جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

این تحقیق در پنج فصل به موضوع مورد نظر پرداخته است: فصل اوّل: کلّیات تحقیق; فصل دوم: بررسی مفهوم سیره، امام، و امّت; فصل سوم: نگاهی گذرا به اوضاع سیاسی و فرهنگی حاکم بر جامعه اسلامی در عصر امامان(علیهم السلام)پس از رحلت رسول اکرم(صلی الله علیه وآله وسلم) تا پایان غیبت صغری و شناسایی انواع مخالفان امامان(علیهم السلام); فصل چهارم: بررسی اهداف امامان(علیهم السلام) از برخورد با مخالفان و شیوه های گوناگون ایشان و یارانشان با مخالفان; فصل پنجم: بررسی عوامل تاثیر گذار در تفاوت برخورد امامان با مخالفان; آن چه به صورت نتیجه این پژوهش می توان مطرح کرد این است: در طول تاریخ بشر، همواره دو جبهه حقّ و باطل در برابر هم صف آرایی کرده اند. حق طلبان برای رسیدن به اهداف الهی خود در برابر ستمگران و کج اندیشان که راه تکامل را به روی انسان ها سد کرده اند، به مبارزه ای گسترده و همه جانبه دست زدند. شناخت شیوه های مقابله با ظالمان و منحرفان که از سوی اولیای حق (امامان(علیهم السلام)) ارائه شده است، ضرورتی غیرقابل انکار دارد; سیره ای که به دلیل عصمت و حکمت خدادادی ایشان بر ما و تمام انسان ها در همه زمان ها و مکان ها حجّت است; از این رو بهترین الگو در برخورد با مخالفان سیاسی و فکری جامعه اسلامی به شمار می رود.امامان معصوم که جانشینان واقعی پیامبرانند، در برخورد با مخالفان خود (اعمّ از مخالفان سیاسی که همان غاصبان حکومت و زمامداران فاسد و کارشکنان حکومت حق هستند و مخالفان فکری که همان کج اندیشان، بدعت گذاران و تحریف گران دین مقدّس اسلام و منحرف کنندگان جامعه اسلامی اند)، با توجّه به وضعیت متفاوت، از شیوه های گوناگون استفاده می کردند. گاهی برای حفظ جان خود و اهل حق و رعایت مصالح جامعه اسلامی نظیر حفظ وحدت، به پنهان کاری و ظاهرسازی و به اصطلاح، «تقیّه» روی می آوردند. حتّی گاهی بنا به ضرورت جامعه اسلامی، با رعایت اصول و پافشاری بر ارزش ها، به همکاری مصلحتی با مخالفان می پرداختند و اگر زمینه ای برای گفتگو ایجاد می شد، به نصیحت، انتقاد و احتجاج با مخالفان نیز می پرداختند و سرانجام اگر در وضعی خاص با مخالفان سرکش و فتنه جو مواجه می شدند، بر خلاف روش اوّلی و برای رفع موانع هدایت به روش های قهرآمیز متوسّل می شدند; پس امامان معصوم(علیهم السلام)به رغم داشتن اهداف مشترک که همان حفظ اسلام، تشکیل حکومت اسلامی و مبارزه با ظلم و جهل بوده است، از شیوه های متفاوتی در برخورد با مخالفان بهره می جستند که می توان عوامل تأثیرگذار در اتّخاذ شیوه های متفاوت را میزان خفقان، سطح آگاهی و فهم جامعه، ویژگی های شخصی خلیفه وقت، وجود یاران و همراهان واقعی و... برشمرد.