ولايت تكويني | کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی
کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی
کانال ارتباطی از طریق پست الکترونیک :
support@alefbalib.com
نام :
*
*
نام خانوادگی :
*
*
پست الکترونیک :
*
*
*
تلفن :
دورنگار :
آدرس :
بخش :
مدیریت کتابخانه
روابط عمومی
پشتیبانی و فنی
نظرات و پیشنهادات /شکایات
پیغام :
*
*
حروف تصویر :
*
*
ارسال
انصراف
از :
{0}
پست الکترونیک :
{1}
تلفن :
{2}
دورنگار :
{3}
Aaddress :
{4}
متن :
{5}
فارسی |
العربیه |
English
ورود
ثبت نام
در تلگرام به ما بپیوندید
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ...
همه موارد
عنوان
موضوع
پدید آور
جستجو در متن
: جستجو در الفبا
در گوگل
...جستجوی هوشمند
صفحه اصلی کتابخانه
پورتال جامع الفبا
مرور منابع
مرور الفبایی منابع
مرور کل منابع
مرور نوع منبع
آثار پر استناد
متون مرجع
مرور موضوعی
مرور نمودار درختی موضوعات
فهرست گزیده موضوعات
کلام اسلامی
امامت
توحید
نبوت
اسماء الهی
انسان شناسی
علم کلام
جبر و اختیار
خداشناسی
عدل الهی
فرق کلامی
معاد
علم نفس
وحی
براهین خدا شناسی
حیات اخروی
صفات الهی
معجزات
مسائل جدید کلامی
عقل و دین
زبان دین
عقل و ایمان
برهان تجربه دینی
علم و دین
تعلیم آموزه های دینی
معرفت شناسی
کثرت گرایی دینی
شرور(مسأله شر)
سایر موضوعات
اخلاق اسلامی
اخلاق دینی
تاریخ اسلام
تعلیم و تربیت
تفسیر قرآن
حدیث
دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات
سیره ائمه اطهار علیهم السلام
شیعه-شناسی
عرفان
فلسفه اسلامی
مرور اشخاص
مرور پدیدآورندگان
مرور اعلام
مرور آثار مرتبط با شخصیت ها
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی
مرور مجلات
مرور الفبایی مجلات
مرور کل مجلات
مرور وضعیت انتشار
مرور درجه علمی
مرور زبان اصلی
مرور محل نشر
مرور دوره انتشار
گالری
عکس
فیلم
صوت
متن
چندرسانه ای
جستجو
جستجوی هوشمند در الفبا
جستجو در سایر پایگاهها
جستجو در کتابخانه دیجیتالی تبیان
جستجو در کتابخانه دیجیتالی قائمیه
جستجو در کنسرسیوم محتوای ملی
کتابخانه مجازی ادبیات
کتابخانه مجازی حکمت عرفانی
کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران
کتابخانه تخصصی ادبیات
کتابخانه الکترونیکی شیعه
علم نت
کتابخانه شخصی
مدیریت علاقه مندیها
ارسال اثر
دانشنامه
راهنما
راهنما
ولايت تكويني
کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
فارسی
کتاب الکترونیکی
میانگین امتیازات:
امتیاز شما :
تعداد امتیازات :
0
ولايت تكويني
ویرایش اثر
کلید واژه اصلی :
منابع و اصطلاحات و شخصیت ها
سوال:
ولايت تکويني يعني چه؟
پاسخ تفصیلی:
ولايت در لغت به معناى قرب و نزديكى است (-معجم مقاييس اللغة، ابى الحسين احمد بن فارس بن زكريا، دفتر تبليغات اسلامى قم. ج: 6 ص: 141) و معناى محبت و حكومت و توليت نيز از ديگر معانى ولايت است كه از معناى قرب گرفته شدهاند( و ولايت بر دو قسم تكوينى و تشريعى تقسيم مىشود.- ملاصدرا، مفاتيح الغيب؛ انتشارات مولى ص: 487 و كربلائى جواد؛ الانوار الساطعة؛ دارالحديث ج: 1 ص: 18) استاد مطهرى در تعريف ولايت تكوينى مىفرمايند: ولايت تكوينى اين است كه انسان در اثر پيمودن صراط عبوديت به مقام قرب الهى نائل مىگردد و اثر وصل به مقام قرب ـ البته در مراحل عالى آن ـ اين است كه معنويت انسانى كه خود حقيقت و واقعيتى است، در وى متمركز مىشود و با داشتن آن معنويت، قافله سالار معنويت، مسلط بر ضمائر و شاهد بر اعمال و حجت زمان مىشود. زمين هيچگاه از وليّى كه حامل چنين معنويتى باشد، به عبارت ديگر از انسان كامل خالى نيست.( مطهرى، استاد شهيد مرتضى؛ ولاءها و ولايتها، انتشارات صدرا، صص: 57 ـ 56. تذكر اين نكته ضرورى است كه عبارت فوق متوهم اين معنى است كه ولايت تكوينى فقط مختص به انسان كامل و حجت هر زمان يعنى پيامبر و امام معصوم است؛ اما در ادامه بحث روشن مىشود كه چنين نيست و مقام ولايت درجاتى دارد كه درجات بالاى آن مختص اولياء الهى است، اما مدارج پائين و متوسط آن را مؤمنان عارف هم مىرسند.) حضرت آيت الله جوادى آملى نيز در تعريف ولايت تكوينى مىنويسند: ولايت تكوينى يعنى سرپرستى موجودات جهان و عالم خارج و تصرف عينى داشتن در آنها، مانند ولايت نفس انسانى بر قواى درونى خودش. هر انسانى نسبت به قواى ادراكى خود مانند نيروى وهمى و خيالى و نيز بر قواى تحريكى خويش مانند شهوت و غضب، ولايت دارد؛ بر اعضاء و جوارح سالم خود ولايت دارد؛ اگر دستور ديدن مىدهد، چشم, او را اطاعت مىكند و اگر دستور شنيدن مىدهد، گوش او مىشنود و اگر دستور برداشتن چيزى را صادر مىكند، دستش فرمان مىبرد و اقدام مىكند؛ البته اين پيروى و فرمانبرى در صورتى است كه نقصى در اين اعضاء وجود نداشته باشد. بازگشت ولايت تكوينى به علت و معلول است. اين نوع ولايت، تنها بين علت و معلول تحقق مىيابد.(-جوادى آملى آيت الله عبدالله، ولايت فقيه، مركز نشر اسراء، ص: 123) پس در معناى ولايت تكوينى چند امر لحاظ شده است: 1 ـ مقام قرب الهى، كه از طريق پيمودن صراط بندگى حاصل مىشود. 2 ـ مقام قرب باعث ظهور معنويت خاصى در انسان مىشود كه آن معنويت منشأ آثار بيرونى مىشود. 3 ـ انسانى كه به مقام ولايت تكوينى مىرسد، داراى مقام قدرت تصرف در امور و سرپرستى موجودات جهان مىشود، به گونهاى كه موجودات جهان ـ در حد ولايت ولى ـ تابع و فرمانبر او مىشوند و اين همان اثر بيرونى ولايت تكوينى است. 4 ـ اين تصرف با اجازه خداوند متعال است. 5 ـ تصرف خارج از نظام على و معلولى نيست. بلكه تصرف ولى علت آنچه تصرف شده، معلول كار اوست. 6 ـ در عين حال كه ولايت تكوينى بر اساس نظام على و معلولى است، كارى خلاف عادت و جريان طبيعى عالم اسباب است.(مكارم شيرازى، آيت الله ناصر، پيام قرآن، دارالكتب الاسلامية تهران؛ ج: 9 ص: 161) اما در يك تقسم بندى كلى ولايت تكوينى بر دو قسم است: 1 ـ ولايت عامه كه براى همه مومنانى كه داراى كردار نيك هستند، حاصل مىشود: الله ولى الذين امنوا يخرجهم من الظلمات الى النور خداوند ولى كسانى است كه ايمان آوردند، آنها را از تاريكىها به نور مىآورد.(-بقره: 257) 2 ـ ولايت خاصه كه عبارت از فنا در ذات اقدس اله است، فناى ذاتى، صفاتى، و افعالى. ولىّ خاص در ذات اقدس خداوندى فانى است و به اسماء و صفات الهى متخلق است و به آنها قائم و پابرجاست. [يعنى در اين مرحله ديگر منى نيست، هر چه هست، اوست. مولوى در اين موضوع اشعار نغزى دارد: آن يكى آمد در يارى بزد گفت: يارش كيستى اى معتمد؟
گفت: من. گفت: برو هنگام نيست بر چنين خوانى مقام خام نيست
خام را جز آتش هجر و فراق كه پزد كه وارهاند از نفاق
چون توئىّ تو هنوز از تو نرفت سوختن بايد ترا در نار تفت
رفت آن مسكين و سالى در سفر در فراق يار سوزيد از شرر
پخته گشت آن سوخته پس بازگشت باز گِرد خانه انباز گشت
حلقه زد بر در به صد ترس و ادب تابنجد بىادب لفظى ز لب
بانگ زد يارش كه بر در كيست آن؟ گفت: بر در هم توئى اى دلستان
گفت: اكنون چون منى اى من درا نيست گنجائى دو من در يك سرا
رسيدن به اين مقام مشكل است و رياضتهاى فراوان شرعى مىخواهد، كه در اين صورت اگر توفيق الهى رفيق راه شود، رسيدن به اين مقام را شايد. واضح است كه مقام فناء و قرب الهى را درجات و طبقاتى است كه برخى به مدارج بالا مىرسند و برخى به مدارج اوليه يا متوسط آن]. ولايت خاصه نيز بر دو گونه است: الف: ولايت اعطايى كه عبارت از مجذوب شدن در محضر حضرت اله پيش از مجاهده است. ولىّ عطائى را محبوب مىنامند؛ زيرا خداوند او را جذب كرده است. ب: ولايت كسبى كه عبارت از مجذوب شدن در محضر حضرت اله پس از مجاهده است. ولىّ كسبى را محبّ نامند، زيرا ابتداء به ذات اقدس اله تقرّب پيدا كرده و سپس به مقام جذبه رسيده است. البته براى او نيز ابتداء فيض الهى باريدن گرفته كه در باطن او غوغايى برپا كرده و او را به تلاش و كوشش واداشته است. وگرنه اگر فيض و جذبه الهى نباشد، رسيدن به مقام قرب محال است.-مفاتيح الغيب ص: 488 ـ 487. () بنابراين سه مرتبه براى ولايت تكوينى مىتوان ذكر كرد: (1) مرتبه ولايت عامه مومنان نيك كردار. (2) مرتبه ولايت خاصه عارفانى كه با مجاهده به مقام قرب رسيدهاند. و (3) مرتبه خاص الخاص كه مخصوص انبياء و ائمه (سلام الله عليهم) است كه آنها به دليل استعداد ذاتى خود محبوب الهى شدند و در مقام ذات و صفات و افعال الهى ذوب گرديدند، آنها آئينه تمام نماى الهى هستند.(- حضرت على (عليه السلام) مىفرمايند: ما لله آية اكبر منى براى خداوند نشانه و آيتى بزرگتر از من نيست (بحار الانوار ج: 23 ص: 206) عارف معاصر مىسرايد: مىخواست كه خود جلوه كند، جلوهگرم كرد) اين گروه همان انسانهاى كامل و حجتهاى الهى و واسطههاى فيض هستند كه زمين هيچگاه از آنها خالى نمىشود. فيض الهى دائمى است و همه كسان مىتوانند بدان برسند، منتها برخى استفاده تمام از آن مىكنند كه اينها بر حسب استعداد ذاتيشان به مقام خاص الخاص مىرسند و برخى بهرههاى فراوان مىبردند كه اينها به مقام خاص نائل مىشوند و گروهى نيز به فراخور حال خود بهره مىبرنند كه آنها عامه مومنان نيك كردارند و گروهى نيز عناد ورزيده و هيچ بهرهاى نمىبرند. آن يكى خورشيد عليين بود وين دگر خفاش كز سجين بود
آن يكى نورى ز هر عيبى برى وين يكى كورى گداى هر درى
آن يكى ماهى كه بر پروين زند وين يكى كرمى كه بر سرگين زند
آن يك يوسف رخى، عيسى نفس وين دگر گرگى و يا خر يا جرس
آن يكى پرّان شده در لامكان وين يكى در كاهدان همچون سگان
آن يكى سلطان عالى مرتبت وين يكى در گلخنى اندر تعزيت
آن يكى خلقى ز اكرامش خجل وين دگر از بينوائى منفعل
آن يكى سرور شده ز اهل زمان وين دگر در خاك خوارى بس نهان
(مولوى، مثنوى معنوى) [آرى انسان چنين است كه يكى به مقام قاب قوسين او ادنى مىرسد و ديگرى در اسفل السافلين و اسفل دركة من الجحيم نزول مىكند. يكى به نهايت قرب بار مىيابد و ديگرى به نهايت بعد رانده مىشود. آرى ؛ از همه محرومتر خفاش بود كه عدوى آفتاب فاش بود
به اين دليل است كه به ما گفتهاند سعى كنيد به مقامات راه بيابيد، و اگر بدان راه نداريد، لااقل آن را انكار نكنيد]. روشن شد كه مقام ولايت تكوينى مقام قرب و مقام معنويتى است كه موجب تصرف در امور خارجى مىشود. اين تصرف را در سه بند مىتوان خلاصه كرد: 1 ـ آنها واسطه فيض الهى هستند. 2 ـ برخى كرامات از آنها سر مىزند. اين كرامات همگى به اجازه الهى است. 3 ـ دعاى آنها براى امور مطلوب مستجاب مىشود.(-پيام قرآن ج: 9 صص: 163 ـ 162) ظاهرا مومنان نيك كردار تنها در حد بند سوم داراى ولايت هستند و بندرت از آنها كرامتى ديده مىشود. عارفان در حد خود داراى كرامات هستند و تحت سرپرستى ولى الله الاعظم واسطه فيض هم مىشوند و در موارد بسيارى دعاى آنها مستجاب مىشود. اما انبياء و اولياء واسطه فيض الهىاند، كه در هر عصرى يك نفر از آنها زندگى مىكند و بدون او زمين توان زندگى ندارد. چنانچه در زمانه ما صاحب زمان، حضرت ولى الله الاعظم بقية الله الاكرم خاتم ولايت مطلقه الهى حضرت امام مهدى (روحى و ارواح العالمين لتراب مقدمه الفداء) مىباشند. اينها واسطه فيض الهى هستند و ظهور كرامات ـ بدون اينكه داعيه بر ظهور آنها داشته باشند ـ از آنها فراوان است و دعاى آنها نيز يقينا مستجاب مىشود.
صاحب محتوی:
پرسمان دانشجویی
زبان :
فارسی
منبع اصلی :
http://www.maaref.porsemani.ir//node/3048
جنس منبع:
متن
پایگاه :
پایگاه پرسش و پاسخ های معارف سایت پرسمان
نوع منبع :
پرسش و پاسخ , کتابخانه عمومی
مخاطب :
بزرگسال
خروجی ها :
Mods
Doblin core
Marc xml
MarcIran xml
مشخصات کامل فراداده
مشخصات کامل اثر
منابع مرتبط :
ثبت نظر
ارسال
×
درخواست مدرک
کاربر گرامی : برای در خواست مدرک ابتدا باید وارد سایت شوید
چنانچه قبلا عضو سایت شدهاید
ورود به سایت
در غیر اینصورت
عضویت در سایت
را انتخاب نمایید
ورود به سایت
عضویت در سایت