جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در قرآن حدود 150 اسم و صفت برای خدا آورده شده است. اسماء الحسنی الهی، اسمائی هستند برای اجابت خواسته های مردم که مهمترین آنها، شناخت و تقرب نسبت به خدای متعال است و این میسر نمی شود الا با شناخت واسطه بین خدا و انسان یعنی محمد و آل محمد. «رب» در اصل به معنی تربیت و پرورش است و به طور مطلق، فقط در مورد خدا به کار می رود و گاهی در حالت اضافه برای غیرخدا به کار می رود. «رب» در اصطلاح از اسمای حسنای خداوند است و نامی است برای آفریدگار و مالک مخلوقات و بنیانگذار نظام زندگی و مربی آنها در طی مراحل حیات. صفت ربوبیت الهی از صفات فعلیه است. یعنی از جمله روابطی که بین خلق و خدا لحاظ می شود، این است که مخلوقات نه تنها در اصل وجودشان نیاز به خدا دارند، بلکه همه شئون وجودی آنها وابسته به خدا است. ربوبیت سه رکن دارد: 1. خالق بودن. 2. منعم بودن 3. عالم بودن. و دو نوع می باشد: ربوبیت تکوینی و تشریعی. که به وسیله هشت دلیل قرآنی اثبات شده و فهرست لغوی و موضوعی آن در قرآن نیز آورده شده است. اعتقاد به این صفت الهی اثاری به دنبال دارد، یکسری آثار اخلاقی و یکسری آثار اجتماعی. آثار اخلاقی شامل آثار دنیوی و اخروی می باشد. که آثار دنیوی شامل: 1. ایجاد خوش بینی در زندگی. ایمان از آن جهت که به تلقی انسان از جهان شکل خاصی می دهد، طبعا دید انسان را به نظام کلی هستی و قوانین حاکم بر آن خوش بینانه می سازد. ب . امیدواری و آرامش روحی. اعتقاد به خدا، تأثیر شگرفی در تخفیف ناراحتیها و رنجهای روحی دارد و اثر عوامل اضطراب آفرین را خنثی می کند. ج . ایجاد صفات حسنه اخلاقی مثل جهاد با نفس و عوامل پیروزی در آن ( که خود نیز جزء صفات حسنه هستند، مثل توکل، اخلاص، توبه و صبر و پناه بردن به قرآن، نماز شب، سعه صدر و استقامت می باشد.) د . از بین بردن رذائل اخلاقی مثل ریا، عجب، کبر، حسد و مفاسد و منشا آنها می باشد. در بحث آثار اخروی مباحثی درباره مرگ و انواع آن، مرگ در روانشناسی، علل فرار و ترس از مرگ که شامل ایمان نداشتن به آخرت و دلبستگی به دنیا، آرزوهای دور و دراز و جهل می باشد. و مطالبی از قبیل آثار اعمال، جبران گناهان، برزخ و حیات پس از مرگ پرداخته شده است. اما مهمترین بخش، مبحث آثار اجتماعی اعتقاد به ربوبیت الهی می باشد که شامل آثار خانوادگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی می باشد. در بحث خانواده به فلسفه ازدواج و حقوق خانواده پرداخته شده است. بحث اجتماعی شامل مطالبی از قبیل توجه اسلام به اجتماعی، عدالت اجتماعی و مبحث زیبایی اخلاقی و مهم اعتقاد به ربوبیت الهی است که شامل انضباط اسلامی، متانت در سخن گفتن، شایعه سازی نکردن، اخوت اسلامی، عیب جویی نکردن، بدبین نبودن، غیبت نکردن و مسائل و خبرها را کورکورانه نپذیرفتن می باشد. قسمت اقتصادی دربردارنده بررسی سیستم اقتصادی اسلامی می باشد. و قسمت سیاسی نیز به صلح و سازش، امنیت و جهانی شدن پرداخته است. کلید واژه ها: آثار، اعتقاد، ایمان و مؤمن، صفات الهی، رب، ربوبیت الهی. خدایا چنان کن سرانجام کار که تو خوشنود باشی و ما رستگار.

در مجموعه ای که پیش رو دارید سعی شده است تا قیامت و اوصاف آن مورد بررسی قرار گیرد. قیامت در لغت به معنای بپاخاستن است و در اصطلاح روز قیامت روزی است که مردگان از قبر برمی خیزند. در قرآن کریم قیامت با نام های یوم فزع اکبر، یوم الجزاء، یوم الدین، یوم الحساب، یوم النشور، یوم المشهود، یوم التغابن، حشر، صافّه و ... نیز آمده است و آیات زیادی در قرآن وجود دارد که بیان کننده روز قیامت و حوادث هولناک و وحشتناک قیامت است. قیامت دارای مواقفی است که در کتابهای مختلف از آن به گردنه های قیامت، ایستگاههای قیامت و ... تعبیر شده است. این مواقف عبارتند از: صراط، میزان، حساب، نامه ی اعمال و شاهدان قیامت که انسان در هر مرحله و موقف باید جوابگوی اعمال خویش باشند. صراط پلی است که دارای چند بازداشتگاه است و انسان باید از آنها یکی پس از دیگری بگذرد و به سؤالاتی که از او می شود جواب دهد. خداوند در این روز ترازوهایی را قرار می دهد که اعمال انسانها را وزن می کنند و بدون هیچ استثنایی این اعمال مورد حسابرسی قرار می گیرند. به یاد داشتن قیامت و تفکر در آن به عنوان یکی از اصول اعتقادی شیعیان به انسان کمک می کند تا در این دنیا به حسابرسی اعمال خویش بپردازد تا در آن دنیا به راحتی از این مواقف عبور کند. حب به اهل بیت علیهم السلام و به ویژه ولایت حضرت علی علیه السلام اخلاق نیکو داشتن، اعمال شایسته انجام دادن، نیکی به پدر و مادر، روزه گرفتن نماز سر وقت خواندن و ... از جمله مواردی است که حسابرسی را آسان تر می کند. کلیدواژه این تحقیق، مواقف، قیامت، صراط، میزان، حساب و نامه ی عمل است.

موضوع پایان نامه حاضر « امامت از دیدگاه شیعه» است و نگارنده در صدد است به بررسی دیدگاه شیعه امامیه نسبت به مسأله امامت بپردازد و در سایه آن به سؤالات طرح شده پاسخ دهد. در این تحقیق مسأله امامت بیشتر از دید کلامی، تفسیری و روایی مورد توجه قرار گرفته است تا از این رهگذر حقانیت امامت به صورت مستدل با استمداد از آیات و روایات به اثبات برسد و همچنین با ارائه مطالب علمی با قلمی روان دیگران را در درک حقیقت امامت یاری کند. در جمع آوری مطالب مجموعه حاضر از منابع معتبر و دست اول کلامی، تفسیری، حدیثی، مقالات متعدد و مجلات و سایت های مختلف اینترنتی و CD های معجم فقهی عقایدی، جامع الاحادیث، جامع التفاسیر، پرسمان و در ترجمه آیات از ترجمه آیت الله مکارم شیرازی ( حفظه الله) استفاده شده است. نتایج حاصل از این تحقیق به این شرح است: الف: امامت در اصطلاح متکلمان شیعه امامیه استمرار منصب نبوت است و امام به عنوان جانشین پیامبر تمام وظایف آن حضرت ( به جز وحی) را به عهده دارد. علاوه بر آن امام وظیفه هدایت به معنای ایصال الی المطلوب را نیز بر عهده دارد به این معنا که امام علاوه بر نشان دادن راه به انسان ها دست آنها را گرفته و به مقصد می رساند. ب: وجود امام به عنوان انسان کامل و حجت خدا در زمین ضرورت دارد دلایل عقلی و نقلی فراوانی این ضرورت را به اثبات می رساند. پ: امامت از اصول مذهب شیعه می باشد نه از اصول دین البته این نظریه ای است که برخی از متفکران شیعه ارائه داده و دلایلی هم بر آن اقامه کرده اند بر اساس این نظریه منکران اصل امامت کافر محسوب نمی شوند و مسلمان هستند. ت: امام نزد شیعه امامیه انسان کاملی است که دارای مقام عصمت از گناه و خطا و علم لدنی و الهی است و افضل از همه انسان ها و منصوب از طرف خدا است. ث: مهم ترین بعد امامت از نظر شیعه امامیه همان ولایت امام است. امام ( ع) از طرف خداوند مأذون به تصرف تکوینی و تشریعی در جهان و موجودات آن است و بر اساس آن تصرف در دل انسان ها نفوذ کرده آنها را به تقرب الهی رهنمون می شود. واژگان کلیدی: امام، امامت، شیعه، شیعه امامیه.

چون عنوان این مجموعه توحید در عبادت است لازم دانسته که بخشی از این مجموعه را به بررسی مبحث توحید و بخشی دیگر را به آثار عملی توحید، عبادت و عبودیت بپردازیم، در اولین بخش پس از بیان اینکه یگانه شناختن کمال خداشناسی است به بررسی مراتب توحید در ذات، صفات، خالقیت و ربوبیت پرداختیم. دربخش دوم راههای وصول به حقیقت هستی را بیان کردیم، راه دل و عقل دو راه کلی برای وصول به خداست مصائب مشکلات نیز در روشن شدن نور توحیدی نقش بسیار قابل توجهی دارند. و از خودشناسی است که خداشناسی حاصل می شود. همچنین توحید حقیقی در پرتو اتصال به وحی و نبوت و امامت و ولایت است که حاصل می شود. در بخش سوم توحید در عبادت را هدف بعثت انبیاء دانسته و پس از بیان معنای لغوی و اصطلاحی عبادت اختلاف برخی از فرقه های اسلامی در مفهوم عبادت را توضیح داده. و مرز توحید و شرک در عبادت را بیان کردیم. در بخش چهارم: انگیزه روی آوردن انسانها به پرستش و عبادت را در انس فطری انسان با پرستش دانسته و چون انسان کمال طلب است برای وصول به کمال مطلق به عبادت روی می آورد همچنین شکر منعم را به عنوان یک وظیفه عقلانی و اخلاقی از دیگر انگیز های روی آوری به عبادت بیان کردیم. از طرف دیگر یاد خدا مرهم دلهای مجروح، مضطرب و ناآرام است، وصول به آرامش از دیگر انگیزه های روی آور به عبادت می باشد. در بخش پنجم آثار توحید حقیقی را در زندگی دنیوی اخروی بیان کردیم و ارتباط توحید را با سایر عقاید حقه و رابطه توحید با تقوی و سایر کمالات و ارزشهای اخلاقی بررسی شده است. در بخش ششم: معنای حقیقی و عرفانی عبادت را مورد بحث و توجه قرار داده ایم و قدم گذاردن در دنیای عبادت را لازمه وصول به حقیقت بندگی دانسته و پس از بیان نمونه هایی از عارفان بالله و حالات و مقامات ایشان نتیجه بندگی و عبودیت حق را وصول به ربوبیت دانسته و نماز به عنوان برترین، مصداق ارزشمند والای عبودیت یکی دیگر از فصلهای این بخش می باشد. در بخش هفتم: به بیان مواردی از موانع طریق عبودیت پرداخته اتباع هوی و طول امل، وسوسه های شیطان دشمن دیرینه انسان، تکبر سد راه عبودیت و نقش ریا را در عدم قبولی طاعات و عبادات بیان کردیم.

اثبات وجود خداوند متعال با استفاده از برهان نظم و نظم موجود در قرآن و پدیده های الهی ، عنوان موضوع بحث این تحقیق می باشد . به هر ترتیب شناخت مبدأ عالم هستی به عنوان یکی از مهمترین مسائل مورد بحث انسان ، از آغاز خلقت بوده و هست . خداوند وجودی است که هر انسانی درباره ی آن چیزی شنیده ، امّا نمی داند چطور می توان او را شناخت . هدف اصلی کار ، ارائه ی طرحی منسجم می باشد که هر شخصی بتواند به آسانی به شناخت مطلوب و مورد نظر ، از مبدأ عالم هستی برسد . در این تحقیق ابتدا پیشینه ی بحث مورد بررسی قرار گرفته ، در میان دلایل متعدّد شاید برهان نظم معروفترین باشد که هر کسی با آن آشناست ، چرا که مقدّمات این برهان از طریق مطالعه و استنتاج استقرایی از امور این جهان بدست آمده است . از آغاز علم جدید نیز کوشش شده است که با استفاده از آخرین نتایج علمی و با استفاده از برهان مبتنی بر نظم ، وجود خدا را اثبات کرد . سپس به بحث چیستی نظم پرداخته شده است . در این تحقیق با استفاده از منابع متعدّد ، مطالب مربوط به پیشینه ی بحث ، چیستی نظم ، ارکان ، اقسام آن و رابطه ی نظم با علم جمع آوری و به طور مختصر تدوین شده ؛ سپس اشکالات وارد بر برهان نظم و پاسخ به آنها مطرح شده است . در بخش بعدی از این تحقیق ، نظم موجود را با استمداد از آیات قرآن مجید ، و شگفتیهایی از نظام آفرینش که به عنوان مصادیق نظم طبیعت ذکر شده است ، بررسی کرده و آیات را به عنوان سندی معتبر بر مدّعای خود آورده ایم ؛ این بخش در هفت فصل : حیوانات ( چهارپایان ) ، پرندگان ، حشرات ( زنبور عسل ) گیاهان ، انسان ، آسمان و زمین ، آیات با تفسیر مختصری از آنها و بیان شگفتیها در همان زمینه بیان شده است ؛ و در آخرین بخش هم به نتیجه ی برهان نظم که اثبات وجود ناظم برای جهان است ، می رسیم .

عالم برزخ که به آن عالم مثال نیز می گویند از جمله مهمترین مسائل کلامی است و برخی از سؤالاتی که در این زمینه بیان می شود عبارت است از: برزخ چیست؟ آیا عالم برزخ قابل اثبات است؟ چگونه؟ آیا آدمیان بعد از مرگ یکسانند؟ و ... در این رساله سعی شده است تا حدودی به این سؤالات پاسخ داده می شود. بنابراین از کتب معتبر لغتی چون مجمع البحرین، لسان العرب و ... حدیثی و کلامی مانند اصول کافی، بحارالانوار، معادشناسی و ... بهره گرفته شده. در ترجمه قرآن و نهج البلاغه هم بترتیب از ترجمه های محمد مهدی فولادوند و مرحوم محمد دشتی استفاده شده است. از جمله مسائلی که در بخش های مختلف این رساله مورد بررسی قرار گرفته است: تعریف، توضیح و اثبات عالم برزخ و عوالم سه گانه خلقت، مسئله مرگ و اقسام آن، سکرات موت، عوامل آسانی سکرات موت، متوفیان روح، قبر و عقبات عالم قبر همچنین شامل اصناف انسان ها در عالم برزخ و مسأله معاد در میان اقوام ماقبل و مابعد تاریخ و اعتقاد به معاد در ادیان آسمانی از جمله: در کتب یهود، اناجیل، زرتشت و قرآن و نیز آثار تربیتی اعتقاد به معاد از نظر روایات و آیات می باشد. واژگان کلیدی: 1)عوالم سه گانه 2) برزخ 3) مرگ 4) قبر

تحقیق حاضر با موضوع پژوهشی پیرامون شفاعت و با هدف شناسایی مفهوم و حقیقت شفاعت و دامنه و قلمرو آن با روش کتابخانه ای از متون مباحث اسلامی و تفاسیر مفسرین بزرگ و کتب مرجع حدیثی تهیه شده است. شفاعت عبارت از یاری دادن وجودی قوی و نیرومند به موجودی ضعیف و ناتوان است که این موجود ناتوان در حدی است که چراغ ایمان و عملش را خاموش نکرده بلکه گناهی او را از رسیدن به بهشت و کمال معنوی سست کرده و پروردگار از روی لطف خویش مقام شفاعت را قرار داده تا به واسطه شفیع در دنیا از اسارت گناه در آخرت از کیفر گناه مصون ماند. این رساله در بخش ها و فصول زیر تنظیم شده است : بخش اول این رساله به مفهوم شناسی پرداخته است که شامل 4 فصل است : فصل اول : شفاعت را از لحاظ لغوی و اصطلاحی تعریف کرده است. فصل دوم نیز شفاعت در آیات و روایات و ادعیه مورد بررسی قرار داده است. و در فصل سوم انواع شفاعت که شامل شفاعت تکوینی و شفاعت تشریعی می باشد بررسی شده است. بخش دوم این رساله به شرایط شفاعت و اسباب آن اختصاص یافته است که شامل سه فصل می باشد : فصل اول : شرایط شفاعت را بیان می کند. در فصل دوم اسباب شفاعت در دنیا و شفیعان در قیامت را معرفی می کند. فصل سوم نیز اسباب محرومیت ا شفاعت در آیات و روایات را ذکر می کند. بخش سوم به آثار و ویژگی های شفاعت پرداخته است که شامل 2 فصل می باشد : فصل اول : آثار شفاعت اخروی و فصل دوم به آثار شفاعت دنیوی پرداخته شده است. بخش چهارم : بررسی شبهات و پاسخ آنها نام دارد که در 2 فصل مورد بررسی قرار گرفته است : در فصل اول : شبهات مادی گرایان عنوان شده و پاسخ داده شده است. و در فصل دوم : شبهات وهابیت که پس از بررسی به آن اشکالات نیز پاسخ داده شده است. و در نهایت نتیجه تحقیق و ارائه پیشنهادات عنوان گردیده است. کلید واژه : شفاعت، شفیع و شافع

قضاء همان علم به نسبت ضروری بین علت و معلول می باشد و « قدر» نیز عبارت است علم به نسبت امکانیه به سبب ناقص، یعنی علیت به حد ضروری و تمامیت نرسید. 1-اهداف علمی : سخن از قضا و قدر باعث بالا رفتن سطح معرفت نسبت به توحید افعالی، عدل الهی و قدرت باری تعالی می گردد و در نتیجه گامی در جهت افزایش سعادت و کمالات نفسانی و تکامل بعد عقلانی و معرفتی انسان است، که او را به سوی صحت عقیده و سلامت در عمل راهنمایی می کند. 2-اهداف عملی : از آنجا که انسان آگاهی می یابد به این که همه حوادث جهان براساس قضا و قدر و تدبیر حکیمانه الهی پدید می آید، در نتیجه تحمل سختی ها و دشواری های زندگی آسان می گردد و خود را نمی بازد و به خوشی ها و شادی های زندگی سرمیت و مغرور نمی شود و مبتلا به دلدادگی به لذات دنیا و غفلت از خدا نمی گردد، و سرانجام آمادگی لازم برای کسب ملکات فاضله ای چون صبر ، شکر، توکل ، رضا ، تسلیم و ... را پیدا می کند. دراین تحقیق، دیدگاه قرآن و تفاسیر و روایات در مورد قضا و قدر، مرحله بداء و اثبات اختیار تبیین گردیده است. همچنین پس از ابطال جبر و تفویض به اثبات اختیار از دیدگاه عقل و نقل پرداخته شده است. در فصل سوم از بخش اول قضا و قدر علمی و عینی، اقسام قضای الهی و فواید اعتقاد به قضا و قدر عنوان شده است. در بخش سوم در مورد این که آیا انسان قادر است سرنوشت خود را تغییر دهد مفصلا بحث شده، و در پایان مسئله استخاره و بعضی از شبهات پرداخته شده است. نوع منابعی که در این پایان نامه استفاده شده است عبارتند از : کتب تفسیری، کلامی، فلسفی، فرهنگی اصلاحات که بعضی از آن ها عربی و بعضی فارسی هستند. روش انجام تحقیق به این صورت است که در قسمت کلید واژه ها بحث قضا و قدر به حالت توصیفی مورد بررسی قرار گرفته و در بخش های دیگر از طریق کتب کلامی و فلسفی و تفسیری به روش تحلیلی این مبحث تبیین گردیده است. نتایج تحقیق : 1- اعتقاد به « قضاو قدر » ناشی از اعتقاد به اصل علیت عمومی در جهل است. 2-«قدر» تنها در مورد مادیات معنا پیدا می کند ، به خلاف « قضاء» که شامل مجردات نیز می شود. 3-مرحله « تقدیر» ، قبل از مرحله « قضاء» و دارای مراتب تدریجی است و شامل مقدمات بعید و متوسط و قریب می شود و با تغییر یعضی از اسباب و شرایط، تغییر می یابد ولی مرحله « قضاء» دفعی و مربوط به فراهم شدن همه اسباب و شرایط و نیز حتمی و غیر قابل تغییر است. 4-«قضاء» هیچ وقت تغییر نمی کند، برخلاف«قدر » ، همانطور که نسبت « قضاء» به لوح محفوظ و « قدر» به لوح و اثبات، اقتضای این مطلی را می کند.