انتساب ظلم به خداوند | کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی
کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی
کانال ارتباطی از طریق پست الکترونیک :
support@alefbalib.com
نام :
*
*
نام خانوادگی :
*
*
پست الکترونیک :
*
*
*
تلفن :
دورنگار :
آدرس :
بخش :
مدیریت کتابخانه
روابط عمومی
پشتیبانی و فنی
نظرات و پیشنهادات /شکایات
پیغام :
*
*
حروف تصویر :
*
*
ارسال
انصراف
از :
{0}
پست الکترونیک :
{1}
تلفن :
{2}
دورنگار :
{3}
Aaddress :
{4}
متن :
{5}
فارسی |
العربیه |
English
ورود
ثبت نام
در تلگرام به ما بپیوندید
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ...
همه موارد
عنوان
موضوع
پدید آور
جستجو در متن
: جستجو در الفبا
در گوگل
...جستجوی هوشمند
صفحه اصلی کتابخانه
پورتال جامع الفبا
مرور منابع
مرور الفبایی منابع
مرور کل منابع
مرور نوع منبع
آثار پر استناد
متون مرجع
مرور موضوعی
مرور نمودار درختی موضوعات
فهرست گزیده موضوعات
کلام اسلامی
امامت
توحید
نبوت
اسماء الهی
انسان شناسی
علم کلام
جبر و اختیار
خداشناسی
عدل الهی
فرق کلامی
معاد
علم نفس
وحی
براهین خدا شناسی
حیات اخروی
صفات الهی
معجزات
مسائل جدید کلامی
عقل و دین
زبان دین
عقل و ایمان
برهان تجربه دینی
علم و دین
تعلیم آموزه های دینی
معرفت شناسی
کثرت گرایی دینی
شرور(مسأله شر)
سایر موضوعات
اخلاق اسلامی
اخلاق دینی
تاریخ اسلام
تعلیم و تربیت
تفسیر قرآن
حدیث
دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات
سیره ائمه اطهار علیهم السلام
شیعه-شناسی
عرفان
فلسفه اسلامی
مرور اشخاص
مرور پدیدآورندگان
مرور اعلام
مرور آثار مرتبط با شخصیت ها
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی
مرور مجلات
مرور الفبایی مجلات
مرور کل مجلات
مرور وضعیت انتشار
مرور درجه علمی
مرور زبان اصلی
مرور محل نشر
مرور دوره انتشار
گالری
عکس
فیلم
صوت
متن
چندرسانه ای
جستجو
جستجوی هوشمند در الفبا
جستجو در سایر پایگاهها
جستجو در کتابخانه دیجیتالی تبیان
جستجو در کتابخانه دیجیتالی قائمیه
جستجو در کنسرسیوم محتوای ملی
کتابخانه مجازی ادبیات
کتابخانه مجازی حکمت عرفانی
کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران
کتابخانه تخصصی ادبیات
کتابخانه الکترونیکی شیعه
علم نت
کتابخانه شخصی
مدیریت علاقه مندیها
ارسال اثر
دانشنامه
راهنما
راهنما
انتساب ظلم به خداوند
کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
فارسی
کتاب الکترونیکی
میانگین امتیازات:
امتیاز شما :
تعداد امتیازات :
0
انتساب ظلم به خداوند
ویرایش اثر
کلید واژه اصلی :
عدل الهی
سوال:
ما معتقديم که همه چيز از اوست حتي همه زيبايي ها و صفات حال که کسي خوبي اش را از خدا مي گيرد اگر ظالم باشد ظلمش از کجا آمده است؟ از خدا که نمي تواند باشد چون خداوند ظالم نيست؟
پاسخ تفصیلی:
ظلم انسان از سوءاستفاده از اختيار او ناشي مي شود.انسان آزاد آفريده شده ومي تواند راه خطا وظلم را بر گزيند.
1. طبق براهین عقلی و نقلی ، خداوند متعال خالق کلّ است ؛ و هیچ امر وجودی نیست که معلول او نباشد ؛ لذا فعل اختیاری انسان نیز از حیث وجودی معلول خداوند متعال است . همانطور که در نامه قبلی نیز عرض شد خداوند متعال وجود محض (وجود بدون قید و حدّ) بوده و تنها افاضه کننده وجود است. و غیر خدا هر چه هست ماهیّاتی هستند که از جانب خدا به آنها وجود افاضه شده است. و ماهیّت اشیاء و افعال حدودی هستند که از مرتبه وجودی آن اشیاء و افعال ناشی می شوند ؛ لذا هرچه مرتبه وجودی موجودی نسبت به خدا پایینتر باشد حدود او نیز افزونتر می شود. فعل اختیاری انسان نیز مرتبه ای از وجود است که بعد از رتبه وجودی خود انسان قرار دارد ؛ چون فعل اختیاری انسان ، معلول انسان است ؛ و رتبه وجودی هر معلولی بعد از رتبه وجودی علّت خودش قرار دارد. خود فعل اختیاری انسان نیز دارای مراتب فراوانی است.
حاصل مطلب این که خود انسان و افعال اختیاری او با تمام مراتب آن ، از حیث وجودی معلول خدا هستند ، لکن ماهیّت انسان و ماهیّت افعال او حدود وجودند نه خود وجود ؛ و حدود وجود از ضعف و نقص مرتبه آن وجود ناشی می شوند ؛ لذا علّتی جدا از علّت وجودشان ندارند. به عبارت دیگر ماهیّت هر چیزی بیان کننده محدوده وجود اوست ؛ که مرز و حدّ وجود او را نسبت به سایر موجودات نشان می دهد ؛ یعنی ماهیّت هر چیزی از نبودهای او حکایت می کند ؛ لذا انسان بودن یعنی درخت نبودن ، ستاره نبودن ، زمین نبودن و ... . از اینرو ماهیّت هر موجودی به تعداد تمام ماهیّات موجود در عالم ، جنبه عدمی دارد. بنا بر این ، جنبه های وجودی موجودات معلول خدا هستند ولی جنبه های عدمی آنها که ناشی از ماهیّت و محدودیّت آنهاست نیازمند علّت نیستند تا خدا علّت آنها باشد.
ر.ک: نهايه الحكمه مرحله اول ؛ فصل دوم : « إن الماهيات أنحاء الوجود و إلى هذا الاختلاف يئول ما بين الماهيات الموجودة من التميز و البينونة و اختلاف الآثار هو معنى قولهم إن الماهيات حدود الوجود فذات كل ماهية موجودة حد لا يتعداه وجودها و يلزمه سلوب بعدد الماهيات الموجودة الخارجة عنها فماهية الإنسان الموجودة مثلا حد لوجوده لا يتعداه وجوده إلى غيره فهو ليس بفرس و ليس ببقر و ليس بشجر و ليس بحجر إلى آخر الماهيات الموجودة المباينة للإنسان. »
2. موجودات عالم مادّه دارای مراتب گوناگونند. این مراتب به نحو کلّی عبارتند از : جماد (موجود بی جان) ، نبات (گیاه) ، حیوان ، انسان ؛ لذا در میان موجودات عالم مادّه ، مرتبه وجودی انسان بالاتر از همه موجودات است. لذا انسان تمام مراتب مادون خود را داراست .حال اگر منشاء فعل اختیاری انسان بعد حیوانی باشد ، آن فعل را نسبت به انسان فعل قبیح می گویند ؛ در حالی که همان فعل نسبت به حیوان قبیح نیست ؛ چون این فعل متناسب با رتبه وجودی حیوان ولی غیر متناسب با رتبه وجودی انسان است ؛ و اگر منشاء فعل اختیاری انسان بعد فوق حیوانی او بود آن فعل را فعل حسن(نیکو) می نامند. این قاعده حتّی در افعال غریزی انسان نیز جاری است. یعنی اگر کارهایی نظیر غذا خوردن و خوابیدن انسان نیز صرفاً ناشی از بعد حیوانی او باشد و جنبه های انسانی او در این امور دخالت نکنند ، خوردن و خوابیدن ام هم قبیح خواهد بود. لذا عقلا چنین کسی را مورد مذّمت قرار می دهند. حتّی عقلا در چنین مواردی از تعابیری مثل « فلانی مثل حیوان غذا می خورد» یا «فلانی مثل خرس می خوابد» و امثال آن استفاده می کنند. در قرآن کریم نیز از مشابه همین تعابیر استفاده شده است. مثل:
« وَ الَّذينَ كَفَرُوا يَتَمَتَّعُونَ وَ يَأْكُلُونَ كَما تَأْكُلُ الْأَنْعامُ وَ النَّارُ مَثْوىً لَهُمْ . ـــ در حالى كه كافران از متاع زودگذر دنيا بهره مىگيرند و همچون چهارپايان مىخورند، و سرانجام آتش دوزخ جايگاه آنهاست.»( محمد : 12)
« وَ لَقَدْ ذَرَأْنا لِجَهَنَّمَ كَثيراً مِنَ الْجِنِّ وَ الْإِنْسِ لَهُمْ قُلُوبٌ لا يَفْقَهُونَ بِها وَ لَهُمْ أَعْيُنٌ لا يُبْصِرُونَ بِها وَ لَهُمْ آذانٌ لا يَسْمَعُونَ بِها أُولئِكَ كَالْأَنْعامِ بَلْ هُمْ أَضَلُّ أُولئِكَ هُمُ الْغافِلُون. ـــــ به يقين، گروه بسيارى از جن و انس را براى دوزخ آفريديم؛ آنها دلهايى دارند كه با آن(انديشه نمىكنند، و) نمىفهمند؛ و چشمانى كه با آن نمىبينند؛ و گوشهايى كه با آن نمىشنوند؛ آنها همچون چهارپايانند؛ بلكه گمراهتر. اينان همان غافلانند.»(الأعراف : 179)
« أَمْ تَحْسَبُ أَنَّ أَكْثَرَهُمْ يَسْمَعُونَ أَوْ يَعْقِلُونَ إِنْ هُمْ إِلاَّ كَالْأَنْعامِ بَلْ هُمْ أَضَلُّ سَبيلا.ـــــــ آيا گمان مىبرى بيشتر آنان مىشنوند يا مىفهمند؟! آنان فقط همچون چهارپايانند، بلكه گمراهترند.»( الفرقان : 44)
« مَثَلُ الَّذينَ حُمِّلُوا التَّوْراةَ ثُمَّ لَمْ يَحْمِلُوها كَمَثَلِ الْحِمارِ يَحْمِلُ أَسْفاراً . ــــ كسانى كه مكلّف به تورات شدند ولى حق آن را ادا نكردند، مانند درازگوشى هستند كه كتابهايى حمل مىكند.»( الجمعة : 5 )
« وَ اقْصِدْ في مَشْيِكَ وَ اغْضُضْ مِنْ صَوْتِكَ إِنَّ أَنْكَرَ الْأَصْواتِ لَصَوْتُ الْحَمير.ـــــــ (پسرم!) در راهرفتن ، اعتدال را رعايت كن ؛ از صداى خود بكاه(و هرگز فرياد مزن) كه زشتترين صداها صداى خران است.»( لقمان : 19)
« وَ مَثَلُ الَّذينَ كَفَرُوا كَمَثَلِ الَّذي يَنْعِقُ بِما لا يَسْمَعُ إِلاَّ دُعاءً وَ نِداءً صُمٌّ بُكْمٌ عُمْيٌ فَهُمْ لا يَعْقِلُون .ــــ مَثَل(تو در دعوت) كافران، بسان كسى است كه(گوسفندان و حيوانات را براى نجات از چنگال خطر،) صدا مىزند؛ ولى آنها چيزى جز سر و صدا نمىشنوند؛ (و حقيقت و مفهوم گفتار او را درك نمىكنند. اين كافران، در واقع) كر و لال و نابينا هستند؛ از اين رو چيزى نمىفهمند.»( البقرة : 171)
در روایات اهل بیت (ع) نیز به وفور ذکر شده که صاحبان اعمال قبیحه ، در آخرت به صورت حیواناتی متناسب با اعمالشان ظاهر می شوند. چرا که رتبه وجودی آنها در حدّ رتبه وجودی حیوانات تنزّل یافته است. به عبارت دیگر این گونه افراد ، به علّت بالفعل نکردن ابعاد انسانی خود ، در آخرت از رتبه انسانی خود محروم می شوند.
حاصل مطلب دو شماره قبلی این که هر امری ، از جمله افعال اختیاری انسان ، از حیث وجودی معلول خدا هستند . و عناوین افعال مخلوقات ، از حیث وجودی آنها گرفته نمی شوند بلکه از نسبت افعال به منشاء آن افعال در وجود فاعل ، انتزاع می شوند. به عبارت دیگر ، عناوین افعال مخلوقات از مقایسه افعال نسبت به ماهیّت و رتبه وجودی منشاء فاعلی آنها انتزاع می شوند. لذا یک فعل ، ممکن است نسبت به فاعلهای مختلف ، عناوین متفاوتی پیدا کند. برای مثال اگر انسانی ، انسان دیگری را از باب قصاص بکشد نمی توان او را قاتل یا ظالم نامید ؛ چون منشاء فعل او بعد حیوانی او نیست ؛ به عبارت دیگر فعل او از بعد حیوانی نفس نشأت نگرفته است. امّا اگر همین فاعل آن شخص را به ناحق بکشد او را قاتل و ظالم می نامند. چون منشاء فعل ، بعد حیوانی نفس فاعل است. همچنین اگر همین فاعل ، همان شخص را به جرم تجاوز به حریم اسلام بکشد نه تنها نمی شود او را قاتل یا ظالم نامید بلکه باید او را مجاهد فی سبیل الله خواند. همچنین اگر حیوان درنده ای آن شخص را به رسم شکار می کشت حقیقتاً نمی شد آن حیوان درنده را قاتل یا ظالم قلمداد نمود ؛ گرچه مجازاً چنین وصفی به آن حیوان داده می شود.
در این چهار مثال اگر با صرف نظر از منشاء فاعلی فعل ، به آن نگاه شود ، هر چهار حالت از حیث وجودی یکسانند. یعنی در هر چهار حالت یک فعل رخ داده است و آن کشتن یک انسان است. لکن وقتی این فعل واحد را نسبت به چهار منشاء می سنجیم چهار عنوان متفاوت پیدا می شود. به همین ترتیب اگر همان فعل واحد را نسبت به خدا در نظر بگیریم عنوانی برای خدا نیز انتزاع می شود ؛ که عبارت است از عنوان مُمیت. همچنین اگر این فعل را نسبت به جناب عزرائیل (ع) بسنجیم عنوان قابض الارواح برای او انتزاع خواهد شد.
بنا بر این در افعال مخلوقات آنچه به خدا نسبت داده می شود خود فعل ( حیثیّت وجودی فعل) است نه عناوین آنها. چون عناوین افعال از نسبت آن افعال به رتبه وجودی منشاء فاعلی آنها انتزاع می شوند. به عبارت دیگر عناوین افعال به نوعی تابع ماهیّاتند. لذا حتّی عناوینی چون قصاص کننده و قاتل در ردیف عناوینی چون ممیت و قابض الارواح نیستند. دو عنوان اوّل ، عناوین ماهوی اند ولی دو عنوان دو عناوین وجودی اند. که بیان تفاوت آنها معونه فلسفی بالایی را می طلبد که این نوشته را گنجایش آن نیست.
صاحب محتوی:
پرسمان دانشجویی
زبان :
فارسی
منبع اصلی :
http://www.maaref.porsemani.ir//node/3933
جنس منبع:
متن
پایگاه :
پایگاه پرسش و پاسخ های معارف سایت پرسمان
نوع منبع :
پرسش و پاسخ , کتابخانه عمومی
مخاطب :
بزرگسال
خروجی ها :
Mods
Doblin core
Marc xml
MarcIran xml
مشخصات کامل فراداده
مشخصات کامل اثر
منابع مرتبط :
ثبت نظر
ارسال
×
درخواست مدرک
کاربر گرامی : برای در خواست مدرک ابتدا باید وارد سایت شوید
چنانچه قبلا عضو سایت شدهاید
ورود به سایت
در غیر اینصورت
عضویت در سایت
را انتخاب نمایید
ورود به سایت
عضویت در سایت