جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

‫اين پژوهش با هدف بررسي تطبيقي ديدگاه‌هاي فرقه‌هاي کلامي شيعه اماميه، اشاعره و معتزله در مورد خداشناسي و صفات خداوند متعال به نگارش درآمده است. نويسنده در قالب چهار فصل صفات ذاتي، صفات فعلي، صفات سلبي و صفات خبري خداوند متعال را از منظر اين فرقه‌هاي کلامي شرح داده است. وي در مقدمه نوشتار به صورت اجمالي به معرفي اشاعره، معتزله و شيعه اماميه پرداخته و گوشه‌هايي از عقايد کلامي آنان و منابع کلامي ايشان را بيان نموده است. نويسنده در فصل اول، صفات ذاتيه خداوند متعال مانند علم خدا و اقسام آن، وجوه فرق ميان علم حضوري و علم حصولي، قدرت خداوند، حيات الهي، سمع و بصر خدا، اراده خدا و ازلي و ابدي بودن خداوند از منظر سه فرقه کلامي اماميه، معتزله و اشاعره را بيان مي‌کند، سپس اختلاف نظر و اشتراک نظر آنان را در اين زمينه منعکس مي‌نمايد. نگارنده فصل دوم را به صفات فعليه خداوند متعال اختصاص داده و صفاتي مانند تکلم خدا، حکمت الهي، خلق افعال بندگان، افعال الهي که معلل به غايات است، قبح عقاب بلا بيان و تکليف بما لا يطاق را از منظر اين سه مکتب فکري بيان کرده است. در ادامه، مباني و اصول فکري آنان را در مورد افعال الهي و نسبت اين افعال با افعال بشر مقايسه نموده است. فصل سوم عهده‌دار تبيين و بررسي صفات خبريه خداوند متعال مانند داشتن دست، استواء الهي و وجه داشتن حق تعالي است و نويسنده در اين فصل ديدگاه‌هاي اشاعره، معتزله و اماميه را در اين زمينه مطرح کرده و مورد نقد و ارزيابي قرار داده است. پايان بخش پژوهش، فصل چهارم است که در آن، صفات سلبيه خداوند مانند شريک و مثل نداشتن حق تعالي، جوهر و عرض نبودن خداوند متعال، محل حوادث نبودن ذات باري‌تعالي، قابل رؤيت نبودن او و قابل کشف نبودن حقيقت حق تعالي را از منظر اين سه مکتب کلامي مطرح کرده و ديدگاه‌هاي آنان و مباني فکري و کلامي ايشان را در اين باره با يکديگر مقايسه نموده است.