جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
جستجو در برای عبارت
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 88
رابطه مبانی فهم فقهی متون وحیانی با معناشناسی و هرمنوتیک
نویسنده:
محمد جواد سلمان پور
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
شیراز: دانشگاه شیراز,
چکیده :
هرمنوتیک و کیفیت فهم فقهی کتاب و سنت به عنوان دین و شریعت دو بحث بسیار مهم محافل علمی و حوزوی است و از جهات متعددی مورد کند و کاو و نقد و نظر قرار گرفته است. نتایج بحث از هر دو موضوع، اساس بسیاری از مباحث دیگر و نگرش های مختلف در حوزه علوم اجتماعی و انسانی می باشد. دانش اصول فقه مهم ترین منبع دریافت اصول، قواعد و کیفیت فهم فقهی است. مباحث الفاظ، ظهورشناسی و حجیت ظهور در آن دانش ارتباط وثیقی با معناشناسی و شاخه مهمی از هرمنوتیک معاصر دارد، اگر چه خواستگاه هرمنوتیک در غرب با هرمنوتیک در اصول فقه متفاوت است. این مقاله در صدد است جایگاه هرمنوتیک و معناشناسی را در حوزه فهم فقهی قرآن و روایات و ارتباط آن با علم اصول فقه بررسی و تبیین نماید و برای این منظور بحث مختصری درباره معناشناسی و ادوار هرمنوتیک آورده شده است.
صفحات :
از صفحه 63 تا 84
الگوهای دینی و سازگاری آن ها با مقتضیات زمان
نویسنده:
محمد مهدی زارعی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
مشهد: دانشگاه فردوسی مشهد,
چکیده :
اثبات فراتاریخی بودن الگوهای دینی، به مفهوم پذیرش تأثیر این الگوها در زندگی انسان ها به صورت دایمی است؛ بر این اساس، الگوهای دینی نه تنها در زمان حضور خویش الگو هستند بلکه علی رغم مقتضیات زمان، با در نوردیدن مرزهای تاریخی، خصلت الگویی خود را نمایان می سازند. در نگاه تاریخ محور الگوهای دینی، اسوه های دیروز از قبیل پیامبر (ص) نمی توانند الگویی برای امروز باشند، بنابراین سیره آنان در موضوعات فلسفی، اخلاقی و سیاسی معاصر ساکت و با توجه به مقاصد شارع، ناظر به زمان خاص است! در این نگرش با حضور اندیشه مدرن، فهم فراتاریخی از کتاب و سنت ناصواب است. اما در نگاه فراتاریخی ها، جاودانگی موضوعات اجتماعی در ابعاد فرهنگی، سیاسی، قضایی، دینی، اخلاقی، و... که معصومان (ع) تأسیس فرموده اند، مغلوب جبر زمان نمی شود و هر برداشتی بر خلاف آن، ناشی از پیش فرض های غلط ذهنی و تلقی های مادی از آموزه های دینی و نیز کم مایگی علمی و منطقی صاحبان این نگرش است. به هر حال، دلایلی چون قرآن و سنت و فطرت و عقل، بر فراتاریخی بودن الگوهای دینی و نیز سازگاری آن ها با مقتضیات زمان تأکید دارند. توهم ناسازگاری مقتضیات زمان، با الگوهای دینی ریشه در عصری خارجیه دارد؛ بر این اساس سبک های قابل تعمیم از الگـوهای دینـی و تعیین جهت آن ها با کمک از روش معاصرسازی مدل زندگی آنان، توهم مذکور را مرتفع خواهد نمود.
صفحات :
از صفحه 79 تا 104
تفسیر دین و تأثیر آن بر آراء و اندیشه های سیاسی محمد تقی مصباح یزدی و محمد مجتهد شبستری
نویسنده:
محسن شفیعی سیف آبادی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
ایرانداک,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
یکی از نکاتی که توجه پژوهشگران تاریخ اندیشه‌های سیاسی، اجتماعی و دینی را به خود جلب می‌کند، اختلاف آراء اندیشمندان سیاسی و اجتماعی، به ویژه اختلاف آرای سیاسی روشنفکران و علمای دینی به عنوان دو قشر تأثیرگذار در یک دوره تاریخی مشخص است. بدیهی است که تاریخ ما به خوبی این اختلافات و تفاوت‌های آراء و اندیشه‌ها را در خود بایگانی و نگهداری کرده است، اما علّت اصلی این تفاوت‌ آراء سیاسی، به خوبی مورد بحث و تحلیلی روشمند قرار نگرفته است. اینجا است که ذهن پژوهشگر در صدد بر می‌آید تا بفهمد چرا اختلاف اندیشه‌های متفکران مذهبی، به ویژه روشنفکران دینی با علمای سنتی تا بدانجا است که گاهی یکدیگر را طرد، نقد و حتی تکفیر می‌کنند. تقابل اندیشه سیاسی شیخ فضل الله و میرزا محمد حسین نائینی در دوران مشروطه یک نمونه از آن است. در آن دوران، طرفداران و طراحان مشروطه، مخالفان خود را محاربان امام زمان می‌نامیدند و از طرف دیگر مخالفان مشروطه، موافقان و ایدئولوگ‌های مشروطه را ملحد و بی‌دین اعلام می‌نمودند (حسینی زاده، 1386: 85-70).در عصر حاضر نیز در ایران، این اختلاف آراء میان صاحب نظران دینی دیده می‌شود که مصداق آن محمد تقی مصباح یزدی و محمد مجتهد شبستری است. این دو اندیشمند سیاسی-مذهبی نگاهشان به دین با یکدیگر متفاوت است. این نگاه متفاوت، عامل اصلی اختلاف در آراء سیاسی این دو متفکر است. شبستری با اتخاذ روش‌های جدید به تفسیر دین می‌پردازد و در نهایت به این نتیجه می‌رسد که از دین تفسیرهای متفاوت و متعددی می‌شود و به صراحت بیان می‌دارد که دین یک امر معنوی است و برای تعیین نوع حکومت و سیاست گذاری نازل نشده است.در مقابل، مصباح یزدی با روش فقهی خود به گونه‌ای دیگر به این امر می‌پردازد و تأکید دارد که اساساً یک تفسیر بیشتر وجود ندارد و آن هم تفسیر فقهی با روش سنتی علمای اسلامی است. در نتیجه، او جدایی دین از سیاست را محال می‌داند. بنابر این، در این رساله، تفسیر متفاوت این دو از دین و تأثیر آن بر دیدگاه و اندیشه‌های سیاسی آنها، به خصوص مقوله‌هایی چون دموکراسی، آزادی، حقوق زنان و حقوق بشر مورد بررسی قرار خواهد گرفت. با این ملاحظات، سوال اصلی این تحقیق عبارت است از: «اختلاف آراء و اندیشه سیاسی محمد تقی مصباح یزدی و محمد مجتهد شبستری از چه عاملی نشأت می‌گیرد؟ و چرا آنها در تفسیر دین به نتایج متفاوتی می‌رسند؟»
نقد رویکرد عرفی در اندیشه دکتر مجتهد شبستری
نویسنده:
زینب عسگریان
نوع منبع :
مقاله , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات)
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: انجمن علوم قرآن و حدیث ایران,
چکیده :
عرفی شدن یا سکولاریزاسیون فرآیندی است که باعث کاهش جایگاه و نقش دین در سه حوزه دین، فرد و جامعه می شود؛ هرچند خاستگاه آن در غرب است اما می تواند برای همه ادیان از جمله اسلام و برای همه جوامع دیندار از جمله ایران رخ دهد. تلاش برخی روشنفکران و نواندیشان مسلمان برای رفع چالشهای دین اسلام با شیوه زندگی مدرن امروز و برای حفظ دین و افزایش قدرت انطباق آن با نیازهای جدید بشر، سبب فروکاهی نقش و جایگاه دین و به عبارتی عرفی شدن شده است. در همین راستا آرا دکتر مجتهد شبستری قرائتی تازه از جایگاه دین اسلام و مدرنیته است. در این جستار تلاش شده تا مولفه های عرفی شدن و پیامدهای آن در آرا ایشان مورد مداقه قرار گیرد.
صفحات :
از صفحه 137 تا 157
گفتگو با علیرضا قائمی نیا در نقد دیدگاه مجتهد شبستری و سروش درباره وحیانی بودن قرآن (3)
نوع منبع :
مناظره،گفتگو و میزگرد , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات)
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
خبرگزاری مهر,
کلیدواژه‌های اصلی :
چکیده :
حجت الاسلام قائمی نیا گفت: شبستری دلیلی ندارد که ادعا کند همه قرآن تجربه هرمنوتیک پیامبر(ص) است. فهم تخیلی که شبستری می گوید، در زیست جهان واقعی با شاعر بودن و ساحر بودن چه فرقی دارد؟ خبرگزاری مهر، گروه دین و اندیشه: متفکران اسلامی، وحی را کلام خداوند می دانند و پیامبر(ص) نیز فقط واسطه دریافت وحی و ابلاغ آن به مردم است. برخی از روشنفکران مسلمان برخلاف این نظریه رایج معتقدند که وحی همان سخن پیامبر(ص) است. از جمله این افراد باید از «محمد مجتهد شبستری» نام برد که سلسله مقالاتی را در پانزده قسمت با عنوان قرائت نبوی از جهان نگاشته و ادعا کرده که وحی سخن پیامبر(ص) است، نه کلام خداوند. وی در این مجموعه مقالات تلاش بسیار کرده تا وحیانی بودن قرآن را کنار زده و آن را یک کتاب بشری بداند که شخصی به نام محمد بن عبدالله با افکار محدود خود و تأثیرپذیری از محیط و فرهنگ زمانه به نگارش درآورده است، البته این اثر عاری از عقاید خطا و احکام نامعقول و خشن نیز نیست که فقط متناسب با زمان نزول آن بوده و امروزه دیگر هیچ گونه کارآیی ندارد. فقط آنچه از این کتاب برای انسان امروزی مفید است، برخی از دستورات اخلاقی و عبادی آن می‌باشد که انسان را در مسیر سلوک توحیدی قرار می‌دهد. در گفتگو با حجت الاسلام علیرضا قائمی نیا، سردبیر مجله ذهن به نقد و بررسی این نظر پرداختیم که اکنون بخش سوم آن پیش روی شماست. قائمی نیا در بخش اول گفتگو ضمن دعوت به مناظره آقای شبستری در محافل علمی، دانشگاهی، حوزوی یا صدا و سیما، رسانه ها و ... گفت: تحلیل‌های شبستری تحلیل های نادرست و ناقصی هستند. ملازمه هایی هم که در میان شواهد خود گفته است، ادعای اینکه قرآن کلام پیامبر باشد را ثابت نمی کند. وی در بخش دوم گفتگو تأکید کرد: ادعای شبستری نوعی نسبیت عجیب و غریبی است؛ یک نسبیت مفهومی است که انسان‌ها صرفا از پشت تفاسیر خود واقعیت‌ها را می‌بینند و تفاسیر خود را از عالم به یکدیگر انتقال می‌دهند. اکنون بخش سوم این گفتگو را با هم می خوانیم.
گفتگو با علیرضا قائمی نیا در نقد دیدگاه مجتهد شبستری و سروش درباره وحیانی بودن قرآن (1)
نوع منبع :
مناظره،گفتگو و میزگرد , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات)
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
خبرگزاری مهر,
کلیدواژه‌های اصلی :
چکیده :
قائمی نیا در نقد شبستری مطرح کرد: برداشت شبستری از هرمنوتیک بسیار ضعیف است. حجت الاسلام قائمی نیا گفت: تحلیل‌های شبستری تحلیل های نادرست و ناقصی هستند. ملازمه هایی هم که در میان شواهد خود گفته است، ادعای اینکه قرآن کلام پیامبر باشد را ثابت نمی کند. خبرگزاری مهر، گروه دین و اندیشه: متفکران اسلامی، وحی را کلام خداوند می دانند و پیامبر(ص) نیز فقط واسطه دریافت وحی و ابلاغ آن به مردم است. برخی از روشنفکران مسلمان برخلاف این نظریه رایج معتقدند که وحی همان سخن پیامبر(ص) است. از جمله این افراد باید از «محمد مجتهد شبستری» نام برد که سلسله مقالاتی را در پانزده قسمت با عنوان قرائت نبوی از جهان نگاشته و ادعا کرده که وحی سخن پیامبر(ص) است، نه کلام خداوند. وی در این مجموعه مقالات تلاش بسیار کرده تا وحیانی بودن قرآن را کنار زده و آن را یک کتاب بشری بداند که شخصی به نام محمد بن عبدالله با افکار محدود خود و تأثیرپذیری از محیط و فرهنگ زمانه به نگارش درآورده است، البته این اثر عاری از عقاید خطا و احکام نامعقول و خشن نیز نیست که فقط متناسب با زمان نزول آن بوده و امروزه دیگر هیچ گونه کارآیی ندارد. فقط آنچه از این کتاب برای انسان امروزی مفید است، برخی از دستورات اخلاقی و عبادی آن می‌باشد که انسان را در مسیر سلوک توحیدی قرار می‌دهد. در گفتگو با حجت الاسلام علیرضا قائمی نیا، سردبیر مجله ذهن به نقد و بررسی این نظر پرداختیم که اکنون متن آن پیش روی شماست؛
شبستری ونواندیشی دینی
نویسنده:
علی ربانی گلپایگانی
نوع منبع :
مقاله , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات)
منابع دیجیتالی :
حقیقت ایمان؛ بررسی ایمان در قرآن و نقد نظریه شبستری
نویسنده:
حامد حسینیان، علی حسنی
نوع منبع :
مقاله , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات) , مدخل مفاهیم(دانشنامه مفاهیم)
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی قدس سره,
چکیده :
کتاب «ایمان و آزادی» مجتهد شبستری قرائتی دگر از ایمان در کتاب هدایت دارد. سخنان نویسنده هرچند شیرین است، اما نباید حلاوت کلام، فریبی شود تا از حقیقت آن باز بمانیم. بهتر است با همان مبانی هرمنوتیکی فهم کتاب و سنت، به منبع رجوع کرد و آب را از سرچشمه نوشید. ایمان در قرائت شبستری به تجربه دینی تفسیر میشود و در احیای دین به احیای تجربه دینی بسنده میشود. این مقاله با رویکرد تحلیلی و اسنادی، بند بند کلام را به آیه آیه کتاب عرضه کرده است. ریشه ایمان و متعلقات آن، صفات ایمان مؤمنان و نیز لوازم ایمان از قرآن گرفته شده است. و در نهایت، مدعیات با ادعاهای قرآن در کنار هم آمده و قضاوت به خواننده گان سپرده شده است.
صفحات :
از صفحه 35 تا 62
قرائت های مختلف از متون دینی (در نظر جوادی آملی و مجتهد شبستری)
نویسنده:
حامدرضایی
نوع منبع :
رساله تحصیلی , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات)
منابع دیجیتالی :
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
قرائت پذیری دین همان اختلاف فهم مفسران از متون دینی است و متون دینی را می توان به صورت های مختلف فهم و تفسیر کرد.این مسئله در نتیجة برخی عوامل سیاسی و اجتماعی، تعارض افتادن مفاد کتاب مقدس با اکتشافات علمی و همچنین توجه به شیوه های فهم هرمنوتیکی در غرب به وجود آمد، که با ترجمه آثار ایشان وارد حوزة معرفتی اندیشمندان اسلامی و ایرانی شد. عدم قطعیت و عدم رسیدن به فهم نهایی از مهم ترین مدعیات این نحله است که در نتیجة اعتقاد به دخالت پیش فرض ها، پیش فهم ها، علایق و انتظارات مفسر و همچنین تأثیر علوم و معارف عصری بر فهم و تفسیر صورت می پذیرد. مجتهد شبستری و جوادی آملی از جمله اندیشمندان ایرانی هستند که در این زمینه نظریه پردازی کرده و به نتایج مختلفی دست یافته اند. مجتهد شبستری با اعتقاد به تأثیر پیش فرض ها، پیش فهم ها و همچنین علوم و معارف عصری معتقد است قرائت ها بصورت امری واقعی و حقیقی متعدد و متفاوتند و در تفسیر متون نمی توان به فهم نهایی نائل شد. اما جوادی آملی با رد این مدعا معتقد است مفسر می تواند از پیش فهم ها و پیش فرض های خود گذر کرده و به فهم نهایی دست پیدا کند. ایشان بر آن است که علوم و معارف عصری بر تفسیر تأثیر گذار نمی باشد گرچه مفسران گاهی به اقتضای نیاز های زمانه به تفسیر می پردازند. آن چه در این پژوهش مد نظر است بررسی و نقد آراء مجتهد شبستری و جوادی آملی در خصوص تأثیر یا عدم تأثیر پیش فرض ها، پیش فهم ها و همچنین علوم و معارف عصری بر فهم و تفسیر متون مقدس می باشد. تأثیر قرائت پذیر انگاری متون بر رویکرد دینی فرد دین دار نیز از جمله مسائلی است که در این تحقیق مورد بررسی قرار می گیرد.
بررسی تحلیلی آراء هرمنوتیکی محمد مجتهد شبستری و نصرحامد ابوزید و دلالت‌های آن‌ها در تربیت دینی
نویسنده:
زهره همایون
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
هدف کلی این پژوهش آن است که آراء هرمنوتیکی محمد مجتهد شبستری و نصر حامد ابوزید تحلیل و سپس دلالت‌های آن‌ها در تربیت دینی استنتاج گردد. با توجه به این هدف ابتدا به شباهت‌ها و بعد بهتفاوت‌ دیدگاه‌های هرمنوتیکی این دو نواندیش در خصوص متون دینی پرداخته شده است. سپس دلالت‌های آن‌ها در قلمرو تربیت دینی مورد بررسی قرار گرفته است. داده‌های مورد نیاز با روش سندکاوی جمع‌آوری شده است. تجزیه و تحلیل داده‌های جمع‌آوری شده با رویکرد تفسیری ـ تجریدی و روش تحقیق مورد استفاده روش تحلیل محتوای استقرایی و غیرجهت‌دار می‌باشد. نتایج تحقیق نشان داد که بین آراء هرمنوتیکی هر دو نواندیش در خصوص تفاوت بین دین و معرفت دینی، لزوم نگره‌ی تاریخی داشتن به متون دینی، دور هرمنوتیکی در روند فهم این متون و پایان‌ناپذیری تفسیر آن‌ها، بهترین فهم در سایه‌ی تفسیر ضابطه‌مند و تأویل در افق زمان تفسیر، ترجمه‌ی متون دینی از افق دیروز به افق امروز و... شباهت برقرار است. تفاوت دید‌گاه‌های این دو صاحبنظر تنها در کلی‌نگری مجتهد شبستری به مقوله‌ی فهم متن دینی (هرمنوتیک) و جزئی‌نگری نصرحامد به نشانه‌شناسی متن (semantic) می‌باشد. دلالت‌های قابل استنتاج در آراء این دو نواندیش در وجوه اهداف، روش و ویژگی‌های محتوای درسی نیز بررسی شد. در نهایت برای جبران کمبودهای این رویکرد به تلفیق آن با رویکرد عرفانی پرداخته شد. بدین ترتیب مفهوم تربیت دینی در معنای رویکرد تلفیقی، هدف غایی، اهداف میانی و کوتاه مدت در این رویکرد جدید و همچنین طرز تلقی آن نسبت به مربی، متربی، متون درسی و فرآیند ارزش‌یابی در قلمرو تربیت دینی بیان گشت.
  • تعداد رکورد ها : 88