جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

با همکاري دو دانشگاه آلماني؛ کارگاه معناي آیین های ديني مرگ برگزار شد: کارگاه دو روزه «معناي آيين هاي ديني مرگ در اديان» با همکاري چند دانشگاه از آلمان روزهاي شنبه و يکشنبه ششم و هفتم مهر ماه در دانشگاه اديان و مذاهب برگزار شد. به گزارش مرکز عالي اطلاع رساني اين دانشگاه به نقل از خانم دکتر پورمحمدي مدير اين برنامه، کارگاه «معنای آیین های ديني مرگ در ادیان» صبح روز شنبه ششم مهرماه با حضور سی نفر میهمان آلمانی از دو دانشگاه گوته و پتسدام کار خود را آغاز کرد. ترکیب میهمانان شامل سیزده نفر استاد و پانزده نفر دانشجو بودند. هیأت اساتید، نيز شامل چهار استاد تمام، پنج استادیار دانشجوی پست دکتری و چهار استادیار دانشجوی دکتری بودند. میهمانان پس از دو هفته حضور در شهرهای مختلف ایران و مشاهدۀ مستقیم آیین های زیارت و مرگ عصر جمعه به شهر قم رسیدند و سپس دو روز در کارگاه حضور پیدا کردند. اين کارگاه با تلاوت آیات قرآن توسط دکتر جاودان و خوشامدگویی ریاست دانشگاه جناب حجه الاسلام نواب رسماً افتتاح شد. در مراسم افتتاحیه اعضای هیأت علمی دانشگاه و دانشجویان، نیز میهمانانی از سایر دانشگاهها و پژوهشگاهها از جمله دانشگاه الزهرا، جامعه المصطفی و غیره حضور داشتند. سپس از خانم پروفسور کاترینا ونزل مدیر آلمانی کارگاه و خانم دکتر پورمحمدی مدیر ایرانی اين کارگاه دعوت شد تا گزارشی از روند شکل گیری و اهداف کارگاه و نیز محتوا و ساختار آن ارائه دهند. برنامه بعدی سخنرانی افتتاحی کارگاه با حضور دکتر احمد مبلغی رییس دانشگاه مذاهب اسلامی تهران بود که از ادبیات مشترک ادیان در ارتباط با مرگ و آیینهای آن سخن گفت. برنامه بعد مشاهدۀ فیلم مستند ایران رازآمیز بود. سپس میهمانان پس از یک استراحت کوتاه، حدود یک ساعت به بحث راجع به احساسات، مشاهدات، و تجربیات آلمانی ها از حضور خود در زیارتگاه های شیعی، زرتشتی و یهودی ایران اختصاص دادند. دانشجویان آلمانی سوالات خود را پرسیده و دانشجویان ایرانی پاسخ می دادند. برنامه بعد بازدید از دو نمایشگاه عکسی بود که با همت دانشجویان در سالن آیین و حیاط دانشگاه اديان و مذاهب برپا بود. برنامه پس از نوبت ناهار و نماز و استراحت رأس ساعت دو مجددا کار خود را آغاز کرد و در دو پنل همزمان در سالن صدر و بهشتی، دانشجویان و اساتید به ارائه مقالات خود پرداختند. در سالن صدر پروفسور مایکل هازیگ با موضوع «تأخیر در مراسم تدفین یهودی»، دکتر امداد توران با موضوع «مروری بر زیارت با تکیه بر زیارت جامعه کبیره»، دکتر ولاديسلاو سريکوف با موضوع «پرستش گنبد در آیینهای بودایی هند»، دکتر مهدی لکزایی با موضوع «شفای مقدس در ادیان»، دکتر اولریک کولودزایکه با موضوع شکل های شرقی در آرامگاههای آلمانی، و دکتر محمدتقی انصاری پور با موضوع «چرا شیعیان ساخت مزار و توسل به ائمه را شرک نمی دانند؟» به ارائه سخنرانی حاصل از مقاله خود پرداختند. در پنل دانشجویی نیز شش مقاله با موضوعات «آیینهای تسکین و تسلی به بازماندگان»، «تدفین در اسلام»، «بازنمایی آیینهای مرگ در قرآن و حدیث»، «بررسی زیارت و شفا بر اساس اعمال زائران و متون اسلامی»، «پیام های آیینهای احتضار»، «نقش آیین های سوگواری بر همبستگی اجتماعی» ارائه شد. نکته جالب توجه استقبال اساتید آلمانی از پنل دانشجویی بود. نمایش فیلم مستند «ایران سرزمین پیامبری» با حضور کارگرادان آن آقای صالح مدرسه ای، آخرین بخش برنامه روز اول بود. روز دوم کارگاه نیز به ارائه دوازده مقاله دیگر در دو پنل همزمان دانشجویی و اساتید اختصاص داشت. در سالن صدر، پروفسور کاترینا ونزل با موضوع «تابوت های بلند پیامبران در گذشته»، دکتر مهراب صادق نیا با موضوع «زندگی در آیینهای مرگ»، و محمد صادق احمدی با موضوع «گنبد و مزار به منزلۀ آیینهای دینی»، پروفسور یوهانس هافنر با موضوع «یادآوری به عنوان موضوع کلیدی گفتمان الاهیات مسیحی»، استاد ابوالقاسم جعفری با موضوع «معنای مرگ در آیینهای زرتشتی»، و حدیثه باطنی منش با موضوع «معادشناسی در سنگ قبرهای دست ساز مقبره تخت فولاد» به ارائه مقالات خود پرداختند. در پنل دانشجویی نیز به طور همزمان، سید مهدی بهرامی با موضوع «نقش هنر در تسکین غم و اندوه بازماندگان»، محمد احسانی مطلق با موضوع «معانی آیین تلقین مردگان در اسلام»، سید مهدی سجادی با موضوع «تکریم مردگان در آیین های اسلامی» و عباد پیرمرادیان با موضوع «مقدمه ای بر رویکرد اسلام به زمان در آیینهای مرگ» به ارائه مقالات خود پرداختند. نوبت عصر جلسه اختتامیه کارگاه بود که با بدرقه گویی دکتر مصطفی جعفر طیاری معاون آموزشی دانشگاه اديان و مذاهب آغاز شد. هر یک از مدیران پنلها به گزارش مختصری از نتایج مقالات علمی به دست آمده پرداختند. مراسم اهدای هدیه و اعطای گواهی نیز انجام شد و برنامه نهایی پخش فیلم مستند اوانید در ارتباط با آیینهای مرگ زرتشتیان بود. کارگاه در نوبت عصر یکشنبه به کار خود پایان داد. همچنين به گفته مدیر کارگاه، بیست و چهار مقاله ارائه شده در این کارگاه، پس از مرحله ویرایش، در مجله علمی دانشگاه فرانکفورت به زبان انگلیسی منتشر خواهد شد.

آیین‌های پس از مرگ در دین زرتشتی از ایران باستان تا کنون، همواره هدف مشخصی را دنبال می‌کند و آن کمک به روان در گذر از پل چینود و آسایش آن در جهان اخروی است. با این حال این آیین‌ها تغییرات محسوسی را در دوره‌های زمانی مختلف داشته‌اند. در پژوهش پیش‌رو با جمع‌آوری متون اوستایی و پهلوی و شواهد باستان شناسی به جا مانده از ایران باستان و بررسی پژوهش‌های انجام شده در این زمینه و مصاحبه با زرتشتیان کنونی شهر‌های یزد، کرمان و شیراز، تا حد زیادی به تغییرات این آیین‌ها در گذر زمان دست پیدا شده است. به نظر ‌می‌رسد که این آیین‌ها با حساسیت و وسواس بیشتری در اواخر دوران ساسانی و پس از اسلام اجرا می‌شده است. رسم دخمه گذاری در ایران تا قرن اخیر اجرا می‌شد. این رسم ابتدا در تهران، سپس کرمان و در نهایت یزد پایان یافته است، اما در بمبئی و در میان پارسیان هند هنوز اجرا می‌شود. در ایران، تا به امروز بسیاری از آیین‌هایی که در گذشته انجام می‌گرفته، حذف شده‌اند و رو به سادگی می‌رود.