جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتاب حاضر، به توضیح گونه‌ای از شناخت خدای متعال می‌پردازد که به آن معرفت فطری می‌گویند. در این کتاب تلاش بر این شده تا در حد امکان با تکیه بر منابع اصیل دینی معنای فطرت و معرفت فطری خدای متعال بازگو شده و بر ویژگی‌های بارز آن تأکید شود. این کتاب از دو بخش مجزا در خصوص توحید و عدل بحث و بررسی می‌کند؛ بخش اول آن در دو فصل به توضیح مطالبی همچون معرفت فطری، موقوف تعریف، حاصل تعریف، مکتب توصیف، راه‌های تذکر و یادآوری معرفت فطری، تسلیم و ایمان بر خداشناسی دینی، روش استفاده از آیات و احادیث در خداشناسی فطری و حقانیت فطرت می‌پردازد. مفهوم عدل خدا، حسن و قبح عقلی و ارتباط آن با عدل خدا، دلیل عدل خدا، نظریه جبر و ارتباط آن با عدل خدا، نظریه تفویض و ارتباط آن با عدل خدا، امر بین الامرین و اثبات آن، قضا و قدر و ارتباط آن با عدل خدا، بداء، شرور و ارتباط آن با عدل خدا، سعادت انسان و ارتباط آن با عدل خدا موضوعاتی است که بخش دوم کتاب را تشکیل می‌دهند.

نگارنده در این کتاب می‌کوشد مباحث مختلف عدل الهی را بر اساس آیات قرآن و احادیث پیامبر (ص) و اهل بیت آن حضرت مطرح سازد. در فصل نخست، بر اساس تعریفی درباره‌ی عدل، افعال به سه طبقه‌ی عدل و ظلم و فضل تقسیم می‌شود. نویسنده بر همین مبنا، در بحث از شرور بیان می‌دارد که شرور یا در طبقه‌ی عدل قرار می‌گیرند یا در طبقه‌ی فضل، و نیازی به طرح نظریه‌ی عوض نیست. هم‌چنین خداوند می‌توانست جهان دیگری غیر از جهان موجود بیافریند که در آن، برخی شرور این جهان وجود نداشته باشد. در مجموع مباحثی که در کتاب مطرح می‌شود بدین‌قرار است: حسن و قبح عملی و ارتباط آن با عدل خدا، دلیل عدل خدا، نظریه‌ی جبر و ارتباط آن با عدل خدا، نظریه‌ی تفویض و ارتباط آن با عدل خدا، امر بین الامرین و اثبات آن، قضا و قدر و ارتباط آن با عدل خدا، بداء، شرور و ارتباط آن با عدل خدا، و سعادت انسان و ارتباط آن با عدل خدا.به طور کلی عدل از مهمترین اوصاف خداست، و در کنار توحید که زیربنای جهان بینی اسلامی است قرار گرفته است و به همین دلیل اهمیت فوق العاده آن و نقش بنیادین در منظومه معارف اسلامی را نشان می دهد. بسیاری از عقاید اسلامی زیر مجموعه عدل الهی است .بطوری که بسیاری از آموزه های اعتقادی ، حتی آموزه های بنیادی هم چون نبوت و امامت و معاد و نیز آموزه های عملی و اخلاقی دین بدون قبول اصل عدل ، قابل توجیه نخواهد بود. در این کتاب به بررسی و پاسخ شبهات مربوط به عدل خدا پرداخته شده است و هم چنین براساس آیات و احادیث مباحث مختلف عدل مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است.

نزدیک به سیصد سال پیش، شاهکاری در موضوع امامت پدید آمد که تا سالهای اخیر، برای همگان ـ به جز معدودی از دانش وران ـ ناشناخته مانده بود: ضیاء العالمَین فی بیان إمامة الائمة المصطفَیْن. نویسندۀ این کتاب، مولی ابوالحسن بن محمد طاهر شریف عاملی فتونی (1070ـ 1138قمری)، از فقیهان و محدّثان بزرگ قرن یازدهم و دوازدهم است که این کتاب را در آخرین سالهای عمر خود نگاشت. در این گفتار مروری خواهیم داشت بر درون مایۀ این کتاب گران سنگ. از آنجا که دربارۀ نویسنده، کمتر نوشتار فارسی موجود است، ابتدا به شرح حال او می  پردازیم؛ در این جهت، نکاتی مبتنی بر مقدمة التحقیق ضیاء العالمین ـ و برخی دیگر از منابع ـ می  آوریم.

در این مقاله، به نکات و سرفصل هایی که سکونی در کتاب عیون المناظرات درباره اهل بیت و موضوع امامت آورده، فهرست وار اشاره شده است.

خطبه‌ قاصعه، طولانى‏ترین خطبه ‌نهج‏البلاغه است که مشتمل بر مباحث مختلف اعتقادی، اخلاقی، علمی و ... می‌باشد. اعتبار سخنان حضرت علی(ع)از آن جهت است که وی ارتباط نزدیکی با منبع وحی و مکتب رسول الله(ص) داشته است و این اتّصال، باعث غنای مضامین، و اوج فصاحت و بلاغت این کلام شده است. لذا جهت دست یابی به فهم صحیح قرآن می‌توان از آن ها بهره برد.در همین راستا، این پژوهش به بررسی مبانی قرآنی آموزه‌های اخلاقی خطبه‌ی قاصعه پرداخته است. از آنجا که ائمه وارثان قرآن و خازنان علم الهی هستند؛و بدون شک بین سخنان ایشان و قرآن ارتباط وثیقی وجود دارد. این پژوهش در پی بیان این ارتباط است؛ لذا مبانی قرآنی آموزه‌های اخلاقی خطبه قاصعه را استخراج کرده و ارتباط بین آن دو را تبیین نموده است. قبل از بیان این بحث، سند خطبه و دیگر نکته‌های مقدماتی لازم مورد بررسی قرار گرفته است.