جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

موضوع کلام خدا با بشر از جنبه های گوناگون قابل بررسی است. از جمله جهات واکاوی در این موضوع جنبه معناشناسانه آن در قرآن است. این مسأله که چگونه می توان زبان و مفاهیم به کار رفته در قرآن در باره کلام خدا با بشر را آن گونه دریافت کرد که از یک سو معانی حقیقی و غیر انتزاعی بوده و از سوی دیگر مبتنی بر خود آیات قرآن باشد و وام دار نظریات بیرون از قرآن نباشد از مقاصد مهمی است که معناشناسی شناختی کلام خدا در قرآن به آن پرداخته است. این پژوهش با استفاده از روش معناشناسی شناختی، ضمن معرفی بخش هایی از اصول و قواعد این روش ، مضامین کلی آیات قرآن در موضوع کلام خدابا انسان را تحلیل نموده است. غور در سه واژه قول، وحی و کلام در دو سطح واژگان و ساختاربه نمابرداری از کلام خدا در قرآن می انجامد. نمابرداری واژگانی دربررسی استعاره مفهومی کلام خدا سامان می یابد و سپس با شناختی که از ابعاد مختلف استعاره مفهومی به دست می آید به مفهوم سازی قرآن در بعد هستی شناختی کلام خدا یعنی حوزه معنایی،میدان های معنایی، مقوله بندی و شبکه معناییرهنمون می شویم. «کلام» اساسی ترین مفهوم در بعد ارتباط وحیانی خدا با انسان است. اگر ارتباط خدا با انسان را به عنوان مقوله ای مستقل در نظر گیریم، ارتباط کلامی پیش نمونه آن خواهد بود. بسامد معنایی کلام در حد بالا، ارائه تصویر واضح و روشن و مهم تر از همه برخورداری از ویژگی های ارتباط کلامی، نشان از نمونه اولیه و اعلای کلام در ارتباط وحیانی خدا با انسان دارد. کلام مقوله ای انتزاعی و حاصل فعالیت ذهنی نیست که آن را در پیچ و تاب های مفهومی و عقلانی جست و جو کنیم آن گونه که برخی از فلاسفه پنداشته اند و لذا در تطبیق آن با آیات قرآن توفیقی نیافته اند. و نیز پنداری شاعرانه نیست که هویت آن را در تجربه شخصی افراد خاصی از انسان ها بازسازی کنیم. کلام خدا با فرستاده های خود حقیقتی است که در فرایند ارتباطی کلامی و گفتاری تحقق می یابد. خدا در ارتباط کلامی با پیامبران فعل گفتاری انجام داده است و در این ارتباط گفتاری آنها را به اتخاذ واکنشی خاص واداشته است. قرآن تجلی بخش ارتباط کلامی و ایحائی خدا با پیامبر اسلام است که به فراخور شرایط و اتفاقاتی که در طول رسالت پیامبر رخ نموده است بر ایشان نازل شده است. قرآن کتابی از قبل نوشته شده نبود که در قالب لفظ یا کتابت برپیامبر نازل شده باشد، بلکه هر آیه آن در رابطه بین خدا به عنوان گوینده به پیامبر که مخاطب او است ایحاء شده است. نقش وحی و ارتباط کلامی خدا با بشر تنها به بعد هستی شناختی وحی خلاصهنمی شود بلکه ارتباط کلامی خدا با انسان از بعد معرفت شناختی نیز حائز اهمیت است. در ارتباط کلامی، طرفین حضوری زنده و شفاهی دارند و این ارتباط را، که همواره تحت تأثیر عوامل بیرونی است، پویا و بانشاط برقرار نگه می دارند. نقش اصلی حفظ این ارتباط با خدا است و این خود نشان از حضور خدا در ساحت حیات انسان در این دنیا دارد. انتخاب افرادی از بین انسان ها و مخاطب قرار دادن و گفت و گو با آنها، گذشته از این که نشان از عنایت بسیار ویژه خدا به آدمی می کند، بیان کننده آن است که در روند زندگی روزمره که در بستر زمان و در حرکتی لاینقطع در جریان است و هر آن حامل حادثه ای خاص برای انسان است، خدا با راهنمایی ها و رهنمودهای خود مسیر حرکت او را به سوی کمال روشن و هموار می سازد. این همه در جایی سامان می یابد که رابطه خدا با انسان را در فرایندی زنده و پویا، یعنی رابطه کلامی، جست و جو نماییم. کلیدواژه هاکلام خدا، معناشناسی شناختی، افعال گفت