جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

از آن جا که قوانین مصوّب جمهوری اسلامی ایران در خصوص جرائم علیه امنیت، مشتمل بر برخی ابهامات و ناهماهنگی ها از جهت تعدد عناوین جرایم (از قبیل عناوین محاربه، افساد، بغی و مانند آن) و نیز روشن نبودن تعریف قانونی و دقیق این عناوین، و روشن نبودن مجازات برخی از این جرایم است و در سخنان فقها نیز نظریات مختلفی وجود دارد. یکی از زمینه های نیازمند به بحث، موضوع جرایم علیه امنیت است که نگارنده، در چهار بخش، موضوع پایان نامه خود قرار داده است. بخش اوّل که در آن از کلّیات بحث می شود، مشتمل بر دو موضوع کلّی است: جایگاه محاربه و افساد فی الأرض در قوانین جمهوری اسلامی ایران. این بخش، سه فصل دارد. فصل اوّل، درباره واژه «جُرم» و بررسی ریشه ای و اصطلاحی آن است که آن را در مفهوم عرفی به معنای گناه و بِزِه گرفته اند و در قرآن نیز به الفاظ مختلفی در موارد متعدّد به کار رفته است برخی از واژه شناسان نیز تلاش نموده اند که بین مفهوم گناه و بِزِه و مفهوم قطع، ارتباط و تناسبی قائل شوند. از جمله گفته اند چون گناه موجب قطع رحمت خداوند و یا بُریده شدن انسان از رحمت خداوند می شود، از آن به جرم تعبیر شده است که البته خالی از تکلیف نیست. در فصل دوم، واژه «امنیت» مورد بررسی قرار گرفته است و در فصل سوم، جایگاه جرایم علیه امنیت در حقوق جزا بررسی شده است. بخش دوم، درباره محاربه، معنای لغوی و اصطلاحی محاربه، محاربه در قرآن، محاربه در روایات، محاربه از نظر فقهای اهل سنّت و محاربه از نظر فقهای شیعه است در این بخش با اشاره به آیاتی از سوره مائده، بقره و توبه، ضمن بحث و بررسی درباره شئون اخلاقی یهودیان و طرح و بیان فتنه گری ها و اقدامات آنان علیه انبیای الهی، داستان فرزندان آدم (هابیل و قابیل) و نزاع و مخاصمه آن دو بر اثر حسد و کشته شدن هابیل به دست قابیل، مورد توجّه قرار گرفته و به دنبال آن از حکم الهی محاربه و کیفر آن بحث شده و قول برخی از مفسّران شیعه و اهل سنّت درباره این آیات، مورد بررسی قرار گرفته است. در قسمت بحث محاربه در احادیث پیامبرصلی الله علیه وآله و ائمه معصومان علیهم السلام نیز ضمن رجوع به کتب روایی اهل سنّت از قبیل صحاح سته و نیز کتب روایی شیعه مانند وسائل الشیعة، ده ها روایت در خصوص محاربه و مباحث مربوط به آن بیان شده و یک دسته بندی کلّی از این احادیث به این صورت عنوان شده که چون قوانین جمهوری اسلامی ایران، طبق احکام و موازین شیعه به اجرا درمی آید، لذا روایاتی که از کتب شیعه مورد استنادند، نقل و مورد بررسی قرار گرفته است. محور بخش سوم، اِفساد فی الأرض است که مشتمل بر چهار فصل با عناوین: معنای لغوی و اصطلاحی افساد، افساد در آیات قرآن و احادیث، افساد در کلمات فقهای عامه و خاصّه، و رابطه محاربه و افساد فی الارض است. در بخش چهارم نیز سایر عناوین مربوط به جرایم علیه امنیت در فقه، که مشتمل بر چهار فصل به نام های: بغی، ارتداد، ارجاف و سایر مواردی است که دارای کیفر اعدام است. بخش پنجم نیز شامل عناوین مربوط به جرایم امنیت در حقوق موضوعه بررسی کرده که مشتمل بر چهار فصل است: جرائم علیه امنیت داخی و خارجی، جرم سیاسی و غیرسیاسی، تروریسم و سایر موارد مهم از قبیل هواپیماربایی، آدم ربایی و بمب گذاری. در بخش ششم، نگارنده به نتیجه گیری از بحث ها پرداخته که خود، سه فصل دارد: محاربه و افساد در قوانین جمهوری اسلامی ایران، محاربه و افساد در رویّه قضایی دهه اوّل انقلاب و بررسی برخی آرای قضات محاکم و شعب دیوان عالی قضایی کشور، و بحث فقهی حقوقی در مورد تعریف محارب و مفسد و نقد نظریات ارائه شده.