جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

بی شک، قرآن کریم مهمترین کتاب عالم هستی است که از زوایای مختلف از عصر نزول تا هم اینک مورد عنایت پژوهشگران بوده است، به نحوی که ‎امروز فهرست نویسان بخشی از کار خویش را به معرفی این آثار قرآن‎پژوهی در ده ها جلد، اختصاص داده اند. با وجود این، کتاب آسمانی را چنان طراواتی است که هر بار می توان از افقی نو بر خوان آن نشست و بهر ه‎ای چید، پرسش های قرآنی به لحاظ حجم، بخش قابل توجهی از قرآن را به خود اختصاص داده اند. بررسی ساختارهای بیانی قرآن از این حیث که «چه کسی از که، چه می پرسد؟» بسیار معنا دار جلوه می نماید. شیوه قرآن در طرح پرسش ها، موضع آن نسبت به پرسش دیگران، و اینکه خداوند دانا علی رغم دانش به تمام راز و نهان ها چرا دیگران را، از مردم عادی تا پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم، مورد خطاب پرسشی خود قرار می دهد، سؤالاتی است که‎این تحقیق در بیان اهمیت و یافتن پاسخی برای آنها برآمده است. حائز اهمیت بودن شیوه استفهامی‎در ایجاد گفتمان ها، جریان های فرهنگی، بیدارسازی، دعوت و ... باعث گردیده است که‎این شیوه از تخاطب امروزه مورد توجه قرار بگیرد، لذا با توجه به نظام مندی کاربرد این شیوه در قرآن کریم شایسته است که ساختار و ویژگی های این نظام شناسایی و معرفی گردد. با بررسی ساختارهای استفهامی‎قرآن مشخص می شود برخی پدیده ها همچون تکذیب نعمت های الهی(فبأی آلاء، ربکما تکذبان) بسامد قابل توجهی را به خود اختصاص داده است. از سوی دیگر اگر این تکذیب مربوط به «آیات الله» شود، این شخص مکذب با 15 بار تکرار در آیات و سور مختلف قرآن تحت عنوان ستم کارترین(و من اظلم ممن کذب بآیات الله) معرفی خواهد شد. در کتابی که خداوند، پیامبر، اهل خرد و حتی گروه جنیان آن را کتاب هدایت معرفی کرده اند و به کرات بر این معنی در بیش از 25 مورد تأکید گردیده است، به کارگیری شیوه استفهامی‎در حجم گسترده بیش از 1260 مورد استفامی‎معنا داراست. امروزه دانشمندان پس از تحقیقات علمی‎دریافته اند که هر استفهام می تواند بخشی از کارکردهای زیر را داشته باشد: 1.تشویق به تفکر و تأمل، تشویق به فهم اندیشه ها، پدیده ها، روش ها، ارزشها و تأمل و کسب بینش لازم برای موضوع مورد بحث. 2.بررسی فهم، دانش و مهارت مخاطبان 3.جلب توجه مخاطب به پدیده ای از طریق برانگیختن علاقه و کنجکاوی و کمک به او در حرکت به سمت محور اصلی یک روند آموزشی، هدایتی همراه با روشنگری ابهامات احتمالی. 4.تجدید نظر، بازنگری، تقویت و تثبیت آموزه های مخاطب همراه با یادآوری رخدادهای پیشین. 5. اعمال نظم، استقرار و ثبات، مدیریت و یا اسکات مخاطبان( و یا احتمالاً مخالفان)، سوق دادن توجه ها به متن کلام پرسشگر و هشدار دادن با سازماندهی توجه ها 6. آموزش به کل مخاطبان با بهره گیری از پاسخ های ارائه شده گروهی از آنان 7.فراهم ساختن فرصتی برای اندیشیدن و ارائه پاسخ همگان با ایجاد روشی پویا و فعال در یادگیری 8.سؤال از برگزیدگان هر دو طیف متخاصم، به منظور آموزش و هشدار و برانگیختن حس قضاوت در میان دیگران 9.در عرصه وارد ساختن بی طرفان( به میدان سوق دادن افراد در حاشیه) 10.متبلورسازی اندیشه ها و اعتقادات مخاطبان 11.ایجاد فضایی برای بیان دیدگاه ها و عقاید درخصوص پدیده ای خاص. 12.برانگیختن مخاطبان به پرسش از یکدیگر و حتی دیگرانی که مخاطب سخن نخست پرسشگر نبوده اند. 13.یافتن مشکلات مانع از تکامل مراحل یک روند مطلوب. 14. بکارگیری مهارت‎های شناختی و رشد مهارت‎های فکری. 15.دعوت مخاطبان به قضاوت درباره برخی گزاره های ارائه شده پرسشگر و پاسخ‎های دیگر مخاطبان 16.فراهم‎سازی فرصت تعلیم با استمرار روند پرسش و پاسخ 17.اهمیت بخشی به دیدگاه های مخاطبان 18.بیدار‎سازی، هوشیار نمودن، عمق بخشیدن به ادارکات مخاطب و تشویق وی به حل مسأله و پرورش نیروی تصور او. 19.ارضای حس کنجکاوی پرسشگر، برطرف سازی نگرانی های وی، برقراری ارتباط او با دیگران و رساندنش به درکی عمیق تر از مساله مطرح. 20.ارائه دستورات در قالب مدیریت مخاطبان با پرسش هدفمند، تحلیلی و ...