جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در این پایان نامه نخست درباره فاصله در قرآن کریم و صفات الهی به اختصار بحث شده است . سپس اسماء الهی جایگزین شده در فرجام آیات مورد بررسی آماری قرار گرفته و جدولهای گوناگونی از آنها ارائه شده است. به دنبال آن، اسماء الهی از لحاظ اسلوب وطرز بیان مورد بررسی کامل قرار گرفته و مختصات بارزساختار بیانی اسماء الهی تبیین گردیده است. سپس بحث درباره تقدم و تأخر در صفات زوج انجام پذیرفته و سیمایی از صفات زوج خداوند نشان داده شده است .همچنین در بیان اسماء الهی، اصل تناسب مخاطب باموضوع مورد بحث قرار گرفته است. همچنین مهمترین موضوعاتی که در پایان آیات مشتمل بر اسماء الهی آمده بیان شده است. سپس، کیفیت ارتباط اسماء الهی بامضامین آیات مورد بحث قرار گرفته و به دنبال آن ازادب انبیاء علیهم السلام در بیان اسماء الهی سخن رفته است.

به موجب برخی روایات و گزارشها، نقد حدیث با قرآن به عنوان یک قاعده توسط پیامبر(ص) ، ائمه(ع)، صحابیان و تابعان مطرح شده است. همچنین گزارشهایی ناظر به اعمال آن توسط برخی ائمه(ع) و صحابه دیده می شود از سده دوم با آغاز دوره تدوین حدیث و دانش های پیرامون آن، این قاعده در دو مقام نظر و عمل مورد توجه اندیشوران مسلمان قرار گرفت در مقام نظر، دو دیدگاه ایجابی و انکاری پدید آمد. این دو دیدگاه با محوریت متون نامبردار به احادیث عرض شکل گرفت. امامیه و زیدیه، نگاه ایجابی و غالب اهل سنت نگاه انکاری را اختیار کردند. گویی در سده اخیر این مساله جایگاه یکی از شاخص های اندیشه اجتهادی در برابر سنت گرایی اخباری را پیدا کرده است. چه، محمد عبده، رشید رضا، احمد امین، ابوریه، سباعی و دهها عالم نقد حدیث اهل سنت به جانب اعتبار آن تمایل یافته اند. در مقام عمل از این قاعده چندان استقبال نشده است. این ادعا با تتبع در متون روایی و پیرامون آن معلوم می شود چنان که گستره این انطباق از سه حوزه دانش فقه، تفسیر و کلام فراتر نمی رود. این نحوه تعامل، ریشه در عوامل مختلف دارد که اختلاف در جایگاه سنت، زبان قرآن، گونه تناظر حدیث با قرآن در قاعده عرض و ... از آن جمله است. تاخر جایگاه سنت نسبت له قرآن ، زبان متعارف در نحوه تفهیم قرآن، تحریف ناپذیری قرآن، مخالفت قطعی در گونه تناظر قرآن، اثبات صدور در برایند قاعده یاد شده چارچوب نظری قاده قرآن محور را تشکیل می دهد.

این پایان نامه درباره نفاق و منافقان در آیات قرآن نوشته شده و دارای سه فصل با این موضوعات است: فصل اوّل، کلیاتی درباره موضوع؛ فصل دوم، نفاق و منافقان: نفاق و ابعاد آن، اشاره ای به شخصّیت و صفات منافقان در قرآن کریم؛ فصل سوم، نفاق در بستر تاریخ از نگاه قرآن: منافقان بعد از هجرت، منافقان بعد از جنگ بدر، منافقان بعد از جنگ احد، منافقان بعد از جنگ احزاب.

در این پایان نامه آراء و نظریات تفسیری امام علی بن ابی طالب (ع) در آثار روائی و تفسیری شیعه واهل سنت بررسی و تجزیه و تحلیل شده اند و شامل پنج فصل است: فصل اول، نگاهی به دانش امام علی (ع) درزمینه تفسیر و دانشهای قرآن. فصل دوم، جایگاه آن حضرت در تفسیر قرآن و روش تفسیری و مصادرتفسیری ایشان ومصاحبت آن حضرت با رسول خدا(ص) و تاثیر این امر بر دانش قرآنی امام (ع). فصل سوم، جایگاه امام (ع) در علوم قرآنی. فصل چهارم،اوصاف قرآن در کلام آن حضرت (ع). فصل پنجم،روایات تفسیری آن بزرگوار از سوره حمد تا پایان سوره آل عمران.

این پایان نامه در سه بخش به معرفی سعید بن جبیر و تفسیر او و نیز گردآوری روایات تفسیر وی پرداخته است: بخش اول، سعید بن جبیر: زندگانی و حیات علمی او، عصری که در آن می زیست؛ بخش دوم، تفسیرنگاری و روش تفسیری سعید: تفسیرنگاری از آغاز تا عصر سعید، روش سعید در تفسیر؛ بخش سوم، تفسیر سعید بن جبیر. این بخش که بیشتر حجم پایان نامه را به خود اختصاص داده، حاوی روایات تفسیری سعید بن جبیر است.

یکی از علوم مرتبط با قرآن و حدیث، دانش های پیرامونی قرآن است که امروزه به نام«علوم قرآن» شناخته می شود. پایان نامه حاضر ترجمه و نقد و بررسی یکی از نوشتارهای امروزین در این موضوع است که به دست دانشمند قرآن شناس آیت الله العظمی نهاوندی نوشته شده است. این نوشتار که مقدمه تفسیر گرانقدر ایشان به نام نفحات الرحمن فی تفسیر القرآن و تبیین الفرقان است شامل چهل فصل است که از سوی مفسر ارجمند به«طرفه» نامدار شده است. وی در این مقدمه به مباحثی درباره قرآن پرداخته است و در هر بخش موضوع جداگانه ای را در پیش گرفته و از آغاز تا پایان روند زنجیره واری را پیموده است. شیوه بحث در این پیشگفتار قرآنی، آمیزه ای از پژوهش و استدلال و استناد به آیات و روایات است. از این مقدمه می توان وقوف و چیرگی این نویسنده را در مباحث کلامی، تفسیری، و روایی به خوبی دریافت. در بخش ترجمه سعی شده است بازگردان فارسی، ساده و روان و در عین حال سازگار با متن اصلی مصنف باشد. از آنجا که این نوشتار دارای یک نسخه بود، در بخش تصحیح تنها به اصطلاح غلط های فاحش در متن اکتفا گردید و در بخش تحقیق، مآخذ و تراجم را در پاورقی ها ذکر کردیم.

در پایان نامه حاضر صد صفحه دوم کتاب «تفسیر مبهمات القرآن» موسوم به «صلة الجمع و عائد التذییل لموصول کتابی الإعلام و التکمیل» اثر ابو عبدالله محمد بن علی بَلَنْسی (714782ق) ترجمه و تحقیق شده است. بخش ترجمه شده مربوط به آیات 207 تا پایان سوره بقره و تمام سوره آل عمران است. در این کتاب نام اشخاصی که در قرآن به طور مبهم از آنها یاد شده، مشخص گردیده است

نویسنده در این پایان نامه پس از شرح حال بلنسی مؤلف کتاب «تفسیر مبهمات القرآن» و معرفی این کتاب مباحثی را درباره دانش مبهمات قرآن نظیر تعریف مبهمات و تبیین جایگاه آن در علوم قرآن و گذری به سیر تاریخی در نگارش کتب مبهمات القرآن و سبب ورود ابهام در قرآن و چگونگی شناخت مبهمات قرآن آورده و آنگاه صد صفحه نخست کتاب مذکور را ترجمه و نقد کرده است