جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

ترجمه ماشینی: در چرخش تاریخی در علوم انسانی یازده محقق که به‌خاطر کار میان‌رشته‌ای خود شناخته شده‌اند، یکی از برجسته‌ترین تحولات دنیای روشنفکری امروز را بررسی می‌کنند: بازگشت به تاریخ توسط طیف وسیعی از رشته‌های دانشگاهی. از «تاریخ‌گرایی جدید» در نظریه ادبی، تا «تاریخ قومی» تا «جامعه‌شناسی تاریخی»، این رویکردهای جدید هم منجر به آثار بیشتر تحلیل تاریخی و هم به تلاشی خودآگاهانه‌تر برای تعیین موقعیت انسان شده است. علوم در تاریخ خود مقالات در چرخش تاریخی در علوم انسانی - هشت مورد از آنها برای اولین بار در اینجا منتشر شده است - این تغییرات را از دیدگاه برخی از رشته‌هایی که عمیقاً درگیر هستند بررسی می‌کنند: انسان‌شناسی، جامعه‌شناسی، علوم سیاسی، حقوق، ادبیات. مطالعات و خود تاریخ بسیاری از نویسندگان نقش تعیین کننده ای در ایجاد چرخش تاریخی در رشته های خود داشته اند. بنابراین، حجم به طور کلی فراتر از فهرستی از این تغییرات است تا بپرسد تاریخ چگونه و چقدر می‌تواند تفاوت ایجاد کند. چگونه عمل تاریخ تحت تأثیر نظریه های پسا ساختاری و سایر نظریه ها قرار می گیرد. و آنچه از تاریخ بدون مشکل و علوم اجتماعی پس از چرخش تاریخی باقی مانده است. در مجموع این مقالات، این مفهوم را به دست می دهند که این چرخش های مختلف به تاریخ چه وجه مشترکی دارند و چه چیزی آنها را متمایز می کند. این بُعد تطبیقی، مجلد را از آنهایی که تأثیر تاریخ را بر یک حوزه واحد تحلیل کرده اند یا تأثیرات آن را بدون در نظر گرفتن خود مورخان ارزیابی کرده اند، متمایز می کند. پس از چرخش تاریخی، نه بازیگر تاریخی و نه تحلیلگر تاریخی دیگر هرگز به عنوان غول پیکری که بر صفحات تاریخ قدم می زند دیده نخواهند شد. این جلد به شیوه ای شگفت انگیز و چالش برانگیز توضیح می دهد که چرا باید چنین باشد. ترنس جی مک دونالد، استاد تاریخ، دانشگاه میشیگان است.

ترجمه ماشینی: این بررسی تحلیلی معرفت شناسی ابن خلدون با محوریت فصل ششم مقدّمه است. ابن خلدون در این فصل با عنوان کتاب علم، ایده‌های کلی خود را درباره دانش و علم و ارتباط آن با سازمان اجتماعی بشر و ایجاد تمدن ترسیم می‌کند.

رهیافت های پژوهشی در علوم اجتماعی یا شیوه های منظم و سیستماتیک بررسی پدیده اجتماعی حداقل در چندین دهه اخیر بسیار متنوع و گوناگون بوده اند و رهیافت کیفی برای رجوع به پدیده اجتماعی یکی از آن ها است. منابع روش شناسی علوم اجتماعی حاوی قابلیت ها و امتیازات بسیار و همچنین نقاط ضعف و انتقادات متعددی برای روش های کیفی است. از نظر تاریخی، ریشه های بحث در این باره به دوران نیمه دوم قرن نوزدهم باز می گردد. تمایز میان روش های کمی و روش های کیفی را می توان از منظر پارادایم های حاوی این دو روش، یا بر اساس مقایسه میان کیفیات و ویژگی های یافته ها برای آن دو و تفاوت های هستی شناختی و معرفت شناختی بین دو رویکرد نیز مورد بررسی قرار داد. این نوشتار در پی طرح خصوصیات پارادایمی هر روش و مقایسه روش ها از دیدگاه فرضیات اساسی هر پارادایم و ارایه یک گونه شناسی از ویژگی های روش های یاد شده است.

تحلیل و تبیین جامعه شناختی تحولات تاریخی راهنمای علمی راه حال و آینده خواهد بود. تحول علمی‌ای که در دوره اولیه تاریخ اسلام و یا به عبارتی در دوره تمدن اسلامی رخ داد مسأله‌ای است که هم بسیار به آن اذعان شده و هم مورد تحلیل و کنکاش قرار گرفته است، اما جای خالی تحلیل‌های جامعه شناختی که بتواند فراتر از گزارش‌های تاریخی و نیز تحلیل‌های غیرنظامندِ غیرعلمی قرار گیرد کاملاً مشهود است. این تحقیق عهده دارد تبیین جامعه شناختی رابطه نهاد علم و نهاد سیاست در قرون اولیه تاریخ اسلام (قرن اول تا پنجم) است و از آنجا که گستره علم بسیار وسیع است و بررسی آن در قالب یک پایان‌نامه نمی‌گنجد به صورت موردی به بررسی علم کلام (به جهت ارتباط نزدیک با جریان‌های سیاسی) می‌پردازد. این تحقیق از نوع مطالعات جامعه شناسی تاریخی است که با رویکرد اثباتی و اتخاذ چارچوب نظری مناسب به سراغ شواهد و واقعیت تاریخی می رود و از رهگذر آن هم واقعیت تاریخی را فهم می کند و هم چارچوب نظری خود را مورد آزمون قرار می‌دهد. و در پایان روشن شد که منشاء و چگونگی شکل گیری علم کلام کاملاً متاثر از جریان‌ها و مسائل سیاسی قرن اول بوده است. همچنین بسط و گسترش مسائل کلامی و شکل‌گیری نحله‌های کلامیِ معتزلی و اشعری در قرون دوم و سوم و چهارم در بستر فرایندها و هویت سیاسی‌ای که اجتماع مسلمین در آن زیست می‌کرده‌اند، بوده است، در نهایت افول کلام معتزلی و نیز ظهور کلام شیعی در فاصله قرون چهارم و پنجم از رهگذر تحولات سیاسی ای که در تغییر رویکرد خلفای بنی عباس نسبت به قبل و نیز تغییر نحوه حضور سیاسی امامت شیعی در جامعه شیعی قابل تبیین است.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

درک واقع بینانه تحولات سیاسی – اجتماعی و کشف و استخراج (پیام ها و عبرت های) مستتر در نهضت های فراگیر مستلزم نگرش و بینش تاریخی ای است که تبیین گر نهضت و هسته اصلی قیام باشد. نهضت عاشورا نیز به مثابه یک قیام تحول ساز در بستر تاریخ مبتنی بر نظام اندیشه ای و تحلیلی امام حسین (ع) به وقوع پیوست این قیام هدفمندی خلقت و آفرینش، باور به علیت در حوادث در کنار به رسمیت شناختن نقش اراده و اختیار انسانی در ایجاد تغییرات و مسوولیت دینی در قبال حوادث و نگرشی یکپارچه نسبت به شناخت و تعریف «قدرت» به عنوان بخشی از حق و فهمی تاریخ ساز از حضور در هستی برای انسان را نشان می دهد.در واقع قابل تامل ترین موضوع در مورد نهضت امام حسین (ع)، نه نتیجه مقطعی و حتی نتایج اخلاقی آن بلکه درک عمیق تاریخ سازی انسان های آگاه به موجودیت خود در هستی برای آینده است. لذا تبیین حرکت امام، ضرورت تامل در فلسفه و تاریخ از دیدگاه اسلام را می طلبد و نیز این حرکت یک جنبش پویای تاریخ ساز با ماهیت دینی است که بدون در نظر گرفتن بعد جهانی تاریخی و نگاه پویایی شناسی اجتماعی یا جامعه شناسی تاریخی، جایگاه واقعی و تاریخی آن کمتر قابل درک است. بنابراین درک اهداف فوق در چارچوب بررسی زمینه های تاریخی – سیاسی نهضت و حوادث تاریخی از زمان پیامبر تا زمان امام حسین (ع) میسر است.این مقاله درصدد است تا با پاسخ داده به دو سوال زیر منجر به نتیجه ای شود که از آن به عنوان تحلیل بر زمینه های تاریخی – سیاسی نهضت عاشورا یاد می کنیم.سوال اول: چرا این واقعه رخ داد؟ و سوال دوم: اینکه چگونه به وقوع پیوست؟ پرسش نخست برای این تحقیق اساسی است که در چارچو مطالعات تاریخی با تاکید بیشتر مورد تجزیه و تحلیل قرار خواهد گرفت.