوای ارادی و تسلط خود را بر اثر ناراحتی و خشم از دست داده است؛ 3. عصبی مزاج

دوران نوجوانی از مهم ترین دوران زندگی هر فرد می باشد به دلیل بلوغ فرد است که این دوران مهم شمرده می شود و مادر به عنوان مربی و همراه همیشگی فرزند، با درک اهمیت این دوران باید روش های خاصی را برای تربیت اسلامی فرزند در پیش گیرد. یکی از مهم ترین دلایل انتخاب این موضوع اهمیت آن در رشد و تعالی جامعه و بالطبع زندگی بهتر خانواده است و مادر مهمترین نقش را در تربیت فرزندان بر عهده دارد. در این تحقیق بطور اجمال به تربیت و اهمیت آن پرداخته ام. نقش مادر در تربیت، نقش ویژه و حساسی است و در لابلای بحث، آیات قرآن و روایات مناسب با بحث را ذکر کرده ام. دوران نوجوانی و بلوغ هم مهمترین دور در شکل گیری شخصیت هر فرد می باشد و مشکلات این دوران همه اهمیت بسزایی دارد. خانواده و والدین و روابط والدین با نوجوان اهمیت ویژه ای دارد و والدین خصوصا مادر باید از این فن دقیق و حساس برخوردار باشد و شیوه های مناسبی را برای تربیت نوجوان به کار گیرد تا نتیجه ی زحمات خود را در آینده ای نه چندان دور دریابد. امید است دختران امروز که مادران فردا هستند، با مطالعه ی این تحقیق به خود آیند و و ارزش و اهمیت خود را دریابند به عنوان انسانی که باید در آینده مادر شوند و نسلی سالم و پاک به جامعه تحویل دهند. این تحقیق شامل سه بخش می باشد: بخش اول: تربیت و نقش مادر در تربیت نوجوان. بخش دوم: بلوغ و نوجوانی، برخی از مشکلات این دوران و درمان آن. بخش سوم: تأثیر خانواده بر نوجوان.

امیر المؤمنین می فرماید : خیر ما ورث الاباء الابناء الادب بهترین ارثی که پدران و مادران می توانند به فرزندان خویش بدهند، ادب و تربیت نیکوست. تربیت یکی از دو رکن مهم سعادت بشر است و دارای نقش های فوق العاده در ایجاد تحول و تغییر در حیات انسان هاست. تمام خوشبختی ها و ناکامیهای جسمی و روانی یک فرد، یک خانواده یک کشور و خلاصه تمام مردم روی کره زمین متکی به دو پایه است یکی اصل وراثت و دیگری اصل تربیت. تربیت به اندازه ای مهم و مؤثر است که در بعضی از موارد حتی می تواند صفات موروثی را متوقف کند و آثار خاصیت های خود را ظاهر سازد. مؤثرترین و مهمترین مربی در امر تربیت مادر است. دامن پر مهر، آغوش گرم، طنین دلنواز و آهنگ آرامش بخش قلب مادر ، از بزرگترین مواهب الهی است که انسان در دوره کودکی به آن نیاز شدید دارد. مرحله کودکی و اصلی ترین زمان پرورش یافتن در کنار مادر سپری می شود همانگونه که جسم کودک با تغذیه از شیر مادر رشد می کند و سلول های وجودش با ترکیب شیره جان مادر شکل می گیرند ابعاد روحی و روانی کودک نیز تحت تأثیر اخلاقیات و عملکردهای مادر شکل می پذیرد. مادر آگاه ، اندیشمند و با تقوا ضامن سعادت و کامیابی فرزندانش می باشد و مادر بی علم و بی تقوا عاملی برای شکست ونافرجامی فرزندان خویش است. از این رو باید به مادر و مسئولیت مادری اهمیت بیشتری داد و ارکان و ابعاد مختلف آن را بیشتر مورد بررسی قرار داد. به امید آنکه این تلاش که در این زمینه صورت گرفته است مورد رضایت خداوند و شما خواننده محترم قرار گیرد.

تربیت به مفهوم فراگیر آن به معنای آموزش و پرورش است که می تواند کلیدی ترین نقش را در توسعه معنوی و کمال جامعه دینی ایفا نماید. هر گونه کاستی یا کوتاهی در امر آموزش و پرورش موجب بروز اختلالات و نابهنجاریهای جبران ناپذیری در پرورش نسل نوین هر جامعه می شود. وجود مادر در ارتباط با سعادت جامعه انسانی از طریق تربیت فرزندان سالم روشن می شود زیرا تمامی افرادی که در هر شرایطی وارد اجتماعی می گردند زمانی می توانند مسئولیتهای خودشان رابه خوبی انجام دهند که خود دارای شخصیت تربیت یافته ای باشند و از انجا که نوجوانی به لحاظ ویژگیهای خاص خود همچون هیجانهای بلوغ، بحران هویت و ... نیاز به آگاهی و تعمق بیشتر مادر در روشهای تربیتی دارد و به عنوان دوران شکل گیری و ثبات شخصیت مطرح است، لذا این رساله با عنوان نقش مادر در تربیت نوجوان، تدوین یافته است. پس از شناسایی نوجوان و فرایند بلوغ، محقق در تلاش است تا با بیان مراحل تربیت به روشها و راهکارهای زمینه ساز تربیت ،پیش از تولد، آغاز تولد و دوران خردسالی و کودکی و پس از آن در چهارچوب کریمه های قرآنی، سیره پیامبر و امامان معصوم ( ع) اشاره نماید. و پس از برشمردن عوامل تأثیرگذار و مکمل نقش مادر در تربیت، همچون پدر، مدرسه و مربیان، همسالان، مساجد و روحانیت، رسانه ها و .. راهکارهای بهینه سازی فرآیند پرورش و تربیت در خانواده در قالب بحثهایی چون: تربیت دینی، آشنایی با مسائل جنسی، کنترل هیجانها، ابراز مهر و محبت تأمین امنیت و احترام فرزندان، آماده سازی نوجوان برای حفظ صحیح استقلال، مراقبتهای جسمی، آماده سازی نوجوان برای ورود به اجتماع، دوست یابی، مشورت با نوجوان، شرکت دادن نوجوان در فعالیتهای بزرگسالان، نظارت غیرمستقیم، راهنمایی برای گزینش الگو، پر کردن کیفی و بهینه فرصت های فراغت می شود، با استفاده از قرآن و منابع حدیثی، سیره، کتب اخلاقی قدیم و جدید و علم روان شناسی به بحث گذاشته می شود.

نقش مادر در تربیت فرزند با استناد به علم و قرآن و حدیث در دوران کودکی هدف از انتخاب این موضوع به عنوان موضوع تحقیق پایانی نیازی بود که در بین مادران احساس می شد . با توجه به این نیاز بهتر دیده شد تا با انتخاب این موضوع اطلاعاتی در این باب کسب شود تا شاید مورد مطالعه مادران قرار گرفته و در بهینه سازی رفتارهای مادران در مواجهه با فرزندانشان کمک هر چند اندکی باشد. در مقوله تربیت هیچ گاه نمی توان تنها به نقش یکی از والدین تکیه کرد و مسلما آن تربیتی، تربیت موفق است که هم پدر و هم مادر با مشارکت با هم اهداف عالی تربیت دینی را در مورد فرزندانشان دنبال کنند. لکن علاوه بر نقش های مشارکتی پدر و مادر گاهی بعضی وظایف منحصراْ متوجه یکی از والدین است. دراین رساله سعی شده است تا به نقش مادر در تربیت پرداخته شود، به همین منظور طی پنج بخش به نقشهای حساس و کلیدی مادر توجه شده است. در بخش اول وظایف و مسئولیتهای مادر در دوران بارداری به طور مختصر در سه فصل بررسی گردیده است که در فصل اول به جایگاه فرزندداری در اسلام و روانشناسی اشاره شد ه و در دو فصل بعدی به ترتیب به سلامت جسمی مادر و جنین در دوران بارداری و سلامت معنوی آن دو در دوران پرداخته شده است، در سه بخش بعدی به بررسی دوران کودکی که در روانشناسی آن را به سه دوره تقسیم نمو ده اند: بخش دوم کودکی اول را با ذکررفتارهای غالب کودکان در این دوره سنی آغاز کرده و سپس طی چهار فصل به بررسی نقش مادردر این دوره سنی پرداخته ایم که عبارتند از:رعایت سنتهای اسلامی در بدوتولد، اهمیت تغذیه با شیر مادر، نیاز کودک به امنیت و محبت مادر، نقش مادر در زبان آوری کودک. نموده و سپس طی چهار فصل چهار مقوله مهم از ابعاد رشدی کودک را بررسی می کنیم: نقش مادر در رشد شناختی کودک ، نقش مادر در تربیت جنسی کودک، بازیها و اسباب بازیها و نقش آن در تقویت شخصیت کودک . در بخش چهارم طی سه فصل به این مباحث پرداخته می شود: بلوغ، آگاهیها و هدایت جنسی، نقش مادر در رشد اجتماعی کودک، دین باوری و روشهای انتقال مفاهیم دینی به کودک . در بخش پایانی نیز در سه فصل سه موضوع مهم مورد بررسی واقع می گردد: نقش تشویق و تنبیه درتربیت، کودکان و مادران شاغل، نقش پدر در تربیت و اهمیت تامین شرایط توسط او برای مادر. در راستای تهیه مطالب از کتابهای مختلف روانشناسی شامل روانشناسی رشد و نیز کودک و نوجوان از که در آن سیره تربیتی پیامبر ( ص) و ائمه اطهار ( ع) نقل شده بود. از نتایج تحقیق می توان به این موارد اشاره کرد: 1-برای یک تربیت موفق وجود پدر و مادر هر دو ضروری است. 2-مادر به دلیل اینکه اوقات بیشتری را با کودک ( چه در دوران جنینی و چه در سالهای اولیه لذا در بسیاری از موارد روشهای تربیتی او مؤثرتر واقع می شود. 3-از آنجا که حضرت زهرا(س) الگوی همه زنان و مادران مسلمان می باشند استناد به سیره آن حضرت و به کار گیری روشهای تربیتی ایشان می تواند راهگشای مادران باشد. همچنین دقت در روایات سایر معصومین ( ع) راهکارهای تربیتی بسیاری برای مادران به ارمغان خواهد آورد.