جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

دوره صفویه یکی از ادوار درخشان تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی است. سلسله صفویه شاید در میان خاندان های حکومت گر بر ایران استثناء باشد. آنها در عین دارا بودن اقتدار سیاسی و نظامی، از همان آغاز به علم و فرهنگ و هنر علاقه نشان دادند و در بسط و گسترش آن کوشیدند. آنان نظام سیاسی خود را با دین اسلام و مذهب شیعه اثنی عشری پیوند داده بودند و از این رو برای نخستین بار در کنار نظام اداری سازمان یافته در امور اجرایی کشور، ساختار تشکیلات نوین دینی پدید آوردند که مختص به این دوران شد. صفویان خود را مروّج مذهب شیعه می دانستند و در این راه خدمات ارزنده ای به یادگار گذاشتند.نتیجه اینکه در این پژوهش سه جریان عمده در رابطه با دین و عرفان در دوران صفوی مورد شناسایی و ارزیابی گردید.عرفان رسیدن به مرتبه باطنی دین است. نه عرفان جدای از دین است و نه دین عاری از عرفان، بلکه عرفان لایه عمیق و نهان دین و دین داری است. 1-عارفان اصیل و حکیمان و صوفیان جامع مانند بهاالدین عاملی معروف به شیخ بهایی، میرفندرسکی، میرداماد، ملاصدرا و... . در این دیدگاه عارف مسلمان، رسالت خود را وصول به حقیقت می داند و برای این مقصود مهم، گریزی از طریقت و شریعت نمی تواند داشته باشد.2- صوفیان ظاهری و فرقه هایی که درویشیسم لقب گرفته اند. این گروه اغلب اهداف سیاسی داشتند. 3-علمای قشری که انحراف های دسته دوم را بهانه کرده و در مخالفت با عرفان و تصوف به میدان آمده و با اهداف سیاسی می خواستند هیچ رقیبی در برابر خود نداشته باشند.