جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

هوسرل در بند ۴۰ تا ۵۲ رساله‌ی ایده‌های۱ با اتّکا بر مبانی ایده‌ی پدیده‌شناسی استعلایی، طرح‌واره‌ای از فلسفه‌ی فیزیک خود ارائه می‌کند. رکن اصلی نظریه‌ی او، بحث از چیستی و هستی هویات مشاهده‌ناپذیر و نظری در فیزیکِ ریاضیاتی است. او رأی خود را ضمن رد و نقض دو نظریه‌ی کیفیات اولیه ـ ثانویه و رئالیسم انتقادی بسط می‌دهد و تلاش می‌کند الگویی جایگزین پیشنهاد دهد. در این مقاله، ابتدا با استناد بر متن ایده‌های۱ به بازخوانی وجه آشکار و صریح نظریه‌ی هوسرل درباره‌ی هویات مشاهده‌ناپذیر می‌پردازیم، سپس با پیشنهاد چارچوبی معرفت‌شناختی مبتنی بر پدیده‌شناسی استعلایی، تلاش خواهیم کرد وجوه مبهم و مناقشه‌برانگیز نظریه‌ی هوسرل را تکمیل و بازسازی کنیم. در این راستا، استدلال خواهیم کرد که هویات نظری در فیزیک، شأنی «کلّی» دارند و به‌ همین جهت ضرورت دارد بحث از ماهیت آن‌ها با بهره‌گیری از آموزه‌ی «شهود مقوله‌ای» انجام شود. در ادامه، ضمن توجه به دو نحوه تحقق کلّی‌ها در نظر هوسرل (افلاطونی و کانتی)، با تأکید بر نقش یک دادگی خیالی اولیه در تکوین کلی‌ها، هویات نظری را کلّی در معنای کانتی قلمداد خواهیم کرد و مزایا و محدودیت‌های این تفسیر را مورد ارزیابی قرار خواهیم داد.

رویکرد پدیدارشناسانۀ هوسرل با انتقاد از وضع کنونی علم و معرفت از آن تعبیر به بحران می‌کند. هدف هوسرل این بود تا با ارائۀ برنامه‌ای فلسفی راهی برای برون‌شد از این بحران پیشنهاد کند. اما تلاش برای بازگرداندن فلسفه به جایگاه وحدت‌بخش قدیم و نجات این علم بحران‌زده و بخشیدن چهره‌ای انسانی و معنوی به آن، مستلزم در نظر گرفتن ملاحظاتی دربارۀ عینیت و عقلانیت علم است که غفلت از آن ما را در مسیری قرار می‌دهد که براساس آموزه‌های عقلانیت نقاد هم نادرست است و هم نامطلوب. توضیح داده می‌شود که این آموزه‌ها متضمن بازنگری در خصوص ذات‌گرایی و موجه‌گرایی و توجه به اهمیت و جایگاه صدق در رویکرد پدیدارشناسانۀ هوسرل است

هوسرل در پژوهش ششم از پژوهش‌های منطقی، دربارۀ «شهود مقولی» بحث کند. در شهود مقولی با اضافه‌ای فوق بر ادراکات حسی مواجه‌ایم که در مرحلۀ انتقال ادراک حسی به گزاره‌ای، محمولی بدان افزوده می‌شود. مسئلۀ مقالۀ حاضر، تبیین جایگاه شهود مقولی و نسبت آن با ادراک از نظرگاه هوسرل در پژوهش‌های منطقی اوست. ضرورت و اهمیت این مسئله آن اندازه است که می‌توان آن را شالوده و سنگ‌بنای پدیدارشناسی و هر نظریۀ شناخت آینده دانست و حتی هایدگر آن را یکی از چهار موضوع اصلی پدیدارشناسی هوسرل برمی‌شمرد. روند بحث با توضیح تفاوت «ادراک»، «شهود»، «ابژه» و «پُرشدگی» آغاز می‌شود. سپس با استفاده از روش تحلیلی- توصیفی رابطۀ شهود مقولی با عناصر مقولی تفکر، تقابل افعال بسیط و مقولی، مراحل افعال در شهود مقولی تألیفی، نقش مهم احساس در شهود مقولی و در کنار شهود مقولی تألیفیْ، شهود ایدتیک بررسی خواهد شد. یکی از دستاوردهای این نوشتار، شرح مراحل سه‌گانۀ شهودهای مقولی تألیفی است: ادراک بسیط ابتدایی از کل، ادراکات تقسیم‌کننده به اجزای کوچک‌تر، و التفات تألیفی مقولی بالفعل. نوآوری این نوشتار در این است که از نظر هوسرل ما همان‌طور که از ابژه‌های حسی شهود داریم، شهود عقلی و شهود مقولی نیز داریم.

ترجمه ماشینی : این مجموعه مقالات اولین تلاش مفصل برای ایجاد ارتباط بین تفکر فلسفه کلاسیک آلمان و پدیدارشناسی هوسرل است. این جلد مجموعه‌ای از مقالات انتقادی جدید از دانشمندان برجسته و فیلسوفان جوان‌تر از هر دو سنت را گرد هم می‌آورد تا این شکاف پژوهشی را که توسط هر دو رشته به رسمیت شناخته شده است، پر کند. این جلد، هر دو سنت را روشن می کند و اهمیت آنها را برای فلسفه معاصر، هم از نظر تاریخی و هم از نظر سیستماتیک، برجسته می کند. مضامین اصلی که در این مجلد به آن پرداخته می شود معرفت شناسی، فلسفه اخلاق و تاریخ فلسفه است که این مضامین بر اساس چندین موضوع فرعی (عین، ایده آلیسم/واقع گرایی، ذهنیت/بین الاذهانی، اخلاق، تاریخ، فرهنگ) مورد بحث قرار می گیرند. این سیستم مختصات اساسی را برای مقایسه نظری بین هوسرل و فلسفه کلاسیک آلمانی ارائه می‌کند و خطوط اصلی تفسیر را دنبال می‌کند تا هم تداوم و هم ناپیوستگی هر دو سنت را درک کنیم. یک بخش از این جلد به ویژه به درک پدیدارشناسی هوسرل و فلسفه کلاسیک آلمان اختصاص دارد. مقالات این جلد برای خوانندگان فلسفی عام با ارجاع ویژه به محققان در زمینه های فلسفه کلاسیک آلمان (کانت، فیشته، شلینگ، هگل)، نئوکانتی و سنت پدیدارشناختی (به ویژه هوسرل و سایرین) در نظر گرفته شده است. نمایندگان مهم همان) .

ترجمه ماشینی : هوسرل و ایده اروپا استدلال می کند که تأملات متأخر ادموند هوسرل در مورد اروپا را نباید نه به عنوان انحراف از پدیدارشناسی استعلایی اولیه او یا به عنوان تمرین ساده نقد فرهنگی، بلکه به عنوان تأملات پدیدارشناختی سیستماتیک در مورد زایش و تاریخمندی خواند. تیمو میتینن نشان می دهد که تاملات هوسرل در مورد اروپا متقاعدکننده ترین و رادیکال ترین تفسیر او از ابعاد بین الاذهانی، جمعی و تاریخی پدیدارشناسی است. هوسرل و نسل او پس از جنگ جهانی اول، در حالی که اروپا در تلاش بود تا خود را بازتعریف کند، کار کردند و او نوشته‌های اواخر خود را با جمع شدن ابرهای جنگ جهانی دوم نوشت. چند دهه بعد، سقوط اتحاد جماهیر شوروی دوباره هویت این قاره و تقسیمات سیاسی و اقتصادی آن را تغییر داد. میتینن به عنوان یک اروپایی درگیر مسئله اروپا می نویسد و بسیاری از نویسندگان و منتقدان اخیر او در این اثر - مانند میشل فوکو، ژاک دریدا و جورجیو آگامبن - نیز عمیقاً با این مشکل جدید هویت اروپایی درگیر هستند. این کتاب مشکل چندوجهی ایده عقلانیت اروپایی را روشن می کند و از مفاهیم بدیع جهان گرایی و غایت شناسی به عنوان مؤلفه های ضروری تأمل فلسفی رادیکال دفاع می کند.