جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

سلوک در معنای عام خود، سیرِ تحول معنوی و گسستن از عالم صورت و پیوستن به عالم قدس است که در ادیان گوناگون به طُرق مختلف از گذشته‌های بسیار دور معمول بوده است. ایران و هند به سبب قرابت‌های فرهنگی و نیز جهان‌بینی عمیق و تقریباً مشابه خود، شیوه‌های سلوکی ژرفی را برای نیل به متعالی‌ترین مقام معنوی اتخاذ کرده‌اند. مهر ایرانی و کیش میتراس از گذشته‌های دور در پی عبور از هفت مرحله سلوک، یعنی خروج کامل از خودبینی و جذب در خورشیدِ حقیقت و پیوستن به مهر بوده است. مکتب یوگه نیز با تکلیف‌کردن ریاضت‌های دشوار و سیر در مراحل هشت‌گانه، امکان تحول معنوی را برای رسیدن به مقام سمادهی فراهم کرده است. در پی این مقصود، یعنی ترک تعلق و دست‌کشیدن از حیات دنیوی، مکتب یوگه و کیش میتراس/مهر شیوه‌هایی عرضه کرده‌اند که هر یک به سهم خود تأثیرات جهانی داشته‌اند. این شیوه‌ها بعضاً تشابه، و گاه تمایزاتی دارند که ناشی از جهان‌بینی، تفکر سلوکی و دریافت‌های باطنیِ بنیان‌گذاران این دو طریقت بوده است. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد سلوک و تفکر سلوکی از تأملات نظام‌مندِ بنیادین در سنت‌های کهن شرقی است که هم در مقام نظر و حیات نظری و هم در مقام عمل و حیات عملی تأثیرگذار است.