جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

از آن جا که موضوع تحقیق، قضا و قدر است سعی شد مفهوم قضا و قدر به روشنی بیان گردد. همچنین نکاتی هم از معنای اصطلاحی قضا و قدر بدست آمده است که عبارتند از: استثنا ناپذیری، تقدّم تقدیر بر خلق جهان و تقدّم بر قضا و قدر. مهمترین محور اصلی تحقیق، بررسی تقدیر در زندگی انسان و ابعاد مختلف آن و به ویژه ارتباطش با جبر و اختیار است. در یک تقسیم بندی کلّی می توان امور مربوط به انسان را به چهار بخش تقسیم کرد:1- آفرینش انسان 2- رویدادهای زندگی انسان 3- شرایط و امکانات درونی و بیرونی افعال انسان 4- افعال انسان. در این تحقیق انواع قضا و قدر بیان شده است که عبارتند از: قضا و قدر تکوینی و تشریعی و قضا و قدر حتمی و غیر حتمی. از آن جا که تقدیرات غیر حتمی تغییر پذیرند. گاه کاری ناپسند سبب می شود که خدا نعمتی را که تقدیر کرده است، تغییر دهد و یا بلایی را که تقدیر نکرده است، تقدیر کند و به عکس. تغییر در قضا و قدر الهی همان است که احادیث معصومین ( ع) نامش را « بداء» گذارده اند. در حقیقت بداء گونه ای نسخ تکوینی است؛ چنان که گاه خداوند در حوزه ی احکام تشریعی، حکمی را تغییر می دهد و حکمی دیگر را بر جای می نهد که آن را « نسخ تشریعی» می گویند. در قلمرو امور تکوینی نیز گاه پروردگار تغییراتی پیش می آورد و قضا و قدری را بر می دارد و قضا و قدر دیگری را به جای آن می نشاند. سر اهمّیت اعتقاد به بداء، در این است که گواه بر حریّت و اختیار الهی است. بداء نشان دهنده ی این است که دست خدا در تغییر تقدیرات بسته نیست و در تقدیر مقدّرات و تغییر آن ها فعّال ما یشاء است. در این تحقیق از کتب تاریخی، دینی و روایی استفاده شده و سعی گردیده آیات و روایات مربوط به قضا و قدر لحاظ گردد. واژگاه کلیدی تحقیق عبارتند از: قضا، قدر، قضا و قدر تکوینی و تشریعی، قضا و قدر حتمی و غیر حتمی، بداء.