عشق از نظر اسلام | کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی
کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی
کانال ارتباطی از طریق پست الکترونیک :
support@alefbalib.com
نام :
*
*
نام خانوادگی :
*
*
پست الکترونیک :
*
*
*
تلفن :
دورنگار :
آدرس :
بخش :
مدیریت کتابخانه
روابط عمومی
پشتیبانی و فنی
نظرات و پیشنهادات /شکایات
پیغام :
*
*
حروف تصویر :
*
*
ارسال
انصراف
از :
{0}
پست الکترونیک :
{1}
تلفن :
{2}
دورنگار :
{3}
Aaddress :
{4}
متن :
{5}
فارسی |
العربیه |
English
ورود
ثبت نام
در تلگرام به ما بپیوندید
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ...
همه موارد
عنوان
موضوع
پدید آور
جستجو در متن
: جستجو در الفبا
در گوگل
...جستجوی هوشمند
صفحه اصلی کتابخانه
پورتال جامع الفبا
مرور منابع
مرور الفبایی منابع
مرور کل منابع
مرور نوع منبع
آثار پر استناد
متون مرجع
مرور موضوعی
مرور نمودار درختی موضوعات
فهرست گزیده موضوعات
کلام اسلامی
امامت
توحید
نبوت
اسماء الهی
انسان شناسی
علم کلام
جبر و اختیار
خداشناسی
عدل الهی
فرق کلامی
معاد
علم نفس
وحی
براهین خدا شناسی
حیات اخروی
صفات الهی
معجزات
مسائل جدید کلامی
عقل و دین
زبان دین
عقل و ایمان
برهان تجربه دینی
علم و دین
تعلیم آموزه های دینی
معرفت شناسی
کثرت گرایی دینی
شرور(مسأله شر)
سایر موضوعات
اخلاق اسلامی
اخلاق دینی
تاریخ اسلام
تعلیم و تربیت
تفسیر قرآن
حدیث
دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات
سیره ائمه اطهار علیهم السلام
شیعه-شناسی
عرفان
فلسفه اسلامی
مرور اشخاص
مرور پدیدآورندگان
مرور اعلام
مرور آثار مرتبط با شخصیت ها
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی
مرور مجلات
مرور الفبایی مجلات
مرور کل مجلات
مرور وضعیت انتشار
مرور درجه علمی
مرور زبان اصلی
مرور محل نشر
مرور دوره انتشار
گالری
عکس
فیلم
صوت
متن
چندرسانه ای
جستجو
جستجوی هوشمند در الفبا
جستجو در سایر پایگاهها
جستجو در کتابخانه دیجیتالی تبیان
جستجو در کتابخانه دیجیتالی قائمیه
جستجو در کنسرسیوم محتوای ملی
کتابخانه مجازی ادبیات
کتابخانه مجازی حکمت عرفانی
کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران
کتابخانه تخصصی ادبیات
کتابخانه الکترونیکی شیعه
علم نت
کتابخانه شخصی
مدیریت علاقه مندیها
ارسال اثر
دانشنامه
راهنما
راهنما
عشق از نظر اسلام
کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
فارسی
کتاب الکترونیکی
میانگین امتیازات:
امتیاز شما :
تعداد امتیازات :
0
عشق از نظر اسلام
ویرایش اثر
کلید واژه اصلی :
وادی عشق (سلوک عرفانی)
,
عشق در اسلام
سوال:
دوست دارم نظر اسلام را درباره عشق و حدود آن و نحوه برخورد با آن را بدانم؟
پاسخ تفصیلی:
دانشجوی محترم چه خوب است ابتدا توضيحي درباره واژه عشق و كاربرد آن در متون ديني ( قران و روايات) و معناي آن به عرضتان برسانيم:
تعبير به عشق به معناى رايج آن در قرآن و روايات نيامده، ولى چون عشق به معناى شدت محبت و دوست داشتن و در واقع مرتبه عالى محبت است، در قرآن كريم و روايات در مورد آن مطالبى ذكر شده است. مثلاً در قرآن كريم مىخوانيم: والذين آمنوا اشدّ حبّا لله؛ بالاترين محبتى كه اهل ايمان دارند، محبت و علاقه به خداوند است(بقره، آيهى 162). بنابراین در جواب سوال شما ابتدا باید عشق را تعریف کرد و موارد و مصادیق آن را مشخص نمود.
چون محبت به چيزى به خاطر وجود كمال و فضيلتى در آن چيز است و خداوند كمال و جمال محض است و بالاترين اوصاف از آن او است، پس محبت و عشق حقيقى آن است كه انسانى كه به دنبال كمال مىگردد خود را در مدار جاذبه كمال مطلق، يعنى خداوند متعال قرار دهد و قرآن كريم تنها محبوب حقيقى و اصيل را خداوند متعال مىداند(رجوع كنيد به سورهى توبه، آيهى 24 و هود، آيهى 113 و عنكبوت، آيهى 4 و زمر آيهى 3).و نيز در روايات به محبت خداوند سبحان تأكيد فراوان شده است(رجوع كنيد به المحبة فى الكتاب و السنة، بيروت، دارالحديث، چاپ اول، 1421 ق، ص 199 - 200، حديث 891 - 893 به ترجمه اين كتاب نيز مىتوان مراجعه نمود). و هر محبتى كه انسان به موجودى ديگر غير از خداوند دارد در واقع پرتوى از محبت به خداوند است. چون هر موجودى هر كمالى را كه دارد از خود ندارد، بلكه از خداوند جميل دارد.
گفتني است واژه «عشق» مشتق از «عشقه» به معناى ميل مفرط است و «عشقه» گياهى است كه هرگاه به دور درخت مىپيچد، آب آن را مىخورد؛ در نتيجه درخت زرد شده، كمكم مىخشكد.«ابن منظور»؛ لسان العرب، ج9، ص224 . امّا در اصطلاح، «عشق» عبارت است از: «محبت شديد و قوى». به عبارت ديگر، عشق مرتبه عالى محبت است.احمد غزالى، احياء علوم الدين، ج4، ص275.
امّا حقيقت آن است كه تعريف حقيقى اين واژه، ممكن نيست. محى الدين ابن عربى مىگويد: «هر كس عشق را تعريف كند، آن را نشناخته كه عشق شرابى است كه كسى را سيراب نكند»«الفتوحات المكية، ج2، ص121.
ماسينيون مىگويد: نخستين عارفان، واژه عشق را به كار نمىبردند؛ شايد از عشق زمينى و جسمانى هراس داشتند و از اين رو، بيشتر از محبّت ياد مىكردند.ر.ك: بابك احمدى، چهارگزارش از تذكرة الاولياء عطار، ص46.
عطار گفته است:
پرسى تو ز من كه عاشقى چيست؟روزى كه چو من شوى، بدانى
در عرف عرفان عشق بار معنايي خاصي دارد و برخي نيز معتقدند,عشق قابل تعريف علمى نيست؛ زيرا نه محسوس است و نه معقول، در حالى كه در دو قلمرو «حس و عقل» تأثير دارد. اگر تعريف كننده، خود عشق مىورزد، مسلماً تعريف او صحيح نخواهد بود؛ زيرا اين پديده غير عادى به تمام انديشه و مشاعر او مسلّط است؛ به عنوان مثال اگر عاشق بخواهد عشق را تعريف كند، مفاهيم موجود در تعريف، با وضع روانى عاشق رنگآميزى مىشود و به اصطلاح «مولوى»، بوى عشق مىدهد.محمد تقى جعفرى، نقد و تحليل مثنوى، ج 3، ص147.
هرچه گويم عشق را شرح و بيان- چون به عشق آيم خجل باشم ز آن
گرچه تفسير زبان روشن گر است- ليك عشق بى زبان روشنتر است
چون قلم اندر نوشتن مىشتافت- چون به عشق آمد، قلم برخود شكافت
عقل در شرحش چو خر در گل بخفت- شرح عشق و عاشقى هم عشق گفت
آفتاب آمد دليل آفتاب- گر دليلت بايد از وى رو متاب
مثنوى معنوى، دفتر1، ابيات 112 - 116.{
گذشته از اين معاني لغوي واصطلاحي كه براي عشق ذكر شد در يك تقسم بندي كلي عشق دو گونه است:
الف) عشقهاى مجازى:
در اين گونه عشق،موضوع عشق ورزي همانا صفات ظاهري و کمالات مشهود و محسوس محبوب است .يعني کمالات ظاهري محبوب موجب جذب عاشق مي شود. عشق مجازي خود دو گونه است.
1-عشق حيواني كه در آن عاشق تنها از روي شهوت و هوس معشوق خود را مي خواهد و به جنبه هاي جنسي او نظر دارد امروزه در عرف كوچه وبازار اين معنا طيف گسترده اي دارد تا آنجا كه رندي گفته است : به دنيا هر كجا درد دلي بود به هم كردند و عشقش نام كردند. تا آنجا كه ديده مي شود برخي از جوانان اشعار عرفاني عرفا را تا آنجا پايين مي آورند كه آنرا براي جنس مخالفي كه تازه با آنها آشنا شده اند مي نويسند هر چند برخي سعي بر اين دارند كه اين نوع كشش هاي طبيعي به جنس مخالف را عشق مجازي تعبير كنند ولي واقعيت اين است كه اكثر آنها چيزي جز ميل جنسي و يا هيجانات زود گذر نيست بي مناسبت نيست اگر اينجا خاطره اي را از علامه محمد تقي جعفري نقل كنم ايشان مي فرمودند روزي جواني چهره و رفتارش عوض شده بود هر روز رنگ پريده تر وگوشه گيرتر مي شد مادرش از او پرسيد پسرم من مادرتم به من بگو چرا به اين روز افتاده اي ؟ گفت راستش مادر من عاشق شده ام! مادر پرسيد عاشق كي شدي؟ گفت: هر كي كه شما بگيد ! گفت خاك بر سرت با اين عاشق شدنت !خوب بگو من زن مي خواهم چرا ديگر معناي عشق را خراب مي كني؟
2-عشق پاك كه اگر چه نظر او به ظاهر محبوب است، ولي چون ظاهر نماد باطن است و نشان از ذات الهي دارد، خود زمينه ساز عشق حقيقي مي شود و مانند پلي عاشق را به سوي عشق حقيقي رهنمون مي گردد.
ب ) عشق حقيقى و الهى:
عشق حقيقى عبارت است از قرار گرفتن موجودى كمالجو در مسير جاذبه كمال مطلق، يعنى خداوند متعال، پروردگارى كه جميل مطلق، بىنياز، يگانه، داناى اسرار، توانا، قاهر و معشوق است كه همه رو به سوى او دارند و او را مىطلبند (احياء علوم الدين، غزالى، ج 4، ص 283 - 279)
عشق مجازى خود عشق اصلى و اصيلي نيست و از روى تسامح به آن عشق اطلاق مىشود. پيروان عرفان، جهان هستى را (از جمله انسان را) مظهر و نشان حضرت حق دانسته، و عشق به مظاهر خداوند سبحان را عشق مجازى در طول عشق به ذات پروردگار مىدانند. به قول سعدى:
به جهان خرّم از آنم كه جهان خرّم از اوست - عاشقم بر همه عالم كه همه عالم از اوست
عشق مجازى همچون پل و نردبان به عالم عشق حقيقى است. از آن جا كه تمام عوالم هستى و موجودات آن، حضرت حق را نشان مىدهند، امورى مجازى به شمار مىروند. به همين جهت عشق به آيات الهى، عشقى مجازى قلمداد مىشود.
عشق مجازى بايد به عشق حقيقى بر گردد تا ارزش پيدا کند و عاشق از رهگذر کمالات محسوس به کمال مطلق رهنمون گردد. و اگر در همان متوقف گردد جز انحراف هيچ نخواهد بود و سد راه کمال آدمي مي گردد. زيرا عشق ما بر معشوق راستين متمركز است و به هر آن چه كه از اوست و بوى او را مىدهد و نشانه اوست عشق مىورزيم. ازاينرو توقف در اين عشق هر چند بهتر از نداشتن عشق است، ولى نتايج عشق حقيقى و راستين را ندارد.
هر عشق و محبتى كه از اين دو مقوله خارج باشد عشق نيست بلکه شهوت و غريزه زيستي است در واقع آفتى است كه به رنگ عشق درآمده و زايل شدنى است. به طورى كه در برههاى از عمر انسان ظاهر می گردد (عشق كاذب شهوانى بيشتر در سنين جوانى رخ داده و گاهى همچون آتشفشان، جلوه مي کند كه بايستى از آن به خاطر اثرات مخرب و ويرانگرش پرهيز نمود) و بعد از سپرى شدن آن دوره رخت برمىبندد و بر زير خاكسترهاى آن خرابى و فساد شديدى باقى خواهد ماند. جداى از مورد عشق كاذب و دروغين اين امكان هست كه در يك انسان، هم عشق مجازى باشد و هم عشق حقيقى، اما چينش و نحوه قرارگيرى اين دو، به صورت طولى مىباشد، يعنى توجه اولى به عشق مجازى است ولى هدف نهايى متوجه عشق حقيقى (خداوند متعال) است و همان طور كه ذكر شد درنگ و توقف در عشق مجازى رهزن و بازدارنده از رشد و تعالى مىباشد.
تنها آن عشق مجازى كه در دل جاى دارد، مىتواند پلى براى رسيدن به عشق الهى باشد. عاشق بايد به منشأ كمال و حسن معشوق توجّه كند و ديدگاه خود را به آن معطوف دارد و معشوق مجازى را «نمادى» از معشوق حقيقى خويش تلقى كند و او را جلوهاى از جمال و كمال او بداند.
اگر در عشق مجازى، عاشق همواره به اين حقيقت واقف شود كه معشوق او «مجازى» است و تنها براى راهبرى او به «عشق برتر و برين» است، مىتواند از اين عشق گذر كرده و به عشق حقيقى و الهى برسد؛ امّا اگر نگاه خويش را بر همان معشوق مجازى محدود سازد و جان و دلش محدود و مسخر و مقيد وى گردد، هيچگاه نمىتواند از او گذر كند و به معشوق حقيقى دست يابد. علاوه بر اين؛ همواره باید عاشق بكوشد و دقّت نمايد كه هنگام برخورد با معشوق مجازى، به ياد معشوق حقيقى افتد و با نگاه او، هجران معشوق اصلى را ياد آورد؛ مانند عشق يعقوب به پسرش يوسف: هرگاه كه يعقوب، يوسف را به «چشم سر» مىديد، به «چشم سرّ» در مشاهده حق بود و چون مدتى مشاهده يوسف از وى دريغ شد، مشاهده حضرت حق نيز از دل وى در حجاب گرديد. از اين رو آن همه جزع و فزع يعقوب در فراغ يوسف، بر فوت مشاهده حق بود؛ نه بر فوت مصاحبت يوسف و آن زمان كه دوباره به ديدار يوسف موفق شد، به سجده افتاد كه دلش معشوق اصلى را ديد.(كشف الاسرار، ج5، ص140؛ در اين خصوص نگا: عرفان اسلامى، صص177 و 178)
به هر روى، زمانى مىتوانيم عشق مجازى را به عشق الهى و حقيقى مبدل سازيم كه از آن گذر كنيم و به منشأ و منبع اصلى و سبب اصيل آن روى آوريم.
چشم دريا ديگر است و كف دگر- كف بهل وز ديده دريا را نگر
جنبش كفها ز دريا روز و شب- كف همى بينى و دريا نى عجب
ما چو كشتيها به هم بر مىزنيم- تيره چشميم و در آب روشنيم
اى تو در كشتى تو رفته به خواب- آب را ديدى، نگر در آبِ آب
آب را آبى است كو مىراندش- روح را روحى است كو مىخواندش
(مثنوىمعنوى، دفتر3، ابيات 1270 - 1274)
اميدوارم خداوند منان از آن عشق نابي كه به بندگان خاص خود مي چشاند ما را نیز سیراب کند.
به نظر مي رسد با بيان مطالب فوق توانسته باشيد به پاسخ خود رسيده باشيد.
صاحب محتوی:
پرسمان دانشجویی
زبان :
فارسی
منبع اصلی :
http://akhlagh.porsemani.ir/node/364
جنس منبع:
متن
پایگاه :
پایگاه پرسش و پاسخ های اخلاق و عرفان سایت پرسمان
یادداشت :
نوع منبع :
پرسش و پاسخ , کتابخانه عمومی
مخاطب :
بزرگسال
خروجی ها :
Mods
Doblin core
Marc xml
MarcIran xml
مشخصات کامل فراداده
مشخصات کامل اثر
منابع مرتبط :
ثبت نظر
ارسال
×
درخواست مدرک
کاربر گرامی : برای در خواست مدرک ابتدا باید وارد سایت شوید
چنانچه قبلا عضو سایت شدهاید
ورود به سایت
در غیر اینصورت
عضویت در سایت
را انتخاب نمایید
ورود به سایت
عضویت در سایت