مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

مبحث آغازین کتاب، حاوی اطلاعاتی درباره‌ی منابع اولیه‌ی تاریخ مسیحیت است. بدین‌سان نویسنده در فصل نخست، مطالعه‌ی مسیحیت از منابع اولیه را بررسی می‌کند. ضمن آن که در این فصل، پیشنهادهایی برای مخاطبان به منظور مطالعه‌ی منابع و بهره‌گیری از آن، ذکر گردیده است. در هریک از فصل‌های بعدی منابع اولیه‌ی مهمی از دوره‌های مختلف تاریخ مسیحیت معرفی و بررسی شده است. بدین‌ترتیب که بنیادهای کتاب مقدس، مسیحیت باستان (100-500 میلادی)، اصلاح در مسیحیت غربی (1500-1600)، مسیحیت اوایل عصر مدرن (1600-1900) و مسیحیت در دوران جدید (1900- زمان حاضر) تشریح می‌گردد. شیوه‌ی تنظیم و محتوای کتاب بدین‌قرار است که برای هردوره روایتی کوتاه درباره‌ی همان دوره بازگو می‌شود؛ سپس یک مقدمه می‌آید که زمینه‌ی متون را مشخص می‌سازد و بدین‌منظور نام‌های آن دوره، خلاصه‌ای تاریخی از آن و بررسی انواع ادبی منابع اولیه‌ی دوره در پی می‌آید. نخستین دسته‌ی متون درباره‌ی حوادث تاریخی دوره و انسان‌هایی است که آن‌ها شکل داده‌اند. دومین دسته، زندگی نهادینه‌ی آن دوره را دربردارد که سازمان‌دهی کلیسا و عبادت کلیسایی از آن جمله است. سومین دسته که به تعالیم آن دوره مربوط می‌شود مشتمل بر دیدگاه‌هایی درباره‌ی طبیعت و کارهای عیسی مسیح، نجات، آیین‌های مقدسی و نظایر آن است. چهارمین دسته‌ی متون، بر اخلاق فردی و اجتماعی دوره متمرکز است و در آن موضوعاتی مانند جنگ و صلح، عدالت اجتماعی و نقش زنان انتخاب گردیده است. آخرین دسته از متون نیز مربوط به ارتباطات مسیحیت آن دوره با رقبای درون و بیرون نهضت مسیحی است.

در کتاب حاضر، مؤلف به تشریح چیستی و تاریخچه مسیحیت می‌پردازد. نخستین کلیسا در ایران، انگیزه‌های پراکنده شدن مسیحیت، انگیزه‌های پراکنده شدن مسیحیت، دوران نخستین زندگی عیسی، آغاز پیامبری، ناسازگاری کاتبان و فریسیان و رفتن عیسی به شمال، درد و رنج عیسی و به صلیب کشیدنش، دستگیری عیسی، پیوند کلیسا با پیشرفت دانش‌ها، کلیسای کاتولیک، کلیساهای پروتستان در اروپا، نخستین کلیسا در اورشلیم، مسیحیت در کشورهای اروپا، کلیساها در سراسر جهان برخی از موضوعات مورد بررسی در این کتاب هستند.

کتاب حاضر در پنج فصل تدوین یافته است .در فصل نخست مقولات و جنبه‌های مختلفی از دین مسیحیت تعریف شده که عبارت‌اند از :عیسی (ع)، رسولان، کتاب مقدس، کلیسا، فرقه‌ها، آیین‌های هفت‌گانه و علم الهیات .در فصل دوم علل و عوامل درونی و بیرونی ایجاد تحول در مسیحیت ارزیابی شده است .در فصل سوم شالوده فرهنگ مسیحی و نقش و تاثیر دانش نوین بر آن بحث و بررسی شده و فصل چهارم به تشریح اصول مدرنیسم، ویژگی‌های مدرنیته یا انسان مدرن اختصاص یافته است .نگارنده در فصل پایانی به مهم‌ترین لوازم فرهنگ مدرن برای مسیحیت اشاره می‌کند که عبارت‌اند از :خصوصی سازی، دین زدایی، تکثر ادیان، علم در مقابل دین، نقد عقلی آموزه‌های دینی و مانند آن .در ادامه همین فصل دیدگاه‌های کلان کاتولیک‌ها (وایتکان) و پروتستان مطرح می‌گردد .

برخى از مراتب عصمت يعنى عصمت پيامبران در دريافت وحى و ابلاغ آن، هيچگاه از نبوّت جدايى نمى‌پذيرد و همان دليلى که ضرورت بعثت انبياء را به اثبات مى‌رساند، دست کم اين جنبه از عصمت آنان را نيز مسلّم مى‌سازد. در اين راستا نويسنده سعي دارد تا عصمت را در اديان يهوديت و مسيحيت بررسي نمايد.

نگارنده در کتاب حاضر به استمرار تاریخی و تغییر تدریجی سنت «پایدیای یونانی» در مسیحیت چهار قرن نخست میلادی می‌پردازد و به ضرورت یونانی شدن مسیحیت، وجوه اشتراک و کشمکش‌های میان میراث یونانی و مسیحیت اشاره می‌کند. وی بر این اعتقاد است که گسترش مسیحیت در سده‌های نخست میلادی بدون توجه به فلسفه یونان ممکن نبود؛ چرا که مسیحیت این دوران برای تبلیغ آموزه‌هایش نیازمند ابزاری بود و فلسفه یونانی این ابزار را در اختیار مسیحیت قرار داد. کتاب، مشتمل بر هفت فصل با این عنوان‌هاست: نخستین مواجهه مسیحیت و فرهنگ یونانی؛ نامه کلمنت رومی؛ ایمان عقلانی نزد مدافعان مسیحی؛ اندیشه فلسفی و مسیحیت؛ اندیشمندان اسکندرانی (کلمنت و اریگن)؛ آبای کاپا دوکیه و گریگوری اهل نیسا.