اسلام و مقتضيات زمان | کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی
کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی
کانال ارتباطی از طریق پست الکترونیک :
support@alefbalib.com
نام :
*
*
نام خانوادگی :
*
*
پست الکترونیک :
*
*
*
تلفن :
دورنگار :
آدرس :
بخش :
مدیریت کتابخانه
روابط عمومی
پشتیبانی و فنی
نظرات و پیشنهادات /شکایات
پیغام :
*
*
حروف تصویر :
*
*
ارسال
انصراف
از :
{0}
پست الکترونیک :
{1}
تلفن :
{2}
دورنگار :
{3}
Aaddress :
{4}
متن :
{5}
فارسی |
العربیه |
English
ورود
ثبت نام
در تلگرام به ما بپیوندید
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ...
همه موارد
عنوان
موضوع
پدید آور
جستجو در متن
: جستجو در الفبا
در گوگل
...جستجوی هوشمند
صفحه اصلی کتابخانه
پورتال جامع الفبا
مرور منابع
مرور الفبایی منابع
مرور کل منابع
مرور نوع منبع
آثار پر استناد
متون مرجع
مرور موضوعی
مرور نمودار درختی موضوعات
فهرست گزیده موضوعات
کلام اسلامی
امامت
توحید
نبوت
اسماء الهی
انسان شناسی
علم کلام
جبر و اختیار
خداشناسی
عدل الهی
فرق کلامی
معاد
علم نفس
وحی
براهین خدا شناسی
حیات اخروی
صفات الهی
معجزات
مسائل جدید کلامی
عقل و دین
زبان دین
عقل و ایمان
برهان تجربه دینی
علم و دین
تعلیم آموزه های دینی
معرفت شناسی
کثرت گرایی دینی
شرور(مسأله شر)
سایر موضوعات
اخلاق اسلامی
اخلاق دینی
تاریخ اسلام
تعلیم و تربیت
تفسیر قرآن
حدیث
دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات
سیره ائمه اطهار علیهم السلام
شیعه-شناسی
عرفان
فلسفه اسلامی
مرور اشخاص
مرور پدیدآورندگان
مرور اعلام
مرور آثار مرتبط با شخصیت ها
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی
مرور مجلات
مرور الفبایی مجلات
مرور کل مجلات
مرور وضعیت انتشار
مرور درجه علمی
مرور زبان اصلی
مرور محل نشر
مرور دوره انتشار
گالری
عکس
فیلم
صوت
متن
چندرسانه ای
جستجو
جستجوی هوشمند در الفبا
جستجو در سایر پایگاهها
جستجو در کتابخانه دیجیتالی تبیان
جستجو در کتابخانه دیجیتالی قائمیه
جستجو در کنسرسیوم محتوای ملی
کتابخانه مجازی ادبیات
کتابخانه مجازی حکمت عرفانی
کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران
کتابخانه تخصصی ادبیات
کتابخانه الکترونیکی شیعه
علم نت
کتابخانه شخصی
مدیریت علاقه مندیها
ارسال اثر
دانشنامه
راهنما
راهنما
اسلام و مقتضيات زمان
کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
فارسی
کتاب الکترونیکی
میانگین امتیازات:
امتیاز شما :
تعداد امتیازات :
0
اسلام و مقتضيات زمان
ویرایش اثر
کلید واژه اصلی :
دین شناسی
سوال:
آيا اسلام با گذر زمان هماهنگ است؟
پاسخ تفصیلی:
قبل از ورود در بحث عرض می شود که پاسخ تفصیلی این پرسش را می توانید در مجموعهآثاراستاد شهيد مطهرى، جلد بیست و یکم ملاحظه فرمایید.در این کتاب سه بحث با عنوانهای « اسلام و نيازهاى زمان » ، « اسلام و نيازهاى جهان امروز» و « قوانين اسلام در مقايسه با توسعه و تحول دنياى جديد» مورد بحث واقع شده. « اسلام و نیازهای زمان » به صورت مستقلّ نیز به چاپ رسیده ؛ که در برخی چاپها عنوانش « اسلام و اقتضائات زمان » می باشد. « اسلام و نیازهای جهان امروز » نیز جداگانه با عنوان « پانزده گفتار » منتشر گشته است. لکن تهیّه جلد بیست و یکم ـ که حاوی هر سه مطلب است ، بهتر خواهد بود.
براي پاسخ به اين سؤال بايد نقش زمان را در هر يک از مسائل و احکام اسلام مورد بررسي قرار داد تا هماهنگي و عدم هماهنگي آنها را با زمان روشن نمود ؛ و ازآنجا که دامنه مسائل اسلامي و احکام ديني بسيار گسترده و وسيع مي باشد ؛ بررسي تفصيلي تأثير زمان درهر يک از آموزه هاي اسلام زمان وفرصت زيادي مي طلبد و ما در اينجا با بياني کلي به طور خلاصه ، نقش زمان و گذر آن در اسلام و احکام را مورد بررسي قرار مي دهيم .
اقتضاءات هر زمان :
قبل از هر چيز بايد ديد «زمان» در راستاي زندگي بشر چه تأثير و نقشي را داراست و به عبارت ديگر چه اقتضايي را دارد تا در مرحله بعد به هماهنگي و يا ناهماهنگي اسلام با آن اقتضائات بپردازيم .
شهيد مطهرى(ره) براى مقتضاي زمان، سه تفسير بيان مىكند كه در اينجا به چكيده آن اشاره مىشود:
1- هرچه در يك زمان به وجود آمد، همين به وجود آمدنش تقاضاست، و بايد خود را با اين تقاضا، يعنى با پديده هايى كه در زمان پيدا شده، تطبيق داد و آنها را پذيرفت.
2- مقصود از اقتضاى زمان و يا تقاضاى آن، تقاضاى مردم زمان است، يعنى مردم پسند و مطابق ذوق وسليقه مردم بودن، بايد ديد كه پسند اكثريت مردم چيست؟ ذوق عمومى چيست؟ از پسند عمومى پيروى كند و با مقتضاى زمان هماهنگ كند.
3- تقاضاى زمان به اين معناست كه : احتياجات واقعى در طول زمان تغيير مىكند، يعنى احتياج بشر در هر زمان يك نوع تقاضايى دارد.
وى سپس با ردّ تفسير اول و دوّم، تفسير سوم را مىپذيرد و به شرح و بسط آن مىپردازد.(1)
بديهى است اگر گفته مىشود: بايد به مقتضاى زمان عمل كرد و يا سخن گفت و يا دين را تفسير كرد و آن را عصرى نمود، تنها معناى سوم مراد است ؛ چرا كه محور فعاليت بشر احتياج اوست. بدين معنا كه انسان در اين دنيا يك سلسله احتياجات واقعى دارد از قبيل خوراك ، پوشاك ، مسكن ، علم ، فكر، عقيده وغيره كه توأم با آن آفريده شده وبناچار به دنبال آن حركت مىكند.
در اين ميان يك سلسله احتياجات ثابت و غيرمتغيرند ، مثل پاسخ به نداى فطرت توحيدى و عبوديت و پرستش، تأمين نيازهاى فكرى و عقيدتى و ارزشهاى اخلاقى ومانند آن .
مجموعه اى از نيازهاى ديگر نيز وجود دارد كه در حال تغيير و تحوّلند و براى تأمين آنها به ابزار و وسائلى نياز است كه ما آن را نيازهاى ثانوى مى ناميم اين ابزار و وسائل در هر عصرى ممكن است تفاوت كند و با پيشرفت و تكامل خود، راه وصول را نزديكتر و سادهتر و گاهى نيز دقيقتر و پيچيدهتر كند. درهر حال لازم است كه به تقاضاى آن پاسخ مثبت داد.
همچنين از آنجا كه امروز نيازهاى فكرى بشر بيشتر شده و مطالب و استدلالات گذشته را كافى نمىداند و يا عرضه آنها را به شكل قديمى و كهنه، مطلوب و مؤثر نمىداند، لازم است در نحوه عمل و عرضه افكار و آراء تجديد نظر كرده، هرچند مثلا در تفسيرو تبيين امور ديني باشد.
لذا ازطرفي بشر بايد بر اساس شرائط و اقتضاءات زمان وعصر خود زندگي کند و از طرف ديگر با دو گونه از نيازمنديهاي ثابت و متغير روبرو است .
حال بايد ديد آموزه هاي اسلام خود را با اين دو نکته منطبق نموده و در نتيجه در هر عصري به روز بوده و همراه زمان خود مي باشد و يا با نگرشي ثابت و احکامي غير قابل تغيير، مربوط به عصر ظهور خود بوده و با گذر زمان همخواني خود را با احتياجات بشري از دست داده و در نتيجه پاسخگوي نياز بشرِ امروزي نخواهد بود .
با بررسي دقيق و فني مسائل و احکام اسلامي پي به وجود نوعي انعطاف پذيري و به روز شدن اسلام مي بريم به گونه اي که اصول اساسي و ثابت ديني و اساس آموزه هاي آن نيز مخدوش نگردد.
توضيح اينکه :
يكى از امتيازهاى اسلام و به ويژه مذهب شيعه ، پويايى اجتهاد است ؛ امري که با توجه به چهارچوبهاي خاص و قواعدي تنظيم يافته از طرف دين و شرع به مجتهدين و فقهاي ديني اين امکان را مي دهد که با توجه به شرائط زماني و مکاني به فهم دين و احکام آن پرداخته ، به استنباط احکام بپردازند و در عين حال محتوا و قالب اصلي و در نتيجه اصول واحکام غير قابل تغييررا نيز بدون کوچکترين تبديل و تغيير، حفظ نمايند .
در نتيجه با توجه به امکان اجتهاد در اسلام گرچه احكام در ماهيت خود ثابت مى باشند و هيچ گونه تغييرى در طول زمان پيدا نمى كنند و در روايتِ «حلال محمد حلال ابدا الى يوم القيامه و حرامه حرام ابدا الى يوم القيامه»(2) - حرام خداوند هميشه حرام و حلال او نيز براى هميشه حلال است – نيز به اين خصوصيت از احکام اشاره شده است؛ ولي همين احكام با توجه به دارا بودن موضوعات و ملاك هاى خاص كه تنها از طرف شارع مقدس تقرير و تشريع شده اند؛ مادامى كه در بستر زمان، تغييري براى موضوعات و ملاك هاي آنها حاصل نشود احكام ثابت و تغييرناپذير مى مانند ، اما چنانچه موضوعات تغيير كرد حكم نيز اجرا نخواهد شد.
البته اين تغييرات به دو صورت ممكن است:
1. درونى : مانند اين كه سگى در نمك زار نمك شود، يا آب نجس تبديل به بخار و يا خون بدن انسان جزء بدن پشه شود يا شراب سركه گردد كه دراين صورت حكم نيز تغيير مى كند و جاى بحث ندارد.
2.بيرونى : مانند آن جا كه روابط اجتماعى و يا اقتصادى نسبت به موضوعى تغيير كرده باشد، به گونه اى كه روابط اقتصادى و اجتماعى پيشين نسبت به موضوع حاكم نباشد. در اين صورت نيز حكم پيشين برداشته شده و حكم جديدى بر آن ها بار مى شود.
بايد توجه داشت اين تغييرات و اجازه برداشت حكم جديد، مطابق موازين و معيارهايى است كه خود اسلام معين كرده است و تعيين موضوع و ملاك احكام به ويژه در تغييرات بيرونى بسيار سخت است.از اين رو نبايد به صرف تغيير ظاهرى شرايط و روابط اجتماعى حكم به تغيير داد چرا که چه بسا اين ملاکها تنها ملاك حكم نباشند و ملاك هاى ديگرى نيز وجود داشته باشد كه ما از آن بى خبريم.
براى آگاهى بيشتر به کتاب اسلام و مقتضيات زمان، اثراستاد شهيد مطهرى مراجعه نماييد .
پىنوشت
(1)مجموعه آثار شهيد مطهري ،ج :21،ص:129
(2) اصول كافى، ج 1، ص 58
صاحب محتوی:
پرسمان دانشجویی
زبان :
فارسی
منبع اصلی :
http://www.maaref.porsemani.ir//content/%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85-%D9%88-%D9%85%D9%82%D8%AA%D8%B6%D9%8A%D8%A7%D8%AA-%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86
جنس منبع:
متن
پایگاه :
پایگاه پرسش و پاسخ های معارف سایت پرسمان
نوع منبع :
پرسش و پاسخ , کتابخانه عمومی
مخاطب :
بزرگسال
خروجی ها :
Mods
Doblin core
Marc xml
MarcIran xml
مشخصات کامل فراداده
مشخصات کامل اثر
منابع مرتبط :
ثبت نظر
ارسال
×
درخواست مدرک
کاربر گرامی : برای در خواست مدرک ابتدا باید وارد سایت شوید
چنانچه قبلا عضو سایت شدهاید
ورود به سایت
در غیر اینصورت
عضویت در سایت
را انتخاب نمایید
ورود به سایت
عضویت در سایت