جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

به فاصله‌ای اندک از رحلت حضرت محمد ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ مسلمانان راهی دو سرزمین متمدن آن روزگار یعنی ایران و روم شدند و بخشهایی عمده از آنها را به تصرف خود درآوردند .علی رغم وجود تفاوت زبانی و تفاوت شرایط زندگی عربها با ساکنان سرزمینهای تازه فتح شده وهمچنین ماموریت و رسالت عربها که خود را حاملان سخن و پیام آسمانی دین اسلام می‌دانستند که نمادها و قالبهای خاص خود را داشت ولیکن به استناد واقعیات غیرقابل انکار تاریخی ، به رغم همه مشکلات و موانع ارتباطی ، آنها موفق شدندکه ارتباط بسیار کارآمدی با مخاطبان غیر عرب خود پدیدآورند که راه انتقال فرهنگ و آموزه‌های جدید دینی را هموار کرد . پرسش اینجاست که اعراب مسلمان از کدام ابزارها ، روشها و نمادهای ارتباطی بهره جستند تا بدین کامیابی دست یافتند ؟

جامعه ی عرب در روزگاران پیش از اسلام به حیث ماهیت قبیله ای و نابرخورداری از حاکمیت سیاسی و نظم مدنی،متأثر از سنت هایی بود که روابط درونی و بیرونی قبیله را تنظیم می کرد.سطح متفاوت قدرت و اقتدار قبایل عدیده ی جزیرة العرب در روزگار جاهلی و زندگی مشحون از جنگ و ستیزی که طبیعت خشن عربستان بر ساکنان خود تحمیل می کرد و سنت و آدابی که جامعه ی قبیله ای عرب با خود داشت زمینه را برای افزایش بحران های اجتماعی هموار می کرد. پرسش اساسی که این مقاله حول محور آن سامان یافته،این است که در چنین شرایطی جامعه ی قبیله ای عرب،چه راهبردی را در مهار و یا فرو کاستن بحران اتخاذ می کرد؟یافته های این نوشتار بر این مفروض مبتنی است که جامعه ی قبیله ای عرب در نبود نظم و حاکمیت سیاسی متمرکز- که بتواند با سازوکارهای خویش به تنظیم و تعدیل مناسبات اجتماعی بپردازد- به اندیشه ی پی افکندن سنتی روی آورد که از آن به عنوان حلف یاد شده است. در این نوشتار سعی بر آن است تا با تکیه بر داده های تاریخی، به تبیین حلف و مکانیزم انعقاد گونه های مختلف آن و نیز کارکردهای ویژه ای که در جامعه ی عرب جاهلی از آن برخوردار بوده است،پرداخته شود.