امام واسطه فيض الهي است در جهان بيني توحيدي، آنچه در عالم هستي به وقوع مي پيوندد، وابسته به فيض خداوند است وجود هر شيء و تأثيرگذاري آن و تأثيرپذيري هر موجودي و خلاصه هرگونه اثري در عالم هستي، ناشي از اوست «لا حول ولا قوه الا بالله» لکن خداوند براي اعطاي فيض خود اسبابي قرار داده است «ابي الله ان يجري الامور الا باسباب فجعل لکل شيء سببا؛ فيض الهي از طريق مجاري و اسباب خاصي اعطا مي شود»، انسان کامل در هر دوره و زمان در رأس سلسله علل، اولين واسطه فيض الهي به مخلوقات است. بنابراين وجود ساير مخلوقات و بقاي آنها در پرتو نقش اوست به همين جهت، در زيارت امام زمان(عج) مي خوانيم: «بيمنه رزق الوري و بوجوده ثبتت الارض والسماء» تمام آنچه که در عالم هستي رخ مي دهد و تمام پيشرفت هاي علمي و غيره، فيض الهي است که واسطه اين فيض، انسان کامل عصر ما يعني امام زمان(عج) است.
امام کسي است که بر باطن و ملکوت انسان ها احاطه دارد و به واسطه سيطره اي که بر ملکوت انسان ها دارد، آنها را هدايت مي کند. نکته برتر بودن امام از نبي همين است که نبي فقط راه و چاه را نشان مي دهد اما امام با سيطره بر باطن و قلب و ملکوت انسان ها، دل ها را به سوي خداوند هدايت مي کند.
به تعبير روايات، نقش امام غايب، همانند نقش خورشيد در روز ابري است که هر چند در پس ابرهاي متراکم پنهان است اما از پس ابر نيز نورافشاني مي کند و سبب کنار رفتن شب و آمدن روز مي شود. همچنين گياهان و موجودات از نور و گرماي آن استفاده مي کنند.
توجه به يک نکته نيز لازم است و آن اين که امام زمان(عج) زنده و در ميان ما حاضرند لکن ظاهر نيستند. منظور از غايب بودن، عدم حضور امام نيست بلکه عدم ظهور امام است يعني ما امام را نمي شناسيم اما حضور دارند.