جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

ویژگی هدایتگر بودن قرآن، همواره موجبات توجه خاص محققین و دانشمندان و نیز هر انسان حقیقت جویی را فراهم آورده و تکاپویی مستمر و پی گیر دستیابی به عمق بیکران دریای الهی وجود داشته است .همین تکاپو، علمی ویژه معارف قرآن را بنیان نهاد که به علوم قرآن معروف گشت .یکی از شاخه های پر بحث و گسترده علوم قرآن، بحث محکم و متشابه میباشد که همواره منشا اختلاف آراء و محل تضارب افکار و آراء مفسرین و دانشمندان مسلمان و نیز غیر مسلمان بوده است و از همین مقام نیز فرقه های متعددی بروز و ظهور یافته اند.اما آنچه مسلم است، این است که آیات قرآن از جهت احکام و تشابه به دو دسته آیات محکم و متشابه تقسیم میشوند، اما این احکام و تشابه، غیر از احکام و تشابهی است که در سوره هود و زمر آمده است که می گوید: "کتاب الحکمت آیاته" و "کتابا متشابها مثانی" وجود نوعی مماثلت و شباهت و احتمال وجوه متعدد در معنای آیات از ویژگیهای آیات متشابه و احکام نفوذ ناپذیری و دانستن وجه قطعی و معین آیات، خصوصیت تعیین کننده آیات محکم است .الزامات لغوی، گستردگی و عمیق بودن معانی و مفاهیم قرآنی و ایجاد انگیزه تدبر در نفوس، وجود متشابهات در قرآن را غیر قابل اجتناب و ضروری نموده است .اتقان و استواری معنای محکمات و ام الکتاب بودن آنها، راه حل مشکل میباشد به طوری که پس از ارجاع آیات متشابه به محکمات، مشکل وجود وجوه متعدد حل شده و مراد و مدلول قطعی آیه مشخص میشود از دیگر مسائل بحث انگیز، مسئله علم به تاویل میباشد آنچه از مقاد آیه "و مایعلم تاویله الاالله و الراسخون فی العلم" استفاده میشود مورد اختلاف دانشمندان بوده و بطوری که عده ای "واو" بین "الله" و "الرسخوان" را عاطفه و بعضی متسانفه می گیرند.اما آنچه که بطور مسلم میتوان گفت، این است که راسخین در علم، به تاویل آیات متشابه آگاهی دارند زیرا در غیر اینصورت تعطیلی و بلا استفاده بودن قسمتی از آیات قرآن لازم می آمد و این با هدایتگر بودن قرآن منافات داشت .حال خواه این معنا از آیه مزبور و متسانفه یا عاطفه بودن "واو" استفاده گردد خواه از مجموع روایات مربوطه به این موضوع به آن پی برد.