جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در این رساله درباره رزق مقسوم و مسائل پیرامون آن بحث می گردد. رزق به هر چیزی گویند که مورد انتفاع قرار گیرد و کسی نتواند از آن جلوگیری نماید که شامل امور مادی ومعنوی می شود. آنچه خداوند در ازل روزی انسان نموده مقدر، تضمین شده، حلال وطیب است. رزق عام الهی نصیب همه بندگان می گردد ولی ارزاق خاص خداوند تنها نصیب مومنان می شود. از جمله مسائل پیرامون رزق مقسوم توحید افعالی و توحید در رازقیّت است که این دو منافاتی با اختیار انسان ندارد چون اراده و تأثیر تلاش ا نسان در طول اراده الهی قرار دارد. به حکم آیه « إنّا کُل شیءٍ خَلَقناهُ بِقَدر» هر چیزی در عالم مقدر و اندازه گیری شده است وعمومیت آن رزق را نیز در بر می گیرد. ولی مقدر بودن رزق به معنای نادیده گرفتن تلاش انسان نیست بلکه تقدیر الهی مشروط به تلاش انسان است. آیات و روایات ائمه معصومین ( علیهم السلام) در رابطه با رزق دو دسته می شوند: دسته ای به مقدر بودن رزق اشاره دارد و دسته ای هم تلاش و طلب انسان را مؤثر در رزق می داند. رزقی که در ازل برای انسان مقدر شده و رزقی که بر اثر تلاش و یا عوامل دیگر وسعت یافته و یا تنگ شده، هر دو از تقدیرات الهی است و موجب تغییر در علم الهی نمی شود در آیات در روایات هم اشاره شده که اعمال انسان می تواند مقدرات الهی را تغییر دهد. این رساله در سه بخش و چهار فصل تنظیم شده که به شرح ذیل است: بخش اول به تبیین مفهوم رزق، ویژگی ها و اقسام آن می پردازد و شامل سه فصل است. در بخش دوم به مباحث توحید افعالی، قضا و قدر و بداء اشاره می شود و شامل سه فصل است. در بخش سوم به جمع بندی و حل تعارض در مسأله تقدیر رزق و تلاش انسان پرداخته می شود و شامل سه فصل است. امتیاز این تحقیق از دیگر نوشته های موجود، چینش نو و جمع آوری کامل تر مطالب در مورد مقسوم بودن رزق می باشد. در تهیه مطالب و تدوین آن سعی شده از کتب معتبر دست اول تفسیری، روایی و کلامی استفاده گردد.

رجعت در لغت به معنی بازگشت و بازگشتن به دنیا پس از انتقال به جهان دیگر است و در اصطلاح همان حیات و زندگی بعد از مرگ و قبل از قیامت است و این معنا از لفظ رجعت به ذهن سبقت می جوید و همین معناست که مورد تأیید علما بوده است. اهداف رجعت را می توان درظهور قدرت الهی، تحقق وعدة الهی، اعوان و انصار حکومت مهدی ( عج الله تعالی فرجه الشریف)، ذلّت کفار و منافقین و تکریم مؤمنان، پاداش و عقاب دنیوی، اقامة حدود و قصاص تعطیل شده و تماشای اسما و صفات الهی در کامل ترین وجه خلاصه کرد. رجعت با دلایل عقلی و نقلی قابل اثبات است . از نظر عقل خداوند متعال قادر به هر کاری خواهد بود و همان گونه که توانسته است انسان را از نطفه به وجود آورد، پس از مردن نیز میتواند او را دوباره زنده کند؛ همچنین رجعت در میان پیشینیان واقع شده و طبق احادیث آنچه در ا مت های پیشین واقع شده باشد قطعاً در این ام?ت نیز واقع خواهد شد . به علاوه وجود روایات فراوانی که دلالت بر تواتر معنوی آن دارد نیز خود بر استحکام و ثبات این عقیده می افزاید . اعتقاد به رجعت نزد ائمة ما تا جایی اهمیت دارد که اعتقاد به آن را شرط ایمان فرد می داند. آنچه مسلم است این است که این واقعه قبل از رستاخیز به وقع خواهد پیوست و در آن زمان بسیاری از پیامبران گذشته و حضرت محمد و ائمه معصومین ( صلوات الله علیهم اجمعین ) رجعت می کنند و همچنین برخی از مؤمنان و کافران محض باز خواهند گشت تا نتیجة کا ر خود را ببینند و مؤمنان پاداش نیکی خود را بگیرند و کافران هم قسمتی از مجازات اعمال خود را در دنیا ببینند. از آنجا که میل به ماندن خواست فطری انسان است، پس اعتقاد به رجعت سرچشمة فطری دارد و در ادیان گذشته و حتی انسانهای ابتدایی هم بوده است از نظر آنان اموات نه فقط زنده و باقی هستند ، بلکه دارای همان اشتیاق ها و حوائ ج ایام حیات نیز می باشند . از این رو برای جلوگیری از زحمت آمد و شد احیانی اموات انبوهی از سنگ بر روی جسد مرده قرار می داده یا بدن او را با طناب های محکم می بسته اند. در کتب مقدس نیز اعتقاد به رجعت و مواردی از زنده شدن مردگان به دست پیامبرانشان به چشم می خورد. در این پژوهش از منابع تفسیری و روایی معتبراستفاده شده است. همة مطالبی که در این تحقیق بیان کردیم عقیدة شیعة دوازده امامی است که اعتقاد به آنها نیروی امید را در دل انسان زنده نگه می دارد و تلاش جهت تحقق آرمانهای بشری را در انسان افزایش می دهد.

چکیده حسد از دیدگاه آیات و روایات و آثار و پیامدهای آن » موضوع تحقیق می باشد. حسد به معنای آرزوی زوال نعمت از کسی است که سزاوار آن نعمت است و شخص حسود با آرزوی قلبی تلاش دارد، نعمت را، از فرد محسود از بین برود.حسد از گناهان قلبی و بیماری های کشنده روانی است که اگر درمان نشود، خسران دنیا و آخرت را در پی دارد. حسد مختص گروه خاصی نیست، بلکه هر انسانی ممکن است، مبتلا به این بیماری شود ولی اگر در زمان مناسب اقدام کند قابل پیشگیری و درمان است. این رساله با استناد به آیات و روایات سعی دارد، در حد توان در راه بهبود اخلاق فردی و اجتماعی افراد قدم بردارد . لذا در این نوشتار از کتاب های تفسیر از قبیل؛ تفسیر نمونه، تفسیر نور، تفسیر برهان و کتاب های اخلاقی مانند چهل حدیث امام خمینی (رحمت الله علیه)، اخلاق شبر و کتا بهای روایی مانند نه جالبلاغه، وسائل الشیعه و دیگر کتا بها استفاده شده است. رساله پیش رو در شش فصل تنظیم شده است: فصل اول: اهمیت جایگاه تحقیق حاضر فصل دوم: آشنایی با مفاهیم کلی فصل سوم: پرداختن به علائم حسد فصل چهارم: تاثیرات حسد فصل پنجم: معرفی عوامل حسد فصل ششم: راه پیشگیری و علاج حسد از نتایج تحقیق می توان به این موارد اشاره نمود: 1. در هنگام مواجهه با متنعم شدن دیگران، ممکن است حالتی برای انسان به وجود آید که خواستار زوال نعمت از وی شود یا این که زوال نعمت را نمی خواهد بلکه مثل و مانند آن نعمت را برای خود می خواهد. حالت اول که همان حسد است مذموم و نکوهیده است و حالت دوم که غبطه نامیده می شود، بسیار پسندیده است . چرا که باعث رشد و بالندگی افراد می شود. 2. برای حسد نشانه هایی است که مراجعه به آنها و آگاه شدن از آنها مانع ورود و یا پیشروی این مرض در وجود انسان می شود، چه بسا بهترین معیار شناخت این صفت خود شخص است که می تواند وجود این صفت را در نفس خود تشخیص دهد. 3. وجود صفات زشت در درون انسان یقینا دارای اثرات سوئی است که حسد از این اصل مستثنی نیست که خسران در دنیا و آخرت را دربر دارد. 4. از آنجایی که هر معلولی علتی دارد، باید دانست که وجود این صفت در درون انسان نیز دارای علتی است که مه م ترین علت کبر و خود بزرگ بینی است تا انسان خود را برتر از دیگران نداند، نمی تواند آروزی زوال نعمت از دیگران را داشته باشد. 5. پیشگیری بهتر از درمان ا ست، انسان با کسب آگاهی نسبت به صفات رذیله می تواند مانع ورود آنها در فضای نورانی تن شود، اما یکی از بهترین راه های درمان این مرض، این است که انسان ایمان داشته باشد، هر چه خداوند می خواهد به نفع و مصلحت انسان است و بداند که خداوند همیشه خیر بندگانش را می خواهد.

نوشتار حاضر به نقش مادر در تربیت فرزند با استناد به علم، قرآن و حدیث در دوران نوجوانی می پردازد. هدف از انتخاب این موضوع به عنوان موضوع تحقیق پایانی علاقه شخصی محقق برای کسب اطلاعات بیشتر و نیازی که در بین مادران برای تربیت نوجوان وجود دارد بوده، و با توجه به این نیاز چنین احساس شد که خوبست با انتخاب این موضوع اطلاعاتی در این زمینه کسب شود و به قلم تحریر در آید تا شاید مورد استفاده مادران قرار گیرد. در این رساله سعی شده است به وظایف مادر در تربیت نوجوان پرداخته شود، هرچند امر تربیت از عهده یک نفر به تنهایی ساخته نیست، زیرا در تربیت فرزند عملا مشارکت والدین مبرز و مشخص است. اما به خاطر ارتباط بیشتر بین فرزند و مادر، نقش مادر در تربیت فرزند مهمتر، حساس تر و کلیدی تر می باشد و در یک کلام نقش مادر در امر تربیت فرزند از اهمیت بیشتری برخوردار است. این رساله در سه بخش تهیه و تنظیم شده است: در بخش اول به مبانی تربیت پرداخته شده است و در بخش دوم دوران نوجوانی و اهمیت آن مورد بررسی قرار گرفته است و در بخش سوم وظایف و نقش مادر در تربیت نوجوان در بعد جسمی، هوشی، اجتماعی، عاطفی، اخلاقی و مذهبی مورد بررسی قرار گرفته است. در راستای تهیه مطالب از کتابهای مختلف روانشناسی رشد، روانشناسی کودک و نوجوان استفاده شده است. همچنین در قسمتهایی که موضوع از دیدگاه قرآن و سنت مورد بررسی قرار گرفته است از نرم افزارهای قرآنی نورالانوار ( جامع الاحادیث) و جامع التفاسیر و کتب لغت و کتب روایی استفاده شده است. مهمترین نکاتی که در تحقیق به آن اشاره شده است عبارت است از: 1-فرآیند تربیت امری مداوم و پیوسته است و مربوط به مرحله ای خاص نمی باشد. 2-مادر به عنوان یکی از عوامل مهم تربیت فرزند نقش عمده و بسزایی را در امر تربیت نوجوان به عهده دارد اما باید به این نکته نیز توجه داشت در یک تربیت موفق، ایفای نقش پدر و مادر بصورت همکار و هماهنگ ضروری است. 3-در تربیت نوجوان، صبر، آگاهی، دقت، درایت و هوشیاری مادر از ضروریات است که در اثر آشنایی با سیره ائمه اطهار ( ع) و آشنایی با نکات و بحث ها و دستوران علوم تربیتی و روانشناسی حاصل می شود. بنابراین بعد از آشنایی با سیره پیامبر ( ص) و ائمه اطهار و آگاهی از مباحث علمی و روانشناسی به کار بستن و استفاده از آنها در رسیدن به هدف که همان تربیت صحیح نوجوان می باشد، مادر را کمک خواهد کرد.

موضوع رساله « محبّت و موّدت اهلبیت :» می باشد. محبّت، دوست داشتن و عشق؛ به زندگی انسان جهت می دهد و اگر این علاقه و محبّت، به انسان های پاک و والا ( اهلبیت :) باشد، تا حد زیادی، بیمه کننده انسان از کشش های انحرافی است. هدف از انتخاب این موضوع اهمیت اصلاح ساختار روحی بشر است. که این ساختار روحی در پرتو ایمان به خدا و اطاعت از پیامبر(ص) و به تبع از اهل بیت پیامبر ( ص) رشد و تعالی لازم خویش را باز یافته است. از طرفی تأکید به دوست داشتن اهل بیت : به عنوان استفاده از اهرمی نیرومند در جهت سازندگی انسان و حرکت تربیتی و اجتماعی اوست. در این نوشتار که در چهار بخش تنظیم شده است؛ به بررسی مفهوم محبّت و مودّت اهلبیت : و ابعاد مختلف آن پرداخته شده است. در بخش اول مفهوم شناسی محبّت را مورد بررسی قرار داده و آن را از دیدگاه لغت و اصطلاح تبیین نموده و در ادامه اقسام محبّت مطرح شده است و در نهایت به بررسی مفهوم مودّت، اهل بیت : ، شیعه و نسبت محبّت و مودّت و شیعه پرداخته شده است. در بخش دوم به معرفی اهل بیت : و ارزش و جایگاه محبّت و مودّت به اهل بیت : پرداخته شده است. بخش سوم به راه های ایجاد محبّت و مودّت اهل بیت : و نشانه های محبّت و مودّت به آن بزرگواران اشاره می کند و بخش چهارم به ویژگی های محبان اهل بیت : ، انواع دوستان و محبان اهل بیت : و آثار و برکات محبّت و مودّت و مضرات مخالفت و بغض نسبت به ایشان پرداخته است. در تهیه و تدوین مطالب سعی شده است از کتب معتبر تفسیری: «تفسیرالمیزان: محمد حسین طباطبایی»، « تفسیرنمونه: ناصر مکارم شیرازی»، « تفسیرمجمع البیان: الفضل بن الحسن الطبرسی»، حدیثی: «وسائل الشیعه: حرعاملی»، « من لایحضره الفقیه: شیخ صدوق»، « شرح غررالحکم و دررالکلم: آمدی» و اخلاقی: «ادب فنای مقربان: عبدالله جوادی آملی»، « اخلاق حسنه: محسن فیض کاشانی»، « مباحث اخلاقی ره توشه: محمد تقی مصباح یزدی»، « معراج السعاده: احمد نراقی» استفاده گردد تا مطالب از جامعیّت و اتقان کافی برخوردار باشد. از نتایج تحقیق می توان به موارد ذیل اشاره نمود: 1. محبّت و مودّت به خاندان پاک پیامبر ( ص) عامل ثبات قدم و مایه سعادت و رشد و تعالی در راه دین داری و مصونیت افراد در برابر گناه و انحراف و مفاسد اخلاقی می باشد. 2. محبّت و مودّت به اهل بیت : نشانه ایمان و قبولی اعمال است و اعمال و عبادت بندگان الهی بدون آن قبول نیست. 3. ثبات قدم بر صراط روز رستاخیز و گذشتن از آن، به چگونگی طی کردن صراط مستقیم در دنیا بستگی دارد. کسانی که در دنیا، اهل بیت : را دوست داشته و با راهنمایی آنها در مسیر مستقیم گام نهاده اند، از پل صراط قیامت به سلامتی می گذرند و وارد بهشت می شوند. 4. بزرگترین اثر و فایده دوستی و محبّت اهل بیت : هدایت به سوی اسلام راستین و حرکت در صراط مستقیم است. 5. محبّت ورزی به اهل بیت : و عشق ورزی به آنها گواه بر دوستی خدا نسبت به انسان است و کسی را که خداوند دوست بدارد، توفیق محبّت ورزی نسبت به اهل بیت : را به او عطا می کند. واژگان کلیدی تحقیق: محبّت ، مودّت، اهل بیت: و شیعه.

موضوع تحقیق « بررسی تواضع در آیات و روایات و آثار و پیامدهای آن» می باشد که هدف از انتخاب این موضوع آشنایی با ماهیت تواضع و چگونگی بهره مندی از آن می باشد. چرا که « تواضع» یکی از امور اخلاقی بسیار مهم و موثر در زندگی فردی و اجتماعی انسان می باشد. در این نوشتار که در سه بخش تنظیم شده است به بررسی مفهوم تواضع و ابعاد مختلف آن پرداخته ایم؛ در بخش اول مفهوم شناسی تواضع را مورد بررسی قرار داده ایم و آن را از دیدگاه لغت و اصطلاح تبیین نموده ایم. در ادامه اقسام تواضع را مورد بررسی قرار داده ایم و در نهایت به بررسی مفهوم تکبر، اقسام تکبر، راه های درمان تکبر و نشانه های تکبر پرداخته شده است. در بخش دوم ویژگی های انسان متواضع، آثار و پیامدهای تواضع و عوامل ایجاد تواضع را مورد بررسی قرار داده ایم. در بخش سوم به تواضع در سیره ی پیامبران و اهل بیت ? ، و تواضع در سیره یاران اهل بیت و تواضع در سیره بزرگان دانش پرداخته شده است. در تهیه و تدوین مطالب سعی شده است از کتب معتبر اخلاقی و حدیثی استفاده گردد تا مطالب از جامعیت و اتقان کافی برخوردار باشد. از نتایج تحقیق می توان به موارد ذیل اشاره نمود: 1. تواضع به معنای فروتنی و خاکساری است که سرچشمه و اساس همه خوبیهاست. 2. تواضع امری اکتسابی است و در برخی افراد ذاتی است. یعنی آن ها که سرشتشان از علیین است ذاتاً متخلّق به این صفت پسندیده هستند. 3. تواضع همیشه و در برابر همه افراد پسندیده نیست، بلکه در بعضی از موارد مذموم و نکوهش شده است. از قبیل تواضع در برابر کافران، متکبران، ظالمان، فاسقان، قدرتمندان و ثروتمندان که فروتنی با آن ها جایز نیست. 4. تواضع نقش سازنده ای در زندگی فردی و اجتماعی انسان ها دارد، اگر این اخلاق پسندیده در جامعه نهادینه شود بسیاری از درگیری ها و دشمنی ها از بین می رود. 5. تواضع دارای آثار و پیامدهای با ارزشی است که از جمله می توان به جلب محبت، فزون شدن دانش و حکمت، کامل شدن عقل و شکوفا شدن استعدادهای نهفته و قرار گرفتن در زمره بندگان خاص خداوند متعال می باشد. 6. چنانچه این صفت والا و ارزشمند در وجود آدمی نهادینه شود، انسان متخلق به همه فضایل اخلاقی خواهد شد. واژگان کلیدی تحقیق: تواضع، تکبر.

«توحید افعالی از منظر قرآن، متکلمین، عرفا و فلاسفه» محور و موضوع بحث این رساله است. چرا که بسیاری از تحریف های عملی انسان ناشی از عدم شکل گیری صحیح باورهای دینی اوست. توحید افعالی به عنوان یک قسم از اقسام سه گانه ی توحید در مقام نظر و آخرین مرتبه ی آن در مقام عمل به این معناست که هیچ مؤثر مستقلی در عالم هستی به جز خداوند یگانه و ذات اقدس باری تعالی وجود ندارد و هرچه هست فعل الهی است. با توجه به این تعریف آیات کریمه ی قرآن در مورد تاثیر و عدم تاثیر علل ثانیه و دخالت مستقیم یا غیر مستقیم خداوند درکار عالم دو دسته می شوند. یک دسته پدیده های گوناگون هستی را بی واسطه به خدا نسبت می دهند که همان آیات مربوط به توحید افعالی است. دسته ی دیگر همین پدیده ها را به مجرای طبیعی آن ها و فعل انسان نسبت می دهند. همین دو دستگی ظاهری در آیات قرآن و نگاه تک بعدی و یک جانبه ی بعضی به این موضوع موجب گردیده است که دو دیدگاه مختلف در مورد محدوده ی اختیارات انسان به وجود آید و متفکران با استناد به هر دسته از آیات تفویض و جبر را استخراج نمایند، تا آنجا که یکی انسان را مختار مطلق و دیگری مجبور مطلق معرفی کند. حال آن که فعل در عین حال که خداوند مستند است، همان گونه به فاعل خود نیز مستند می شود. به عبارت دیگر در عالم بیشتر از یک علت وجود ندارد که سراسر عالم هر یک شأنی از شؤون اویند که در عالم، تجلی و ظهور یافته اند. اعتقاد و باور انسان به توحید در خالقیت، مالکیت، ربوبیت، رازقیت، ولایت و اطاعت و عبادت آثار زیادی در زندگی او به جای می گذارد، این باور باعث می شود انسان فقط به خداوند تکیه کند و بر فرامین او گردن نهد و رزق و روزی خود را در سایه ی رحمت او جستجو کند و به ولایت الهی تن دهد و از ولایت شیطان در امان بماند و کسی را جز ذات اقدس الهی شایسته پرستش و عبادت نبیند. اگر چنین شد به دریای بی کران اخلاص و آرامش دست می یابد و بسیاری آثار دیگر را در سایه ی این آرامش به دست خواهد آورد که هر چه ایمان آدمی قوی تر گردد، در زندگی او برکات این تحول بیشتر تجلی و ظهور پیدا می کند. اگر چه رسیدن به این مرحله از توحید و دست یافتن به درجه ی ایمان و یقین و باور قلبی در باره ی این موضوع به آسانی برای انسان میسر نیست، اما باید در حد توان و فهم علمی خود برای معرفت و شناخت خداوند تلاش کرد تا ثمره ی این تلاش علمی به مدد الهی موجب تجلی و ظهور عملی گردد. این رساله در پنج بخش و هفده فصل تنظیم شده که به شرح ذیل است: بخش اول شامل دو فصل است که تعریف لغوی و اصطلاحی واژه توحید ، مراتب آن و ویژگی های فعل الهی را مورد بحث قرار می دهد. بخش دوم توحید افعالی از دیدگاه متکلمین و شیعه و دلایل هر یک را مورد بررسی قرار داده که مشتمل بر سه فصل است. بخش سوم که از سه فصل تشکیل یافته به بررسی دیدگاه فلاسفه و عرفا درباره ی توحید افعالی پرداخته است. بخش چهارم توحید افعالی را از دیدگاه آیات وحی مورد بحث قرار داده و از دو فصل تشکیل شده است. بخش پنجم که مشتمل بر هفت فصل می باشد به بررسی شاخه های توحید افعالی در قرآن پرداخته و آثار اعتقاد به آن را مورد بحث قرار داده است. در تهیه مطالب این رساله و تدوین آن سعی شده است از کتب معتبر و دست اول کلامی- فلسفی و همچنین تفاسیر و کتب روایی معتبر استفاده گردد و همچنین از سایت های مربوط به موضوع و نرم افزارهای حدیثی و تفسیری مانند نورالانوار 2 ( جامع الاحادیث) و جامع التفاسیر و معجم فقهی 1 و 2 نیز استفاده گردیده است. واژگان کلیدی: توحید، توحید افعالی، اعتقاد، ایمان.

عالم برزخ که به آن عالم مثال نیز می گویند از جمله مهمترین مسائل کلامی است و برخی از سؤالاتی که در این زمینه بیان می شود عبارت است از: برزخ چیست؟ آیا عالم برزخ قابل اثبات است؟ چگونه؟ آیا آدمیان بعد از مرگ یکسانند؟ و ... در این رساله سعی شده است تا حدودی به این سؤالات پاسخ داده می شود. بنابراین از کتب معتبر لغتی چون مجمع البحرین، لسان العرب و ... حدیثی و کلامی مانند اصول کافی، بحارالانوار، معادشناسی و ... بهره گرفته شده. در ترجمه قرآن و نهج البلاغه هم بترتیب از ترجمه های محمد مهدی فولادوند و مرحوم محمد دشتی استفاده شده است. از جمله مسائلی که در بخش های مختلف این رساله مورد بررسی قرار گرفته است: تعریف، توضیح و اثبات عالم برزخ و عوالم سه گانه خلقت، مسئله مرگ و اقسام آن، سکرات موت، عوامل آسانی سکرات موت، متوفیان روح، قبر و عقبات عالم قبر همچنین شامل اصناف انسان ها در عالم برزخ و مسأله معاد در میان اقوام ماقبل و مابعد تاریخ و اعتقاد به معاد در ادیان آسمانی از جمله: در کتب یهود، اناجیل، زرتشت و قرآن و نیز آثار تربیتی اعتقاد به معاد از نظر روایات و آیات می باشد. واژگان کلیدی: 1)عوالم سه گانه 2) برزخ 3) مرگ 4) قبر