جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

حدیث، مساوی با علم دین است. حدیث تنها گزارشگر سنت، پس از قرآن کریم است که مهم‌ترین منبع معارف اسلامی است. در این میان هر دین شناس و حدیث پژوهی نسبت به فهم صحیح روایات، دو مرحله را باید پشت سر گذارد، روش شناسی فهم احادیث، آسیب شناسی فهم آن، که در این رساله مرحله دوم (آسیب شناسی) مورد نظر است. آسیب شناسی فهم حدیث و آسیب زدایی از آنها، بزرگترین خدمت به ساحت مقدس سخنان معصومان علیهم السلام است. مراد از این آسیب‌ها، آن مواردی است که وجود آن‌ها سبب عدم فهم می‌گردد. تقطیع به معنای جدا کردن بخشی از یک حدیث طولانی، متناسب با موضوعی خاص است. گاه تقطیع‌ها، تصحیف‌ها و نیز غفلت‌های مؤلفان کتاب‌های موضوعی حدیث، موجب شده که حدیث ، در باب نامناسبی جای گیرد و این جاگیری نامناسب، معنای نادرستی را به خوانندگان القا می‌نماید. بنابر این برای بررسی یک حدیث، ضروری است با مراجعه به منابع اولیه حدیثی (منبع اصلی) و دیدن متن کامل حدیث، در بسیاری از موارد این مانع را می‌زداید، زیرا متن یا سند روایات در طول تاریخ و گذر قرن‌ها خواسته یا ناخواسته به علت نسیان و عدم توجه، دچار تغییر و تحریف می‌شود. این نوشتار با رویکردی توصیفی – تحلیلی نتیجه می‌گیرد که احتمال تقطیع نادرست در جوامع حدیثی معتبر، مانع تمسک ظهور بدوی آنها نیست. تحقیق حاضر به منظور بررسی پدیده تقطیع، انواع و پیامدهای آن سامان یافته و به آسیب شناسی فهم حدیث پرداخته است. نهج‌البلاغه معیار، در این تحقیق، تصحیح دکتر صبحی صالح است که بسیاری از ترجمه‌های موجود با شماره‌های آن مطابق است.

اعتقاد به مهدویت، ریشه در روایات فراوان اسلامی دارد و تضعیف این باور جز با رد و انکار روایات مهدوی میسر نیست. از این رو منکران مهدویت، نبود روایات مهدوی در صحیح بخاری را از دلایل اعتبار نداشتن این گرایش دینی دانسته اند. از آن جا که صحیح بخاری تنها یک روایت مجمل مرتبط با مهدویت دارد که در آن نامی از مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف به چشم نمی خورد، به نظر می رسد در جریان تشدید سیاست های ضدعلوی عباسیان در دوره متوکل، بخاری از سیاست های آنان اثر پذیرفته و از این رو از نقل روایات مهدوی پرهیز کرده است. پایان منجی گرایی بنی عباس و تشدید دشمنی با آل علی علیهم السلام در جهت مشروعیت طلبی خلفای عباسی مهم ترین رویکرد سیاسی دستگاه حاکم در آن دوران به شمار می رفت. از این رو می توان هماهنگی عملی با جهت گیری دینی_ اعتقادی دستگاه خلافت، نقل روایات مهدوی در کتاب های حدیثی هم دوره صحیح بخاری، نقل اندک شمار روایات علویان از سوی بخاری و کوتاهی در نقل روایات فضایل اهل بیت علیهم السلام از جانب او را برجسته ترین شواهد اثرپذیری بخاری از این شرایط ذکر کرد.

رساله حاضر که تحت عنوان«مصاحف صحابه و صاحبان آن» به نگارش در آمده است، در سه بخش به بررسی مراحل تدوین و پیدایش مصاحف گوناگون و نهایتاً پیدایش مصحف کنونی(قرآن مجید) پرداخته است. بخش اول، در دو فصل، کلمه مصحف را از لحاظ لغوی و اصطلاحی مورد بررسی قرار داده است. همچنین به کتاب ها و تألیفات نادری که در تاریخ از«مصاحف» باقی مانده است، اشاره دارد. در بخش دوم ، «جمع آوری مصحف در زمان پیامبر(ص)» با توجه به اینکه دارای اهمیت ویژه ای است مورد کنکاش واقع شده است. معنای لغوی و اصطلاحی«حفظ و جمع» تعداد و اسامی حافظان و قاریان قرآن در زمان پیامبر(ص)، اولین جامع قرآن از دیدگاه شیعه و همچنین صاحبان مصحف در زمان رسول خدا(ص) از مباحث مهم این بخش می باشد که مجموعاً در 5 فصل تنظیم شده است. بخش سوم، که مفصل ترین بخش رساله است و به واقع هدف نگارش رساله در آنجا به نتیجه می رسد، در 5 فصل به بررسی مهمترین مصاحف نوشته شده که، در تاریخ از آنها یاد شده است، می پردازد. البته این مصاحف زیاد هستند؛ اما از میان آن ها با توجه به اهمیت زیاد و جنجال های اجتماعی مصحف«ابی بن کعب» ، «ابن مسعود» ، «علی (ع)» و «زیدبن ثابت» و «مصاحف عثمانی» به ترتیب تاریخ وفاتشان مورد بررسی قرار گرفته اند. در ابتدای هر فصل، ترجمه کوتاهی از مصحف بیان شده است. همه این مصاحف دارای ابعاد سیاسی و اجتماعی هستند اما این جوانب در مصاحف ابن مسعود و علی(ع) و زید بن ثابت و مصاحف عثمانی، بیشتر نمایان است در پایان هر فصل، خصوصاً در فصل پنجم به رد پای این مصاحف و نشان آن ها درتاریخ اشاره شده است.

این پایان نامه به بررسی مفاهیم و عملکردهایی اختصاص دارد که در قرآن در مقابل یکدیگر آمده اند و شامل هشت بخش با این عناوین است: بخش اول، نگاهی به تقابل منطقی؛ بخش دوم، بررسی تقابل مبنایی از نظر قرآن: حق و باطل، نور و ظلمات؛ بخش سوم، تقابل دو مکتب: اهم شاخصه های مکتب الهی انبیاء، اهم شاخصه های مکتب دنیاگرایان؛ بخش چهارم، تقابل در راه و روش: هدایت و ضلالت، رشد و غی، معروف و منکر، حلال و حرام؛ بخش پنجم، تقابل در شخصیت فردی عالمان: عطاکنندگان و بخیلان، مهتدین و مضلین و...؛ بخش ششم، تقابل در شخصیت عاملان از حیث اجتماعی: شاخصه های جامعه توحیدی، شاخصه های جامعه شرک آلود؛ بخش هفتم، تقابل در نتیجه و پایان کار؛ بخش هشتم، تقابل در افعال الهی و تقابل در امور خارجی

چنانچه می دانیم عمده ناگواری ها، دلهره ها و رنج ها و سختی هایی که آدمیان در دنیا گرفتار آنند، معلول بیماری های نفسانی و قلبی آنان است که به رذایل اخلاقی مشهور است. این امراض و رذایل نفسانی، آدمی را چنان از انسانیت و فطرت پاک انسانی اش دور می سازد که به تعبیر قرآن، این موجود برگزیده خداوند که می تواند تاج خلیفة الهی را بر سر گذارده و به دلیل این نعمت بزرگ الهی بر خود ببالد، آنچنان در سراشیبی سقوط انسانیت می افتد که در ردیف حیوانات و حتی پست تر از آنها جای می گیرد. رساله حاضر بر آن است تا با بررسی آیات نور بخش الهی و روایات معصومین(ع) در شناخت هر چه بیشتر قلب این مخزن کمالات انسانی، و این ملاک ارزش و اعتبار آدمی آفات و بیماری هایی که می تواند آن را از حالت اعتدال و سلامتی خارج سازد. تلاش نموده و برای اصلاح جانها و روانها و بازگرداندن سلامتی به آنها، که سعادت دنیا و آخرت را در پی دارد، راه حل هایی را از نسخه شفا بخش الهی قرآن و از زبان طبیبان روحانی حضرات معصومین(ع) برای آگاهی خوانندگان ارائه نماید. قابل ذکر است که بیماری ها و امراض قلبی قطعا بیش از اینهاست و مبحث پر حجمی را طلب می کند که از عهده این تحقیق خارج است و لذا از طرح همه آنها اجتناب نموده و تنها به اهم آنها اشاره می نمائیم.

در این پایان نامه قوم بنی اسرائیل پس از غرق شدن فرعون با تکیه بر آیات قرآن بررسی شده و مطالب آن در هفت بخش با این عناوین آمده است: بخش اول، گذری بر نهضت و رسالت حضرت موسی؛ بخش دوم، عبور از نیل و نجات بنی اسرائیل؛ بخش سوم، بنی اسرائیل در صحرای سینا؛ بخش چهارم، پیدایش انحرافات در بنی اسرائیل؛ بخش پنجم، بنی اسرائیل و ارض موعود؛ بخش ششم، برخی از چهره های مطرح در زمان موسی(ع)؛ بخش هفتم، جمع بندی ریشه ها و عوامل تمرّد قوم بنی اسرائیل

این پژوهش در چهار بخش بندگی و اصناف بندگان را با تکیه بر آیات و روایات بررسی کرده است. در بخش اول، با عنوان کلیاتی در باب عبادت از معنای لغوی و اصطلاحی عبادت و مباحثی درباره عبادت مثل ارکان و ملاک و انواع عبادت و انواع معبود بحث شده است. در بخش دوم، ذیل عنوان بررسی حقیقت عبادت از حقیقت عبادت، مقام عبودیت و مقام رسالت، انگیزه و فلسفه عبادت، لوازم عبادت، موانع عبادت و راه های تحصیل و ازدیاد عبادت سخن رفته است. در بخش سوم، با عنوان اصناف بندگان در قرآن و حدیث انواع بندگان نظیر انسانها، فرشتگان، جنیان و شیاطین و ویژگی های آنان بیان شده است. در بخش چهارم، با نام آثار بندگی و عواقب تخلف از آن به بررسی آثار عبادت و عواقب تخلف از عبادت خداوند پرداخته شده است

چکیده در کتاب فهرست نجاشی اطلاعات سودمند و مهم زیادی را درباره دانشمندان شیعه و آثار آنان می توان یافت.نجاشی این اطلاعات را از منابع مکتوب پیشین ، که تعداد آنها بیش از یکصد کتاب است ، بدست آورده است.علاوه بر این منابع مکتوب ، نجاشی به صورت سماع و دیگر طرق از اساتید خود ، که برخی از آنان از دانشمندان متخصص و برجسته این علم به شمار می روند ، بهره برده است.او ملتزم بوده است که در کسب علم از اساتید ، از افراد ضعیف و متهم به ضعف اجتناب کند. نجاشی یک بازگو کننده صرف نبوده است بلکه اطلاعاتی را که در اختیار داشته ، مورد نقد و بررسی قرار داده و درستی یا نادرستی آنها را بیان کرده است. با مقایسه رجال نجاشی با دیگر اصول رجالی ، می توان برخی تعارضات به ویژه تعارض در جرح یا تعدیل برخی راویان را مشاهده کرد که قابل جمع نیستند.عده ای از دانشمندان عقیده دارند که در این گونه موارد باید نظر کسی را که « محقق تر » و « متخصص تر » است ترجیح داد.بررسی روش و دیدگاههای نجاشی در کتابش و مقایسه آن با دیدگاههای شیخ طوسی در کتابهای رجالیش ، برتری نظرات نجاشی بر نظرات شیخ طوسی در موارد تعارض را اثبات می کند.زیرا فهرست نجاشی پس از دیگر اصول رجالی نگاشته شده و گزارشهایی که نجاشی درباره دانشمندان شیعی بدست می دهد از استواری و دقت بیشتری برخوردار است و بر خلاف برخی گزارشهای شیخ طوسی تناقضی در آنها دیده نمی شود.همچنین نجاشی برای تالیف فهرست خود زمان زیادی را صرف کرده و در این رشته مطالعات و تحقیقات فراوانی انجام داده و از تخصص بالایی برخوردار بوده است.

این تحقیق دربار?جهان غیب و مرز آن با جهان مشهود است و در شش بخش با این عنوان ها تنظیم و تدوین شده است: بخش اوّل، کلیاتی در باب غیب و شهود؛ بخش دوم، محدود? علم غیب؛ بخش سوم، غیب در آیات و روایات؛ بخش چهارم، آگاهان به غیب؛ بخش پنجم، مرز غیب و شهود؛ بخش ششم، ایمان به غیب.

این رساله پژوهشی است درباره مقام شهید و ارزش شهادت از دیدگاه قرآن و روایات. نگارنده، با بهره گیری از قرآن و دیدگاه های معصومین (ع) و کتب روایی شیعه و اهل سنت به توصیف شهید و شهادت پرداخته است و عشق و علاقه به وصال محبوب و معشوق را طبیعت هر موجود و آن را سبب حرکت و جنبش دانسته است. رساله، در چهار فصل تدوین یافته که عبارت اندز: کلیاتی درباره شهید و شهادت، شهید و شهادت در قرآن؛ شهید و شهادت در روایات؛ بازماندگان شهدا.